Abdullah Haselhoef (1968-2018) was korte tijd dé moslimstem
Hij kwam om het leven bij een aanrijding met een spookrijder. Een korte periode was de autodidact-imam de moslimstem.
De ster van de Surinaams-Nederlandse ‘imam’ Abdullah Haselhoef rees snel na de terroristische aanslagen van 11 september 2001. In de Domkerk in Utrecht bij een herdenkingsbijeenkomst voor de slachtoffers van 9/11, sprak hij hartverwarmende woorden in het bijzijn van kroonprins Willem-Alexander en diens verloofde Máxima. Haselhoef preekte in het Nederlands. Iedereen kon hem volgen.
De media stortten zich massaal op de nieuw ontdekte spreekbuis van Nederlandse moslims. Voor 9/11 was daar geen behoefte aan. Toen werden migranten uit moslimlanden vooral gezien als Turken, Marokkanen, Pakistanen. Hun geloof speelde een ondergeschikte rol in het publieke debat. Dat is nauwelijks meer voorstelbaar.
De ‘imam’ met zijn karakteristieke tulband genoot van zijn plotselinge sterstatus. Hij liet zich als islamdeskundige op de lijst zetten van de Speakers Academy en gaf in het hele land lezingen over zijn geloof. Al snel viel hij door de mand, toen hij zich op televisie met een beroep op de Koran voorstander toonde van de doodstraf voor homo’s.
Gematigde moslims vielen over hem heen, wezen hem op andere interpretaties van de door hem aangehaalde teksten uit de Koran. Haselhoef bood zijn excuses aan, zei gesproken te hebben over ‘een hypothetische doodstraf’ die nooit uitgevoerd zou worden. Hij werd, gaf hij zelf toe, op onaangename wijze gewezen op zijn gebrek aan kennis.
Hij was een autodidact, die tijdens zijn studie aan de sociale academie Koranlessen was gaan volgen. In een interview met de Volkskrant in zijn Zeeuwse woonplaats Krabbendijke, vertelde hij na zijn ‘ontmaskering’ dat hij zichzelf nooit als geleerde had gepresenteerd. Hij was een imam, ging voor in het gebed. Hij wist meer dan de gemiddelde moslim, meer niet.
Al voor zijn uitglijder op tv, sprak hij over zichzelf als ‘ziekenhuisimampje’. Hij werkte als geestelijk verzorger in het psychomedisch centrum Parnassia in Den Haag. Hij noemde zich ook wel ‘kakelende puntmuts’. Een uiting van zelfspot die al snel resoneerde in moslimkringen. Haselhoef vertegenwoordigt niemand, alleen zichzelf, werd gezegd.
Probleem was dat in die tijd nauwelijks woordvoerders van islamitische organisaties voorhanden waren. Het Contactorgaan Moslims en Overheid (CMO), een platform dat nu 380 moskeeën en 10 moskeekoepels vertegenwoordigt, bestond nog niet. Dat werd pas in 2004 gelanceerd.
Haselhoef was eenoog in het land der blinden. Hij was bereid, zei hij destijds, zijn nek uit te steken. Hij wilde de dialoog tussen moslims en niet-moslims vlot trekken. Die was ‘broodnodig’. Hij kon, als zoon van een joodse vader en islamitische moeder, een brug slaan. Was in staat vanuit een joods-christelijke traditie op heldere wijze islamitische zaken uit te leggen. Orthodoxe imams die geen Nederlands spreken en weinig weten van de westerse samenleving, kunnen dat niet, constateerde hij.
Daarmee raakte Haselhoef aan een kwestie die nog altijd hyperactueel is. De behoefte aan Nederlands sprekende westerse imams is nog altijd groot en wordt bij elke crisis weer aan de orde gesteld. Laatst nog bij het Kamerdebat over buitenlandse financiering van moskeeën.
De ‘kakelende puntmuts’ deed in zijn korte periode van roem vaker zinnige uitspraken. Hij brak een lans voor inburgeringscursussen, voor het verplicht leren van Nederlands, ontwaarde in Nederland een identiteitscrisis. Maar hij vergaloppeerde zich ook geregeld. In het tv-programma Buitenhof zei hij begrip te hebben voor het meedragen van hakenkruisen bij een pro-Gazademonstratie. Ook legde hij een verband tussen het joodse Poerim-feest en het begin van westerse invasie in Irak.
Haselhoefs’ ster verbleekte door die miskleunen en de oprichting van het CMO. Hij verdween in de anonimiteit. Daar werd hij nog even uitgerukt in 2011, toen hij werd gearresteerd voor grootscheepse fraude. Met zijn gastouderbureau Family House had hij jarenlang gesjoemeld met kinderopvangtoeslagen en uitkeringen. Hij had ook geld witgewassen. In 2016 werd hij veroordeeld tot 20 maanden celstraf. Haselhoef was, zei een moslimbroeder na die reeks uitglijers, als een mot op de kaars van roem afgevlogen en had zijn vleugels verbrand.
Zaterdagnacht kwam hij op de A-16 frontaal in botsing met een spookrijder. Maandagmiddag is hij herdacht in de Noeroel Islam Moskee in Den Haag. Hij is inmiddels in besloten kring begraven.