In sterk Zwanenmeer wil je alleen naar ballerina Olga Smirnova kijken

Het is moeilijk om het op deze plaats níét de hele tijd te hebben over de bekende Russische ballerina Olga Smirnova. Na kritiek op de Russische inval in Oekraïne vluchtte ze naar Nederland waar ze nu furore maakt bij het Nationale Ballet. Ze werd door een gezaghebbend Europees balletmagazine uitgeroepen tot danseres van het jaar 2022 en dat is nogal wiedes: als Smirnova danst, stoppen de duiven op het plein voor de Nationale Opera & Ballet met koeren.

Het Tsjaikovski-ballet Zwanenmeer biedt Smirnova alle kansen om haar lyrische capaciteiten, tekenend voor de Russische Vaganova-balletstijl, met het publiek te delen. Hoe ze de dubbelrol Odette/Odile – de witte versus de zwarte zwaan, introvert versus extravert, passief versus verleidelijk – invult is wereldklasse. We zien Smirnova’s technische perfectie, zonder dat het afstandelijk wordt. Het is allemaal even magisch: haar licht geknakte polsen, de welving van haar hals, de ingehouden zwanenkracht die vederlicht aanvoelt; zelfs hoe ze als zwarte zwaan Odette nijdig om zich heen hist… Nou ja, gaat het nu tóch bijna alleen over Smirnova! Terwijl deze hele productie van ‘het ballet der balletten’ bij Het Nationale Ballet een pluim verdient.

Rudi van Dantzig creëerde deze productie in 1988 naar de Mariinski-versie van choreografen Petipa/Ivanov (1895). Van sleetsheid is na 35 jaar echter totaal geen sprake. Zo zijn de op renaissanceschilderijen geïnspireerde decors van Toer van Schayk in beeldende zeggingskracht nog zo helder als glas. Ook de spelregie en dramaturgie spreken klare taal, beter dan in de eerdere voorstellingsreeksen, lijkt wel. Met meer nadruk op emotionele gelaagdheid, of heeft deze generatie dansers dat van nature?

Opmerkelijk einde

Immer sociaal bewogen, legde Van Dantzig het perspectief volledig bij prins Siegfried, die moeite heeft met zijn koninklijke afkomst. Ook al dartelen de huwelijkskandidaten koket voor zijn neus, de prins blieft hen niet. In Odette/Odile, van wie Siegfried wél in de ban raakt, zag Van Dantzig meer een visioen dat staat voor Siegfrieds idealen. In dat licht is het opmerkelijke einde – Siegfried sterft wanneer hij de ‘witte’, pure Odette achterna gaat – extra tragisch.

Je krijgt de innerlijke strijd van de prins (een mooie Constantine Allen) tiptop mee in een uitvoering waarin bijna alles klopt. De beroemde witte acte (met een legioen aan zwaantjes in tulen tutu’s dat tezamen een deinend water verbeeldt) wordt uitstekend gedanst. De folkloristische dansen in de hofscènes zijn energiek en vrolijk, alhoewel bij enkelen wat premièrezenuwen opborrelden.

Dan toch weer terug naar Smirnova met haar fabuleuze variaties, bedoeld als trukendoos van balletkunnen. Deze ballerina maakt er een transcendente kijkervaring van.

Het Zwanenmeer (t/m 18/4) wordt gedanst door verschillende casts. Alle voorstellingen zijn inmiddels uitverkocht.

Lees ook:Spectaculaire ‘Sleeping Beauty’ dankzij danskoppel met gouden aura

Het Nationale Ballet schreef geschiedenis vrijdag met een fantastische The Sleeping Beauty. Twee uit Rusland gevluchte topdansers hadden vuurwerk in de benen en trokken alle dansers mee omhoog.