Choreograaf Rudi van Dantzig overleden

Van Dantzig geldt als een van de belangrijkste Nederlandse choreografen, hij zette met Hans van Maanen en Toer van Schayk het Nederlandse ballet internationaal op de kaart.

Hij begon relatief laat (in zijn puberteit) met balletlessen.
Begin jaren '50 haalde de befaamde Sonia Gaskell hem bij haar gezelschap. Zij richtte later het Nationale Ballet op, waar Van Dantzig huischoreograaf werd. In 1965 werd hij een van de drie artistiek leiders en van 1971 tot 1991 was hij de enige die aan het roer van het dansgezelschap stond.

Ted Brandsen, artistiek directeur van Het Nationale Ballet: ,,De gedrevenheid van Rudi, zijn vuur, dat is wat ons altijd bij zal blijven. Het is onvoorstelbaar dat dit vuur in hem nu gedoofd is. Wij zijn allemaal ongelooflijk verdrietig dat hij niet meer bij ons is en tegelijkertijd zijn we intens dankbaar dat we hem gekend hebben. Met het heengaan van Rudi verliest ons land een inspirerend choreograaf en artistiek leider, en een groot man.''

Choreograaf Hans van Manen, 60 jaar bevriend met Van Dantzig: ,,Rudi was een zeer sociaal en aimabel mens, die altijd opkwam voor de minderheden. Hij heeft de danskunst in ons land gepopulariseerd en heeft vrijwel alleen maar prachtige dingen gemaakt. Zonder hem was het Nationale Ballet niet geworden wat het nu is.''

Behalve Monument voor een gestorven jongen zijn Van Dantzigs bekendste balletten Vier letzte Lieder, Ginastera en Onder mijne voeten. Ook maakte hij succesvolle bewerkingen van Romeo en Julia en Het Zwanenmeer.
Hij won verschillende prijzen, zoals de Parijse Prix de la Critique en de Life Achievement Award van de Stichting Benois de la Danse. Van Dantzig was Officier in de Orde van Oranje-Nassau.
 
Dansen was redding voor Van Dantzig
De oprichtster van Het Nationale Ballet Sonia Gaskell zag weinig in Rudi van Dantzig toen die zich ruim een halve eeuw geleden aanmeldde voor balletles. ,,Je hebt weinig talent, maar ik heb jongens nodig, dus kom maar.''

Het dansen zelf leek inderdaad niet zijn sterkste kant, mede door zijn rug, en Gaskell raadde hem aan, zich aan de choreografie te wijden. Van Dantzig zou ruim vijftig balletten schrijven (vooral voor Het Nationale Ballet), die ook veel door buitenlandse gezelschappen zijn gedanst.

In 1971 volgde Van Dantzig Gaskell op als artistiek leider van het wereldwijd gewaardeerde Nationale Ballet. Hij zou nog twintig jaar aanblijven. Alleen de verhuizing van het gezelschap van de Stadsschouwburg in Amsterdam naar het Muziektheater maakte hem niet echt gelukkig. Hij kon er zijn draai niet zo goed vinden.

Zelfs de beroemde Rudolf Nurejev meldde zich bij Van Dantzig om voor Het Nationale Ballet te dansen. De Rus had al een ballet voor zichzelf op het oog: Van Dantzigs 'Monument voor een gestorven jongen' uit 1965. Het had als thema homoseksualiteit en was toen behoorlijk revolutionair. De altijd progressief-geëngageerde Van Dantzig schreef in 1986 zijn debuutroman (Voor een verloren soldaat), waarin zijn homoseksualiteit ook het hoofdthema was. Van Dantzig kreeg de Geertjan Lubberhuizenprijs en het Gouden Ezelsoor voor de roman. In 1993 schreef hij ook een boek over zijn avonturen met Nurejev.

Jeugd
De op 4 augustus 1933 in een eenvoudig, communistisch gezin in Amsterdam-Noord geboren Van Dantzig leek in zijn jeugd niet voor de hogere kunsten weggelegd. Hij zat al op de middelbare school toen hij de balletfilm 'De rode schoentjes' zag en vrijwel meteen voor de danskunst was gewonnen. ,,Tjak, ik had een nieuwe taal gevonden.

Ik wist niet wat me overkwam. Ik had zoiets nog nooit gezien, over dansen had ik nooit nagedacht. Dat ik ben gaan dansen toen ik 16 was, is mijn redding geweest. Voor die tijd geloofde ik nergens écht in.''