'Ik zie het als een taak om duidelijk te maken dat er soul in naaktheid zit, en ook iets heiligs'

De glinsterende champagneglazen staan, nog leeg, in het gelid. Honderden exemplaren van de fotoboeken Lost +Found en Good News liggen in hoge stapels op de tafels tussen welke straks een lange rij kopers geduldig zal wachten tot fotograaf David LaChapelle hun aanschaf heeft gesigneerd. Honderden fans van de Amerikaan - zo beroemd als de sterren voor zijn camera - zullen op een donderdagmiddag in oktober op de P.C. Hooftstraat in Amsterdam wachten tot ze de boekhandel van uitgeverij Taschen kunnen betreden. LaChapelle zal plaatsnemen aan een tafel achter in de winkel, die, zo streng in het midden van de ruimte, gelardeerd met oversized nepbloemen, doet denken aan een altaar.

Een boekpresentatie met highsocietykarakter zal het worden, maar voor het zover is heerst in de winkel een serene rust. Achter in het souterrain, gezeten op een iets te krap bankje, achter een tafeltje waarop zijn twee nieuwelingen niet naast elkaar kunnen liggen, spreekt LaChapelle ter promotie over die boeken. Zachtjes en doordacht, ogenschijnlijk lichtelijk verlegen en soms een beetje afwezig - want de jetlag na recente omzwervingen van Zuid-Korea naar Los Angeles, naar Brussel en Amsterdam doet zich gelden. Daags na Amsterdam volgt Berlijn.

Zijn vierde en vijfde zijn het, die in oplagen van tienduizenden over de wereld worden uitgestrooid. Met die kleurige en barokke, bombastische en opwindende, vaak overdadige en (heel) soms sobere stijl waarin hij sinds de jaren tachtig van de vorige eeuw een keur aan popsterren en andere celebs portretteert. In decors aan filmsets gelijk, waar luxe en decadentie, geweld, dromen en nachtmerries, seks en de dood, bijbelse en danteske taferelen veelvuldig opduiken. Het is een bizarre wereld waarin - we noemen slechts enkele namen - Katy Perry, Michael Jackson, Lana del Rey, David Bowie, Amy Winehouse, Rihanna, Madonna, Whitney Houston, Hillary Clinton, Pamela Anderson, Lady Gaga, Uma Thurman, Miley Cyrus, Tupac Shakur en Julian Assange zich hebben laten onderdompelen. Zelden als zichzelf, veel vaker als bijbels icoon, profeet, tovenaar - acteurs in theater LaChapelle.

Op een paar na, noemt LaChapelle, onze Gids van de Week, niet de namen van grote popsterren die hem hebben geïnspireerd tot die weelderig kleurrijke hardcovers die een verdieping hoger liggen opgestapeld ter signering. Zo min als de naam Andy Warhol valt, de pop-artkunstenaar die zijn stempel nadrukkelijk drukte op het New York van de vroege jaren tachtig. De jaren waarin LaChapelle in het artistieke broeinest de East Village zijn eerste schreden zette in de fotografie en, in het door Warhol geleide blad Interview, zijn eerste werk publiceerde.

_{Tekst gaat verder onder de foto.}

CV

1963 geboren in Fairfield, Connecticut
1978 verhuist naar New York
1980 Eerste foto's voor Interview Magazine
1986 Exposeert op Taking Pictures is Fun. Palladium, New York,
1996 ICP Infinity Award voor toegepaste fotografie. Eerste van vijfdelige anthologie verschijnt: LaChapelle Land
1999 Hotel LaChapelle (deel II)
2000 Best Video voor Moby's Natural Blues, MTV Europe Music Awards
2006 Heaven to Hell (deel III)
2017 Deel 4 en 5 Good News en Lost + Found (deel IV en V)

Behalve fotograaf is LaChapelle ook video-regisseur en filmer.

1. Beeldende kunst: Michelangelo

LaChapelles werk wemelt van de christelijke symboliek, die van de Piëta, de gestorven Jezus in de armen van moeder Maria, nog wel het meest. In zijn derde boek neemt zangeres Courtney Love, de weduwe van Nirvana-frontman Kurt Cobain, de rol van de Heilige Maria op zich, die het ontzielde lichaam van de hedendaagse Jezus, Cobain, in haar armen draagt. In Good News is het Jezus zelf die de messias Michael Jackson - in een hemels licht - door een paradijselijk woud draagt.

'Michelangelo's Pieta is het sterkste symbool van verlies: de moeder die haar zoon verliest. Als kind al, toen ik begon te tekenen, werd ik geraakt door dat beeld, net als van Michelangelo's Zondvloed in de Sixtijnse Kapel. Er zit zo veel drama in in zijn fresco's en sculpturen. Kijk naar de uitdrukkingen op die gezichten. Fotografie leent zich bij uitstek voor het uitdrukken van menselijke vormen. Michelangelo was ervan overtuigd dat het godsbewijs te vinden is in de schoonheid van het menselijk lichaam en de natuur. Dat geloof ik ook. Naaktheid in fotografie wordt tegenwoordig meestal op één lijn gesteld met pornografie, met seksuele of materiële bevrediging. Ik zie het als een taak om het naakt te heroveren, om duidelijk te maken dat naaktheid meer is, dat er soul in zit en ook iets heiligs.'

2. Muziek: Michael Jackson - Man in the Mirror

In Good News duikt de King of Pop Michael Jackson behalve als een incarnatie van de messias (een foto gemaakt in 2007, twee jaar voor zijn dood) ook op als aartsengel die, de handen gevouwen, de duivel met een glimmende laars op de grond gedrukt in bedwang houdt. In 2010 fotografeert LaChapelle in het wassenbeeldenmuseum in Hollywood de kop van Jackson, toegetakeld en verminkt, klaar voor de vuilnisbelt van de vermaaksindustrie.

'Michael heeft me geïnspireerd foto's te maken zoals hij muziek heeft gemaakt. Om dat te doen moet je hoog reiken. Michael Jackson raakt mensen overal, zo recht in het hart. Dat zou ik met mijn fotografie ook willen. Zijn song Man in the Mirror, uit 1988, van het album Bad, belichaamt zijn talent, en ook de tekst is voorbeeldig: Kijk in de spiegel, werk eerst aan jezelf voordat je denkt iets aan de wereld te kunnen verbeteren.'

3. Muziek: Stevie Wonder - Saturn

Packing my bags - going away To a place where the air is clean On saturn There's no sense to sit and watch the people die We don't fight our wars the way you do We put back all the things we use On Saturn There's no sense to keep on doing such crimes

(Uit Saturn, Songs in the Key of Life, van Stevie Wonder, 1976 )

'Stevie Wonder zingt in Saturn over oranje sneeuw en de gouden ringen van Saturnus, mensen weten vaak niet echt waar de tekst over gaat. Maar het is een heel ernstig lied, verpakt in een surreële tekst en op luchtige muziek. Intussen zegt de tekst veel over de tijd waarin we leven, over zware onderwerpen als materialisme, oorlog. Het slimme en geniale van Wonder is dat je nergens het gevoel hebt dat hij prekerig wordt, terwijl hij heel diep gaat. Hij is een visionair, net als The Beatles, Michael Jackson, Michelangelo en Botticelli geeft hij bijna terloops inzicht in heavy kwesties.

'Ik probeer het op mijn manier ook: schoonheid inzetten om mensen te verleiden even stil te staan, te kijken en zich te verdiepen in wat ik te vertellen heb. Ik gebruik schoonheid, kleuren, licht, compositie om mensen te verleiden te ontdekken of er meer lagen zijn verborgen in de foto's die ik ze voorschotel.

'Sommigen kijken nu eenmaal oppervlakkig, en soms heeft een foto ook geen andere betekenis dan escapistisch te zijn, als de foto niet veel meer is dan wat je ziet. Maar soms maak je foto's die wel degelijk diepte hebben. Lost + Found is mijn verbeelding van de tijd waarin we leven, van de grote kwesties van deze tijd, terwijl Good News meer een gedroomde wereld is, de wereld zoals hij zou kunnen zijn. Vergelijk ze met goeie popalbums. Daar staan liedjes op die vooral lekker klinken én songs die werkelijk ook iets te betekenen hebben.'

4. Outsider: William Blake

De Engelse dichter, schrijver, schilder William Blake (1757-1827) blijft een constante inspiratiebron voor popgroepen, van Bad Religion tot The Doors. LaChapelle beveelt hem aan: 'Net als ik was hij een outsider. Zijn kunst werd in zijn tijd door de kunstwereld nauwelijks serieus genomen. Gelukkig waren er vrienden die hem wel waardeerden en steunden. Blake had een groot empathisch vermogen, liet zich inspireren door de Renaissance, stond open voor metafysische ideeën.'

Zoals 'The Doors of Perception' (waaraan de band zijn naam ontleende) afkomstig is uit Blake's bundel The Marriage of Heaven and Hell, zo verwijst LaChapelles Heaven to Hell (2006) daar ook naar. Blake's beroemdste zin heeft vermoedelijk zowel Doors-frontman Jim Morrison als LaChapelle geïnspireerd: 'The road of excess leads to the palace of Wisdom.'

_{Tekst gaat verder onder de foto.}

5. Schilder: Odilon Redon

De Franse symbolistisch schilder Odilon Redon (1840-1916) putte zich in zijn jongere jaren uit in gotisch, somber zwart-grijs-wit werk - wellicht onder invloed van de ervaringen die hij opdeed als soldaat in de Frans-Pruisische oorlog van 1870. Toen hij in de jaren negentig van de negentiende eeuw al enige bekendheid had vergaard, raakte hij in een diepe crisis, die hem opvallend genoeg juist brandstof gaf voor een nieuwe richting in zijn artistieke loopbaan: zijn kleurgebruik werd uitbundig en fleurig. Monsters en geesten - de bekendste: zijn Cyclope - gingen zijn schilderijen bevolken. LaChapelle: 'Zijn Boeddha onder de boom, uit 1906, is zo briljant, het is zo bijzonder dat hij dat in die tijd al zo deed.'

Het symbolisme, waarvan de aanhangers geloofden dat het de taak van kunstenaars is met hun werk te communiceren over het onzegbare en het onbewuste, vindt in zekere zin ook in LaChapelle een pleitbezorger. Zo volgde hij bij de samenstelling van zijn twee nieuwe boeken, een drie jaar durend proces, vooral zijn intuïtie. 'Er zit geen chronologie in, het was voor mij ook vaak een verrassing wat er op de volgende pagina zou volgen. Ik heb altijd gefotografeerd op gevoel. Ik wil communiceren zoals muziek dat doet. Met de helderheid in mijn werk probeer ik mensen te raken. Ik vertel verhalen zonder woorden - in geen van de boeken komt tekst voor.'

6. Fotograaf: Nan Goldin

'Nan Goldin heeft in haar boek The Ballad of Sexual Dependency het leven, haar eigen leven, gedocumenteerd in de East Village in de jaren tachtig, juist de periode dat ik daar ook verbleef en volwassen aan het worden was. Ik heb een heel persoonlijke band met haar werk, door de foto's van die tijd en van die buurt. Ik kende niet alleen veel mensen die op haar foto's staan, maar weet ook van hun levens, herken hun lifestyle, de undergroundscene waarvan we deel uitmaakten. Die foto's grijpen me nog steeds aan, omdat ze me herinneren aan de tijd dat ik zelf volwassen werd, maar ook omdat de wereld van toen domweg niet meer bestaat. Naar Goldins werk kijken is als luisteren naar een sombere plaat. Ook al word je er treurig van, je wilt hem toch horen.'

Goldins zeer persoonlijke en openhartige werk uit die periode markeert de overgang (en de kater) van de jaren van seksuele vrijheden naar de jaren tachtig van economische crisis en de opkomst van het spook dat aids heet.

_{Tekst gaat verder onder de foto.}

'Ik had, 17 was ik toen, het gevoel dat de pest rondwaarde - de dood kwam veel vrienden van me halen. In die tijd liep er in New York een kerel rond die de belichaming was van hebzucht: Donald Trump. Nu hij president is, hangt ook weer de atmosfeer van apocalyps over de wereld. Gevoed door zijn politiek, de klimaatverandering en de catastrofes die daardoor worden veroorzaakt: bosbranden, orkanen die door honderden smartphones worden gefilmd en 24 uur per dag door de digitale media worden verspreid.

'Voormalig vicepresident Al Gore zei meer dan tien jaar geleden al in zijn film over de klimaatverandering, An Inconvenient Truth, dat we wandelen door de bladzijden van het bijbelboek Openbaringen. Maar we mogen ons daar niet bij neerleggen. Mensen die een slechte diagnose hebben gekregen, die weten dat ze binnen een beperkte tijd gaan sterven, gaan vaak opeens prioriteiten stellen en maken onderscheid tussen de hoofdzaken - familie, hun geloof - en de franje, zoals hebzucht. Ik hoop dat mijn werk mensen mede inspireert om die keuzen te maken. Dat we collectief ontwaken en een vorm van verlichting vinden.'

7. Favoriete plek: de natuur.

'Als het maar even kan zoek ik, waar ook ter wereld, de eenzaamheid op. Ook toen ik opgroeide in New York was ik altijd op zoek naar een rustige plek. Je moet afstand nemen van de elektronische media en totaal alleen zijn in de natuur. Het brengt vrede in jezelf. In het begin kan het lastig zijn, maar als je eraan went, zul je merken dat je persoonlijk groeit, méér dan als je altijd onder de mensen bent.'

_{David LaChapelle: Lost + Found - Part I en Good News. Part II; Taschen; 49,99 euro per deel.}