Taal: De waarde van een bejaarde

Ze had haar gedachten laten gaan over het woord ”bedragen”. Dat gebruik je bijvoorbeeld als je zegt hoeveel iets kost: „De prijs van deze krulspelden bedraagt vijf euro.” De lezer op leeftijd ging er daarom van uit dat ”bedragen” afgeleid is van het zelfstandig naamwoord ”bedrag”, de koopsom van iets. Er deed zich een probleem voor: „Als ik jarig ben komen er een aantal mensen op visite. Nu duidt men dit als: het aantal gasten bedraagt twintig. Die mensen zijn toch geen bedragen?” Ofwel: waarom wordt bedragen ook gebruikt als het om iets anders dan geld gaat? Het dikke woordenboek schrijft achter het lemma ”bedragen”: ”\[bedroeg, bedragen\] (een hoeveelheid of getal) uitmaken; belopen, maken, zijn”. Het heeft dus niets met geld te maken. ”Bedragen” kun je dus vervangen door bijvoorbeeld ”zijn”, of een vervoeging daarvan. De prijs van deze krulspelden is vijf euro. Het aantal gasten is twintig. Voor mij was ”belopen” als synoniem van ”bedragen” volslagen onbekend. Je kunt dus vragen: „Hoeveel beloopt de prijs van deze krulspelden?” Nou, wie weet komt het nog eens van pas. Trouwens, in de reeds aangehaalde elektronische lezersbrief staat een woord dat bij mij wat overpeinzingen verwekte: bejaarde. Dat woord schijnt in de ban gedaan te zijn. Het Parool schreef onlangs dat het eigenlijk niet meer in de kolommen van het Amsterdamse dagblad staat, want: „Mensen blijven langer jong van geest en/of fit, en niemand wil graag een bejaarde genoemd worden.” Bejaarden werden ouderen. Bejaard werd senior. Terwijl ik bejaard eigenlijk een prachtig woord vind. Het staat in mijn hoofd in een edel rijtje met woorden als belezen, bedaard, bedaagd, beproefd, begaafd, bekwaam, bezadigd. Woorden die te maken hebben met levenswijsheid en ervaring, met grijsheid als een sierlijke kroon. Wie belezen is, heeft veel gelezen. Wie bejaard is, heeft veel jaren. Heeft al veel langs zien komen en weet uit ervaring dat het uitnemendste van dit leven moeite en verdriet is. Wat mij betreft stoppen we het woord ”bejaard” niet weg, maar verheffen we het tot een eervolle staat. Een bejaardenhuis is niet langer een plek waar we mensen verzorgen, maar een huis vol wijsheid. Wellicht kan het woord ”wijsheidshuis” nog helpen bij de werving van broodnodig personeel voor verzorgingshuizen. Kom jij ook werken in ons wijsheidshuis? _Redacteur Chris Klaasse bespreekt een taalkwestie. Reageren? chris@rd.nl_

Taal: De waarde van een bejaarde

Cultuur & boeken

RD.nl in uw mailbox?