Wat is er gebeurd met Bassie & Adriaan?

Tekst: Jan-Cees Butter

“Allememachies!”, “Alles is voor Bassie!”, “Wat zeggie?!” en natuurlijk: “Drommels, drommels en nog eens drommels!” Wie is er niet groot mee geworden? Miljoenen kinderen zaten in de jaren tachtig aan de buis gekluisterd om naar de avonturen van een clown en een acrobaat te kijken. Bas en Aad van Toor, de hoofdrolspelers van Bassie en Adriaan, groeiden uit tot twee iconische figuren op de Nederlandse televisie.

Dat laat zich voelen tot op de dag van vandaag. Want na diverse televisieseries, voorstellingen, boeken, hits en een vlot lopende merchandising (met eerst videobanden en later dvd’s) weten ook latere generaties de weg naar Bassie en Adriaan maar al te goed te vinden. Op YouTube keken al meer dan honderddertig miljoen mensen naar de doldwaze avonturen van de Vlaardingse broers. Een verklaring voor het succes? Aad van Toor doet een poging. “Er kwam eens een journalist van een krant naar mij toe met de vraag: meneer Van Toor, als ik een negatieve recensie schrijf over Bassie en Adriaan, vindt u dat dan erg? Waarop ik zei: ‘Nee, daar lig ik geen moment wakker van, maar als jouw zoontje het niks vindt, dan trek ik mij dat wél aan.’ Wij luisterden serieus naar kinderen. Ik zeg altijd maar zo: als je kinderen met respect behandelt, dan heb je geen kind aan ze.” 

Miraculeuze genezing

In hun hoogtijdagen waren Bassie, Adriaan, Vlugge Japie, B2, De Baron en consorten heuse wereldsterren in Nederland, bij jong én oud. Maar hoe verliep het de hoofdrolspelers van weleer in hun latere leven? Bassie en Adriaan zou tot en met 1996 op de Nederlandse tv zien zijn (TROS), waarmee er na 134 afleveringen een einde kwam aan de kinderserie.

Voormalig acrobaat Aad van Toor neemt de telefoon op in het Spaanse Benalmádena, waar hij sinds 2004 een groot deel van het jaar woont. “Niemand kent mij hier”, lacht een nog altijd energieke Van Toor. “Maar ik zal altijd een Nederlander blijven. Zodra ik op Schiphol land, is het weer: hé Adriaantje! En dat blijft leuk.” Aad plukt de dag in de Spaanse zon. En gelijk heeft hij. In 2003 werd er bij hem een ernstige vorm van kanker aan de speekselklieren ontdekt, waardoor de afscheidstournee van Bassie en Adriaan een jaar later niet kon doorgaan. 

Door een mirakel werd hij in 2010 weer genezen verklaard. “Eind oktober hoop ik tachtig te worden”, jubelt Van Toor. Aan optimisme en levensvreugde geen gebrek. “Zoals we vaak zeiden in Bassie en Adriaan: wat er ook gebeurt, altijd blijven lachen!” Aad bleef ook na Bassie en Adriaan actief. In 2017 verscheen zijn biografie Moe, ik kan een salto! Daarvoor had Van Toor een bedrijf met zijn zoon Daniël, met wie hij video- en dvd-materiaal voor series als Ernst, Bobbie en de Rest, Pokémon en Dragon Ball Z maakte. In 1997 werd Aad, samen met zijn broer Bas, benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. 

Stunt met baby

Ook voormalig clown Bas van Toor (87) heeft de nodige gezondheidsproblemen overwonnen. Als we hem bellen, neemt hij op in een verzorgingstehuis. “Ik klets uit m’n nek, joh”, klinkt het moeizaam doch schaterlachend. Een interview zit er niet in, meldt een vrouw die de telefoon overneemt. Van Toor kreeg in 2017 een beroerte, waardoor hij een jaar later gedwongen afscheid nam van zijn alter ego clown Bassie. 

Na het einde van de tv-serie Bassie en Adriaan deed de oudste broer de meest uiteenlopende dingen; hij bracht mondharmonica-cd’s uit, maakte een theatervoorstelling en presenteerde een radioprogramma. Ook joeg hij de landelijke roddelpers tegen zich in het harnas. Dat kwam zo: in 2008 beweerde een vrouw zwanger te zijn van clown Bassie. Diverse roddelbladen en De Telegraaf pakten groots uit met dit nieuws. Totdat bleek dat het om een reclamestunt ging van een verzekeringsmaatschappij. De roddelpers was witheet. Ze overwogen Bassie zelfs aan te klagen. “Allememachies!”, bulderde Bas van Toor na alle ophef. De reclame werd nog genomineerd voor de Gouden Loeki.

En ja, Bas en Aad van Toor haalden ook regelmatig de headlines als ze weer eens overhoop lagen met elkaar. In het AD vertelde Aad een keer over zijn broer: “Door ons beroep zijn onze levens altijd met elkaar verweven geweest. Kranten maakten er nieuws van als we ruzie hadden. Ik zou denken: het was pas nieuws geweest als we géén ruzie hadden. We konden vreselijk botsen, maar het kwam ook áltijd weer goed.” 

Hondenvoer & neuspastilles

Bassie en Adriaan werd gemaakt door een klein, hecht team. In het begin vervulden de broers Van Toor zelfs meerdere rollen. Zo was clown Bassie ook Vlugge Japie en nam acrobaat Adriaan tevens de rol van De Baron op zich, de schurk die altijd achter ‘die vervelende clown en die irritante acrobaat’ aan zat. Later werd de rol ingevuld door acteur Paul van Gorcum, die als acteur ook te zien was in series als Floris, Toen was Geluk heel gewoon en Kees & Co. Robin de Robot, met z’n gekke mechanische piepstemmetje, werd dan weer ingesproken door Ina van Woerden, de vrouw van Aad van Toor.

B2, ook wel bekend als de dove boef (“Wat zeggie?!”), werd gespeeld door twee broers: Joop en Harry Dikmans. Harry Dikmans vergaarde bekendheid als sneltekenaar van karikaturen, waarvoor hij de hele wereld over reisde. Nadat Harry naar Spanje verhuisde, nam zijn broer Joop Dikmans de rol van B2 over. Hij was clown, acteur en verzorgde ook nog jarenlang de merchandising van Bassie en Adriaan. Hans Beijer, B100 uit de serie, legde zich na Bassie en Adriaan toe op reclamewerk. Zo was hij te zien in reclamespots voor hondenvoer, neuspastilles, Franse kaas en drop. Ook had hij (gast)rollen in diverse Nederlandse series en films, zoals Flodder en Goede Tijden, Slechte Tijden. Paul van Soest, alias Handige Harry, zou later furore maken als Henk van de Berg in Toen was Geluk heel gewoon.

Flink tonnetje minder

Of de ooit zo gevierde acteurs uit Bassie en Adriaan elkaar nog zien of spreken? Dat valt te betwisten. Een rechtszaak deed de makers van Bassie en Adriaan bepaald geen goed. Het conflict dateert uit 2005. Vijf voormalig tegenspelers zeiden recht te hebben op duizenden euro’s voor hun deelname in de tv-series die later nog eens vermarkt werden op video en dvd. Pas in november 2020 kwam er een definitieve uitspraak. De rechter stelde de tegenspelers in het gelijk, al was de schadevergoeding van vijftienduizend euro véél lager dan de eis van bijna twee ton. Paul van Gorcum, een van de gedupeerden, zou het wel weten te verwoorden: “Drommels, drommels en nóg eens drommels!”

Dit verhaal verscheen eerder in Veronica Superguide. Nooit meer iets missen? Sluit dan snel een voordelig abonnement af!