De Sahara woestijn in Marokko bezoeken is één van de meest magische dingen die je in het land kunt doen. In Rissani en de omgeving daarvan kun je alvast van de woestijn “proeven”. Je vindt hier geen metershoge zandduinen, maar een rotsachtige zandwoestijn met nog best behoorlijk wat begroeiing, in de vorm van palmbomen en doornstruiken. Pas in Merzouga heb je dat echte Sahara gevoel, met de imposante Ergs, oftewel gigantische en eindeloze zandduinen. Hoewel technisch gezien ook Merzouga slechts tot het pre-Sahara Steppeland behoort, sta je hier wel in een waanzinnige setting, die op en top woestijn is. Zowel Rissani als Merzouga hebben hun eigen charme en ik zou je dan ook zeker aanraden ze beiden te bezoeken.
Wat lees je in mijn blog?
Kennismaking met de woestijn in Rissani
Als je Rissani vanuit noordelijkere streken van Marokko nadert, valt al op dat het landschap steeds droger wordt. Uiteindelijk is er weinig anders meer te onderscheiden dan de gele woestijngrond en de net zo gele huizen. Hier en daar staat nog een groepje palmbomen of wat dorre struiken. In het centrum van Rissani is het een drukte van belang, zeker op donderdag, als de wekelijkse markt aan de gang is. Rijd je een beetje rond door de straten van het centrum, dan heb je echt het gevoel in een cowboystadje beland te zijn. Het echte moois van Rissani vind je echter buiten het stadje zelf. De ksar in de woestijn rond de stad brengen je direct in de 1001-nacht sfeer.
Het echte moois van Rissani zijn de ksar in de woestijn
Circuit Touristique rond Rissani – eeuwenoude ksar
Een rondje van dik twintig kilometer, ten zuiden van de stad Rissani, voelt als een reis terug in de tijd. Aan het Circuit Touristique vind je tientallen ksar, ommuurde dorpen, opgetrokken uit klei. Ooit waren deze Berber-dorpen bloeiende handelsstadjes. Tegenwoordig woont er in elk van hen nog slechts een handjevol families. Stromend water is er nog altijd niet, in de eeuwenoude huizen, waarvan sommigen er van binnen verrassend modern uitzien. Aan de buitenkant van de dikke, lemen muren staat meestal een waterput, niet ver van de grote hoofdpoort. Sommige van die poorten zijn nog altijd indrukwekkend. Binnen de muren is het stil, zolang de dorpskinderen je nog niet gespot hebben tenminste. Zodra ze je in het oog krijgen zullen ze je zeker achterna lopen en vragen naar een “stillo” of “bonbon”.
Je kunt het Circuit Touristique volgen en zonder moeite vind je er verrassend fotogenieke dorpjes en oases, die met een ingenieus bewateringssysteem groen blijven. Trek zeker twee uur uit om het hele rondje te maken en één of twee dorpjes binnen de muren te bekijken. Durf hier en daar zeker een onverharde zijweg in te slaan om van de hoofdroute af te wijken. Zo ontmoet je de lokale bevolking, die bijvoorbeeld de was doet bij de waterput of in de palmoase aan het werk is. Houd je van het echte Marokko, dan is dit zéker één van de bezienswaardigheden die je gezien moet hebben.
De eeuwenoude dorpjes in de woestijn rond Rissani
Ksar Oualad Abdelhalim
Kroonjuweel van al deze ksar is de Ksar Oualad Abdelhalim. Deze vesting was ooit een heus paleis, van Sultan Hasan Moulay’s oudere broer. Nog altijd wordt deze vesting bewoond en hoewel delen enorm vervallen zijn, worden andere stukken op dit moment weer opgeknapt. Prachtig om te zien hoe de oude details van de torens, de poort en moskee nog altijd bewaard zijn gebleven. Rijd je niet het gehele Circuit Touristique, dan ben je vanuit de Oostelijke toegangsweg binnen vijf tot tien minuten bij deze ksar.
Kom je met een gids, dan kan die je veel interessante details vertellen over de geschiedenis van de ksar en de verschillende bouwwerken binnen de imposante stadsmuren. Grote kans dat je, als je zonder gids komt, vanzelf iemand tegen het lijf loopt die zich aanbiedt. Heb je tijd, dan is een wandeling over het omringende platteland ook super. Hier leven de mensen nog zoals ze dat al eeuwen in dit deel van Marokko doen. Een man komt op zijn ezeltje, volgeladen met groen, verse eieren en een heuse kip aansnellen. Zijn vrouw hangt het natte wasgoed aan een draad vlakbij de voordeur van hun lemen huis.
Ksar Oualad Abdelhalim
Merzouga – poort tot de Sahara woestijn
Vanuit Rissani rijd je in een dik half uur naar Merzouga. Het landschap is inmiddels droog, kaal en vlak. Je bent hier echt al in de woestijn. Op de lange, rechte weg kun je flink doorrijden en in de verte doemen de zandduinen van Merzouga op. Waar Rissani nog echt een stadje is, heeft Merzouga vooral een dorps karakter. Het voelt een beetje alsof je in het laatste bewoonde stukje Marokko belandt.
Vrijwel in elke zijstraat van de enige hoofdweg vind je accommodatie en van daaruit kun je de woestijn in. Zelf hebben we op voorhand geboekt, omdat ik graag vergelijkingsmateriaal heb en wil weten wat ik krijg. Wij hebben gekozen om op een kameel naar één van de luxe tentenkampen vlakbij Erg Chebbi te gaan, om daar de nacht door te brengen. Onze gastheer had zijn telefoonnummer op booking.com gezet en zodoende hebben we al een paar keer contact gehad via Whatsapp.
Wij kiezen ervoor om op de kameel de woestijn in te gaan bij Merzouga
Kameel rijden hoeft niet persé slecht voor de dieren te zijn, zoals rijden op een olifant dat wel is. Als kamelen goed verzorgd worden, genoeg rust en drinken krijgen en vriendelijk behandeld worden, is er geen probleem. Toch laat de praktijk vaak wat anders zien. Zeker in Marokko, waar diervriendelijkheid vaker niet dan wel in het woordenboek lijkt te staan.
Stel vooraf je vragen aan je accommodatie, als je zeker wilt weten hoe hun dieren verzorgd worden! Dit deed ik ook. Onze kamelen zagen er uitgerust uit en de zachte zadels waren gemaakt van dekens. De touwen die gebruikt waren, zaten zo losjes dat halverwege de terugweg onze kleine karavaan ineens uit twee delen bestond. 🙂
Wil je toch liever niet kameel rijden, of kies je ervoor de woestijn lekker crossend en scheurend te ontdekken, met een quad of een 4×4? Ook dat is mogelijk. Onze kinderen vonden het heerlijk, om in het gezapige tempo van de kamelen, in alle rust de woestijn van Marokko te ervaren. Ze vonden het lawaai van de quads en de 4×4’s die ons een paar keer voorbij kwamen heel vervelend. Ondanks dat je na anderhalf uur op een kameel best pijnlijke billen hebt, heeft deze manier toch ook mijn eigen voorkeur.
De rust in de Sahara woestijn is heerlijk
Zonsondergang in de woestijn en aankomst in het kamp
Zodra we zijn opgestegen en een Berber-man met ons op pad gaat, worden we onmiddellijk omgeven door grote hoeveelheden zand. Al na de eerste heuvel voelt het alsof we ons midden in de woestijn bevinden. Het is schitterend, met de langzaam lager wordende zon en het zand dat van geel steeds meer oranje kleurt. Een uurtje later zijn we vrij dicht bij Erg Chebbi, de hoogste zandduin van Marokko en een echte eye-catcher van dit stukje Sahara woestijn. Op een flinke heuvel, daar niet ver vandaan, strijken we neer om van de zonsondergang te genieten. Onze meiden vermaken zich met naar beneden rollen en weer omhoog klimmen, keer op keer.
Zodra de zon onder is, leggen we het laatste half uurtje af naar ons tentenkamp. Vanwege de nieuwe Marokkaanse regelgeving mogen de tenten slechts in een bepaald deel van de woestijn staan. Bij aankomst lijkt het dan ook erg toeristisch, met al die kampen op een rij. Eenmaal in het kamp, elk tussen eigen heuvels, merk je daar niks meer van. De rode loper ligt voor ons uitgerold en de sprookjesachtige lantaarntjes ernaast maken dat onze aankomst nog specialer voelt. We worden welkom geheten met thee en snacks en daarna worden we naar onze tent gebracht.
Zonsondergang in de woestijn bij Merzouga
Als de zon onder gaat, koelt het flink af in de woestijn. Tussen november en maart kan het in de Sahara zelfs vriezen. Neem zeker een warme jas mee en als je een minder luxe kamp boekt ook een warme pyjama. Een sjaaltje kan overdag tegen zon en zand gebruikt worden en ’s avonds tegen de kou.
Overnachten in de woestijn – in een tent of onder de sterrenhemel
Zodra we de deur van onze safaritent door stappen, valt onze mond open. Wat een luxe! Het bed in het midden is groter dan ons bed thuis en heeft een elektrische deken. De heerlijk zachte dekens en smetteloos schone lakens maken dat we het gevoel hebben in een chique hotel te zijn binnengestapt. Er zijn zelfs een douche, met warm water, en een w.c. Dat geloof je toch niet?! Na een heerlijk drie gangen diner, volgt een muzikaal optreden van de Berber-familie, die achter het kamp in haar eigen tenten slaapt. Onze meiden horen er niks meer van, die slapen al. Als ik nog even een kijkje buiten neem, ben ik onder de indruk van de sterrenhemel. Kom je in de warmere maanden naar Marokko, dan is slapen onder de blote hemel zeker ook fantastisch.
Ons luxe tentenkamp in de Sahara woestijn
Ben je vroeg wakker, of vraag je de avond vooraf om je te wekken, dan kun je de zon zien opkomen vanaf je eigen zandduin. Wij slapen uit tot een uurtje of acht. Het licht in februari is dan nog steeds heel zacht en het zand koel. Bijzonder om te zien hoeveel sporen van kleine diertjes er rond het tentenkamp te vinden zijn. Gerbils en mestkevers hebben ’t hier blijkbaar druk gehad. Langzaam komt de zon hoger, terwijl de woestijn in stilte ontwaakt. In de verte lopen twee karavanen kamelen voor Erg Chebbi langs. Onze meiden maken contact met de lokale Berber familie die in hun eigen tenten, achter het resort woont. Bijzonder om te zien, hoe zijn hier dag in, dag uit leven.
Na een prima ontbijt stijgen we weer op onze kamelen en terwijl het langzaam weer warm wordt, hobbelen wij terug naar Merzouga. We hebben genoten van de woestijn en de gastvrijheid van de Berbers in het woestijnkamp. Ben je in Marokko en heb je de kans? Ga dan zeker de woestijn in, het is heel speciaal.
Wakker worden in de woestijn in Marokko met de Berber kindjes
Meer Sahara woestijn in Marokko in Zagora
Tijdens een eerdere reis door Marokko waren wij al in Zagora, een andere bekende plek waar woestijn tours in Marokko naartoe gaan. Wij waren er op eigen gelegenheid en hebben vooral genoten van de woestijndorpjes en haar vriendelijke, bescheiden inwoners. Kom je naar Zagora om de echte woestijn te zien, kies dan voor een tour die verder Zuidwaarts gaat. Zo’n anderhalf uur ten zuiden van Zagora ligt M’Hamid, waar de weg letterlijk ophoudt en de echte woestijn begint. Voor vergelijkbare zandduinen als in Merzouga, zul je echter nog een eindje verder moeten reizen. Een 4×4 of een kameel is daarvoor onmisbaar. Erg Chigaga ligt in het ruigste zandduinen landschap van heel Marokko, maar vanuit M’Hamid is dat nog wel een aantal uren door de woestijn hobbelen op een kameel. Wat dat betreft is Erg Chebbi, vanuit Merzouga, veel toegankelijker.
Erg Chigaga is minder makkelijk toegankelijk en ziet daardoor een stuk minder bezoekers dan de woestijn rond Erg Chebbi. Daar hangt wel een prijskaartje aan. Waar je in Erg Chebbi veel vraag en aanbod hebt en zodoende altijd een betaalbare optie kunt vinden, is dat bij Erg Chigaga veel minder het geval.
Neem genoeg tijd voor de Sahara woestijn in Marokko
Waar je de Sahara woestijn ook bezoekt in Marokko, zorg dat je er genoeg tijd voor neemt. Het best ben je in elk geval op een donderdag in Rissani, zodat je de weekmarkt kunt meepikken. Wij sliepen één nacht in het tentenkamp nabij Merzouga en Erg Chebbi. We waren graag een tweede nacht gebleven, om nóg meer van de woestijn te kunnen genieten. Zo kun je dan gaan sandboarden, of een bezoek brengen aan een nomadenfamilie, die met hun kamelen rond trekt door de Sahara. Ook kun je vanuit Merzouga een spookdorp in de woestijn ontdekken, of ga naar het Dajet Srji meer om de flamingo’s te zien. Dat laatste kan overigens alleen in de winter, als er genoeg water is.
Lees meer over Afrika:
