Jeugdjournaal Verkiezingsdebat: ‘Waar ze eigenlijk voor staan, zeggen ze niet’
Och die koppies van die kinderen. Ze zaten in de studio klaar om zondagavond de meest ideale, vriendelijke campagnetaal over zich heen te krijgen. Als Geert Wilders (PVV) het NOS-Jeugdjournaal Verkiezingsdebat ‘een van de leukste dingen van de campagne’ noemt, wat zegt dat dan over zijn uitspraken daar? Ik wapende me met zoon B (12) naast me, om samen een oordeel te vellen.
De lijsttrekkers van de zes partijen met de meeste voorspelde zetels waren uitgenodigd, al had Pieter Omtzigt afgezegd. Ze moesten als voorstelrondje een ‘bonte bal’ met hun portretten erop naar elkaar gooien en iets over zichzelf vertellen. Henri Bontebal (CDA) mocht als eerste natuurlijk. Hij is blij met zijn gezin en speelt graag piano en saxofoon. Frans Timmermans (GL-PvdA) heeft vier kinderen, drie honden en twee kleinkinderen voor wie hij het klimaat wil redden. Caroline van der Plas (BBB) noemt zich met haar rijtjeshuis in Deventer een ‘boerin zonder boerderij’.
Wilders vertelt over zijn vrouw en twee katten. “Snoetje en Pluisje, immigranten uit het huisje”, rijmt zoon B sarcastisch naast me. Lief voor dieren, niet voor alle mensen. Of wel? Je zou het bijna denken als Wilders later zegt: “Iedereen hoort erbij. Wat ik zeg over de islam gaat niet over de mensen, maar over de regels.”
Een extra trui voor elk huis
Immigratie komt helemaal niet ter sprake bij de kinderen, van wie sommigen zichtbaar een migratieachtergrond hebben. Als zij de lijsttrekkers in de schoolbankjes vragen stellen, hoeft Wilders alleen maar te vertellen hoe hij zijn dag begint. “Met koffie zetten en mijn overhemd strijken,” zegt hij vriendelijk.
Waar Dilan Yesilgöz (VVD) over het onderwijs benadrukt dat twee derde van de lessen over taal en rekenen moet gaan, wil Van der Plas lessen in gezonde voeding en wil Rob Jetten (D66) op school ook talent ontplooien in kunst en sport. Sommige ouders hebben namelijk geen geld voor clubjes. Noch voor de energierekening, dus wil hij elk huis ‘een extra trui aan doen’ (isoleren).
Timmermans wil hetzelfde, en legt nog even uit dat hij dat geld wil ophalen bij rijke mensen die daar minder van merken dan dat het arme mensen helpt. De liberale Yesilgöz haalt dat geld liever weg bij de overheid - al zegt ze even niet dat ze het weghaalt bij het onderwijs en arme kinderen in het buitenland, want dat vinden de kinderen in de studio vast niet leuk. In plaats daarvan zien ze haar in roze truitje enthousiast springen als haar team met Bontebal en Wilders het blokken-Torentje als eerste gebouwd heeft.
Een kind van 12 tot 15 jaar wil wel meer stof
Voor de kenner schijnen af en toe de ideologische uitgangspunten erdoorheen. Maar als je die niet kent, wat brouw je hier als kind dan van? Alle zes lijsttrekkers willen dat arme ouders de rekeningen weer kunnen betalen. Dat Gaza en Israël veilig worden. En dat ‘je jezelf kunt zijn op school zonder te worden gepest’.
Zoon B vond het interessant, minder saai dan verwacht, maar miste ook wat: “Nu hoor je de kinderdingen, maar waar ze eigenlijk voor staan, hun hoofdbelangen, zeggen ze niet.” Een kind van 12 tot 15 jaar wil wel meer stof, zegt hij. Dit lagere school-debat zegt zo weinig dat het alleen verwarring schept. B: “Die lijsttrekkers hebben allemaal dezelfde doelen. Waarom gebeurt het dan niet? Dat snap ik niet.”
Het is complex, maar hij snapte het dus eigenlijk heel goed.
Vijf keer per week schrijven Maaike Bos en Renate van der Bas columns over televisie.