Het bezoek van Zijne Heiligheid de Dalai Lama in Ahoy Rotterdam sluit af met de film ‘The Last Dalai Lama?’ Is deze veertiende Dalai Lama de laatste, of zal hij reïncarneren tot een vijftiende? Wie bepaalt dat, en wat hebben de Chinezen hiermee te maken? Je leest het in dit laatste deel van onze Dalai Lama Special.
Het leven van de Dalai Lama
De film laat het leven van de Dalai Lama zien: vanaf kinds af aan toen hij werd ‘gevonden’ als nieuwe Dalai Lama tot zijn leven nu. Via archiefbeelden gaan we terug naar het verleden. We zien beelden waar China oorlog voert tegen Tibet. De Dalai Lama gaat als tiener hoopvol in gesprek met Mao en dacht dat het daarna opgelost zou zijn. Helaas had hij het faliekant mis. Na 1959 was er geen hoop meer voor een dialoog met China. De Dalai Lama vertrok voor een zevendaagse trektocht door de bergen van Tibet naar Dharamsala: het begin van zijn ballingschap.
De verklaringen van de familie en nabije vrienden van de Dalai Lama en degenen die hij sinds zijn ballingschap uit Tibet in 1959 heeft geïnspireerd, ontrafelen zijn invloed op het Westen1 . De film laat zien dat zijn invloed de kracht heeft om generaties lang mee te gaan.
Een unieke Dalai Lama
Regisseur Mickey Lemly noemt deze Dalai Lama een unieke dalai lama. Hij mengt zich namelijk, in tegenstelling tot zijn voorgangers, in de moderne wereld. De huidige Dalai Lama wil de normen en waarden uit het oude boeddhisme integreren in deze moderne wereld.
Het Tibetaanse boeddhisme is een religie en tevens een wetenschap van de geest2 . Eén van deze gedachtegangen gaat over de vijf primaire emoties. Emotie zorgt namelijk voor problemen, het is je innerlijke vijand. De Dalai Lama vindt het belangrijk dat we de natuur en de kracht van emotie kennen en daarmee omgaan. Hierbij moeten we bij de kinderen beginnen; hen leren om ook aan anderen te denken.
De verbinding tussen wetenschap en religie
De film laat ook de verbinding tussen wetenschap en religie zien. We zien hoe de Dalai Lama zich inzet om met de boeddhistische kennis en technieken over de menselijke geest een maatschappelijke bijdrage hoopt te leveren binnen educatie en de geestelijke gezondheidszorg3 .
Wetenschappers hebben een ‘Atlas van Emoties’ gecreëerd waarbij werd gekeken naar de werking van de geest om aan te tonen dat de Tibetaanse boeddhistische methodieken om negatieve emoties te overwinnen, vaardigheden zijn die iedereen kan leren. Het kunnen herkennen van patronen, triggers en reacties op emoties is de eerste stap in het omgaan met emoties4 . Je ziet dat de Dalai Lama erg gepassioneerd is in deze wetenschap en dat hij het erg belangrijk vindt dat dit in de praktijk wordt gebracht in cursussen en op scholen. Hij is blij dat hij zijn passie kan delen met de wetenschap en dat hij dit kan nalaten.
De laatste Dalai Lama?
De grote vraag is of er na de huidige Dalai Lama een vijftiende Dalai Lama zal komen of dat hij de laatste zal blijven. De 83-jarige Dalai Lama is zich zeer bewust dat zijn einde nadert. Echter, hij maakt zich daar alles behalve druk om. Hij oefent al zestig jaar met mediteren, waarmee hij zijn geest kalm houdt. Negatieve emoties kan hij hierdoor verminderen. Iedere dag bereidt hij zich voor op de dood door in een steeds dieper niveau van meditatie te komen. Volgens hem kun je je geest en lichaam enkel scheiden middels de ‘diepste’ geest. “I can practice the moment of my last breathing.” Ook zegt hij, dat zijn geest weer tot leven kan komen als wij zijn denkwijzen overnemen en acties ondernemen. Dit is zo bij veel overleden belangrijke historische mensen, vindt hij.
Volgens Thupten Jinpa heeft de Dalai Lama het laatste woord of er een nieuwe Dalai Lama komt. De Dalai Lama zelf zegt dat hij niet gaat reïncarneren en hij dus de laatste zal zijn. Hij vindt dat het voortbestaan van het Tibetaanse boeddhisme niet afhankelijk hoeft te zijn van één heilige. Maar als hij herboren wordt, wil hij dat graag op een plaats waar veel problemen zijn, zodat hij daar een bijdrage kan leveren. In een artikel van de Volkskrant staat een leuk filmpje dat uitlegt hoe er een nieuwe Dalai Lama komt en hoe de huidige hierover denkt.
Een lachende, inspirerende en vrolijke man
De Dalai Lama lacht veel in de film. Het is een aanstekelijk geluid en een mooi gezicht om de oude man te zien schudden van het lachen. Er is geen enkele negativiteit in hem te ontdekken. Ook tijdens zijn lezing maakte hij regelmatig een grapje. Hij geeft de volledige aandacht aan degenen die met hem spreken. Anderen zeggen over hem in de film dat hij zijn ware zelf blijft (Thupten Jinpa), dat hij licht en liefde uitstraalt (New Yorkse pastoor) en mensen voelen zich geraakt door zijn heiligheid.
Toen ik las dat de Dalai Lama naar Nederland zou komen, kon ik niet anders doen dan erbij zijn: deze kans krijg je nooit meer. Ik leerde die dag veel over compassie, je openstellen naar anderen en wat wij als mensen gemeenschappelijk hebben. Iets waar we in deze tijden ook eens bij stil moeten staan. Ik hoop dat jullie na deze Special een hoop hebben opgestoken van een erg inspirerende, goedlachse oude man. Wanneer we de oefeningen van Thupten Jinpa toepassen, beginnen bij onszelf en wat meer compassie tonen voor anderen, dan zullen we ons rustiger voelen met als doel ultiem geluk.
Meer weten?
Wil je meer weten over het gedachtegoed van de Dalai Lama of de praktijken van Thupten Jinpa? Wellicht vind je deze boeken dan interessant:
- Het boek van vreugde, Z.H. de Dalai Lama, Aartsbisschop Desmond Tutu en Douglas Abrams
- De kunst van het geluk, Dalai Lama en Howard Cutler
- De weg naar vrede, Dalai Lama
- Compassie voor beginners, Thupten Jinpa
Bronnen:
1 https://www.eyefilm.nl/film/bffe-openingsceremonie-the-last-dalai-lama
2 http://www.thelastdalailamafilm.com/index.html
3 https://boeddhistischdagblad.nl/achtergronden/filmbespreking/113280-film-the-last-dalai-lama/
4 http://www.thelastdalailamafilm.com/index.html
Omslagfoto: His Holiness The Dalai Lama – fotocredit Lemle Pictures.
