EXTREME

WERELD

LICHAAMSVERSIERING

1 Inleiding
Sommige vormen van lichaamsversiering zijn al erg oud, zo heb je bijvoorbeeld de piercings. In de bijbel wordt er al gesproken over vrouwen met neusringen. Tatoeren werd waarschijnlijk al gedaan in de prehistorie, maar dat is niet zeker. Tatoeren vond in Griekenland ook al plaats om de slaven te kunnen herkennen. In veel stammen, bijvoorbeeld in Afrika, wordt aan tatoeren gedaan omdat het een teken van adelijkheid en dapperheid is. Branding komt uit de slaventijd. De slaven werden gebrandmerkt zodat hun baas ze gemakkelijk kon herkennen. Later werd het gedaan om het lichaam te versieren. Lotusvoeten werden vanaf de 10e eeuw toegepast maar enkel in China. In 1911 werd deze traditie officieel verboden, maar de laatste lotusschoenen fabriek sloot pas in 1998. Lipschijven worden in Brazili, Afrika en Ethiopi gedragen, daar vind het ook zijn oorsprong. Nekringen komen alleen voor bij Birmese vrouwen. Ze doen dit al jaren. Lichaamsversiering is iets van alle culturen, van alle tijden. De Papoea's op NieuwGuinea hadden hun eigen vormen van lichaamsversiering: zij beschilderden zich tijdens speciale rituelen, zij droegen allerlei soorten sieraden en danskostuums. Piercings en tatoeages hoorden bij hun traditionele uitdossing. Bij initiatierituelen, die te maken hadden met de overgang van jongen naar man, werden de jongemannen getatoeerd en van een neuspiercing voorzien. Opdracht 1: Haal zes verschillende vormen van lichaamsversiering uit de tekst.

Opdracht 2: Link de juiste foto aan het juiste land of gebied.

Amazone

Birma

Ethiopi

Hymalaya

2 Tatoeages
2.1 De geschiedenis
In van Dale vinden we de term tatoeage en tatoering. In onze spreektaal wordt de term`tatoe" dikwijls gebruikt, evenals het uit het Engels afkomstige "tattoo" Een tatoeage is een figuur aangebracht in de huid door het inbrengen van onoplosbare kleurstoffen na bewerking met naalden e.d., die tevens gebruikt worden om de kleurstof te inoculeren (inoculeren = injecteren, in de huid aanbrengen ). Onzichtbare verwijdering van een tatoeage is ook chirurgisch niet mogelijk. Ze kan worden afgeschaafd of zo nodig worden uitgesneden. In dit laatste geval moet het huiddefect worden gesloten door een vrij huidtransplantaat. Beide methoden laten evenwel littekens na. In sommige gebieden komen bijzondere vormen van tatoeage voor, zoals de littekentatoeage en naaitatoeage, o.a. bij de Maori's. De huid wordt gewoonlijk bewerkt met naalden of andere scherpe instrumenten die tevens gebruikt worden om de kleurstoffen in te brengen. Men kent ook de littekentatoeage. Hierbij worden wondjes in de huid gemaakt die men doet zweren. Ten slotte is er nog de naaitatoeage waarbij een draad met kleurstof door de huid wordt genaaid. De Maori's vormen de inheemse Polynesische bevolking van Nieuw-Zeeland. Hun taal, het Maori, behoort tot de Austronesische talen (Maleis-Polynesische talen) De Maori's kenden een landbouwcultuur met een breed scala aan materile, sociale en geestelijke verworvenheden. De bevolking was verdeeld in ca. 50 groepen (iwis). De erfelijke hoofden waren vaak tevens priester. Hoofden en priesters bezaten veel mana. Het centrale punt in het gemeenschapsleven vormde de marae, het ontmoetingshuis. Wegens onderlinge oorlogsdreigingen bouwde men bij dorpen beschermde vestingen. Opdracht 3: Duid op de volgende wereldkaart het gebied van de Maoris aan.

Een van de belangrijkste kunstuitingen van de Maori's is het houtsnijwerk (de menselijke figuur en het spiraalmotief), aangebracht aan o.m. oorlogsboten, vergader- en voorraadhuizen, gebruiksvoorwerpen en wapens. Andere materialen waarmee gewerkt wordt, zijn steen, been en de menselijke huid (tatoeage). Spectaculair zijn de Maoridansen en - welsprekendheid. Ta Moko, de traditionele tatoeagekunst van Nieuw Zeeland is weer helemaal terug.

Een groeiende groep Maori's draagt de karakteristieke gezichtversieringen, die vroeger van generatie tot generatie werden doorgegeven. Tijdens het Engelse koloniale bewind, toen het zetten van tatoeages verboden was en de Maori's als minderwaardig werden beschouwd, werd ta moko alleen nog in leven gehouden in 5 afgelegen dorpen, ver uit het Europese gezichtsveld. In de jaren zeventig herontdekten jonge Maori's uit de steden de oeroude kunstvorm. Op zoek naar hun etnische identiteit vonden zij in ta moko de krachtige symboliek van hun voorouders terug. Vandaag de dag sieren sommigen hun gezicht met traditionele patronen. Politieke leiders, rastafari's, advocaten, leraren en bendeleden, in alle geledingen van de maatschappij, worden gezichten bewerkt. Het resultaat is een onuitwisbare verklaring af te stammen van Maori's. Terwijl sommige volksgenoten hun afkomst nog steeds verborgen proberen te houden, verklaren degenen met hun nieuwe uiterlijke trots: 'Nooit meer zal ik doen alsof ik blank ben.' Het onderwerp van een 'moko' ( tattoo ) refereert naar de heilige genealogie (genealogie, familiekunde) van de betreffende persoon. Meestal wordt er jarenlang gediscussieerd: de stamoudsten moeten toestemming geven en de hele familie moet akkoord gaan met het onderwerp.

Het patroon wordt soms ontleend aan dat van een voorouder, wordt soms ingegeven door een droom, en in andere gevallen is het lijnenpatroon een nieuwe creatie, genspireerd op de familie genealogie. Zo zegt de getatoeerde James Patariki: 'Ik kreeg deze "mantel" van mijn vader toen hij stierf. Mijn moko is van mij alleen. Deze tatoeage is niet angstaanjagend of radicaal, maar niets anders dan een natuurlijk onderdeel van het leven. Tijdens vroegere oorlogen waren de hoofden van deze moedige krijgers een gewilde oorlogsbuit, en werden, nadat de krijgers gedood waren, van de romp gescheiden. Geschiedenis van de tatoeages Als sinds mensenheugenis wordt er getatoeerd. Vroeger werd er als verwerking van een rouwproces as in zelfgemaakte wonden gewreven, zodat de koolstofdeeltjes achterbleven. Er zijn zelfs aanwijzingen dat 12.000 jaar voor Christus deze methode al werd toegepast. Later werden er met behulp van een naald of scherp voorwerp, zoals een doorn gaatjes in de huid geprikt en een onoplosbaar pigment in de huid gewreven, dit gebeurde ongeveer 8.000 jaar voor Christus. De oudste tot dusver gevonden tatoeages, komen van een 5300 jaar geleden overleden man. Het lijk van deze man werd in de Alpen gevonden, in een gletsjer. Deze 45 jarige man had meer dan 50 verschillende tatoeages. Door de uitzonderlijke kou bleef het lichaam en de tatoeages van deze man bewaard. Ook op de huid van 4000 jaar oude Egyptische mummies zijn ruwe tatoeringen gevonden. Ook in het oude Japan en Griekenland werden mannen getatoeerd als teken van moed en adel, later werden tattoo's gebruikt om misdadigers en slaven te identificeren. Tatoeren werd zeer veel toegepast in Polynesi, Micronesi, India, Myanmar en Japan. In juli 1769 schreef kapitein James Cook na zijn eerste reis naar Polynesi over mensen die hun lichaam beschilderden. Zij noemden deze methode 'tatau. Het Engelse woord 'tattoo' is afkomstig van het Tahitiaanse woord 'tatu' dat merken, slaan betekent. Na de zeereizen van kapitein Cook werd ook het tatoeren onder zeelieden populair. Het werd een bewijs van "avonturen in verre landen" en van wat ze allemaal hadden meegemaakt. Ook hadden de zeelieden aparte symbolen om belangrijke gebeurtenissen bij te staan. Zo kreeg je een zwaluw op je borst als je 5.000 mijl had afgelegd. Na 10.000 kreeg je er een tweede bij op de andere borst. Als je de evenaar had gepasseerd kreeg je een Neptunes op je been, en voor de veiligheid kreeg je ook een varken op de ene voet en een haan op de andere, een soort talisman tegen verdrinking. Een draak was het bewijs datje de datumgrens had overschreden, en als je in Hawaii was geweest (of dit wilde laten geloven) had je een meisje op de arm.

Tot 1880 werden de tattoo's met de hand opgebracht. Samuel F. O'Reilly ontwikkelde in dat jaar de eerste elektrische tatoeermachine waarmee een groot aantal steken per minuut kon worden gemaakt. Zijn Engelse neef Tom Riley verbeterde en patenteerde deze machine. De eerste vermelde tattoo-artiest in Amerika was Martin Hildebrandt, hij claimde' dat hij de eerste tattoostudio had, geopend in 1846 en dat hij duizenden soldaten en zeelieden had getatoeerd tijdens de burgeroorlog. Eerste elektrische tatoeermachine Zeker in en rond die tijd waren vele mensen helemaal getatoeerd om vervolgens rond te reizen als bezienswaardigheid en op te treden in een circus. Dit fenomeen duurde tot rond 1920. Toen raakte deze rage in verval. Een uitzondering was de opvallende verschijning van de Engelse majoor Horace Ridler, beter bekend als de Grote Omi. Ridler, van welgestelde komaf, vocht in de eerste wereldoorlog en werd eervol ontslagen. Hij zwierf een aantal jaren rond en realiseerde zich dat de enige manier om op een aantrekkelijke wijze aan geld te komen, optreden in een circus was. Doordat hij geen enkele ervaring had moest hij iets anders verzinnen. Hij had al enkele tatoeages, en haalde George Burchett, de beroemde Londense tatoeerder, over, om zijn hele lichaam met zebra-achtige strepen te tatoeren incl. zijn hoofd. Eerst wilde Burchett hier niets van weten maar uiteindelijk werd Ridler getatoeerd, 3 sessies per week, meer dan een jaar lang.

Toen hij klaar was vijlde hij z'n tanden in een punt, doorboorde zijn neus met een slagtand, rekte zijn oorlellen uit en noemde zich Omi. Zijn vrouw bleef aan zijn zijde en reisde met hem mee door Europa. Later trokken ze naar Amerika waar hij een van de best betaalde circus- artiesten was. Tijdens de Tweede Wereldoorlog ging hij terug naar Engeland. Hij wou weer in het leger dienen, maar werd geweigerd. Vervolgens trad hij gedurende de oorlog vele mate op voor de manschappen en het goede doel. Hij stierf uiteindelijk in 1969, op 77-jarige leeftijd.

Opdracht 4: Beantwoord de volgende begripsvragen. Let op je taal en antwoord in volledige zinnen. (in Word) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 Wat is een tatoeage? Kan je een tatoeage laten weghalen? Welke vorm van tatoeage passen de Maori toe? Waarom is deze vorm zo lang verborgen gebleven? Welke andere kunstvormen kennen de Maori? Wie laat zich tatoeren? Wat willen ze duidelijk maken met deze tatoeages? Hoe lang bestaat de kunst van het tatoeren reeds? Hoe werden ze eerst aangebracht en met welke reden? Hoe evolueerde de techniek? Welke redenen werden opgegeven voor het plaatsen van een tatoeage? Welke betekenis had en tatoeage voor de zeelieden? Wanneer kwam er een meer gesofisticeerde manier van tatoeren? Tatoeage kwam in verval vanaf 1920. Nu zien we dat terug meer en meer mensen een tatoeage laten zetten. 15 Kan je hiervoor een verklaring geven? Opdracht 5: Maak een tijdlijn die de geschiedenis van de tatoeagekunst weergeeft. Opdracht 6: Reken de afstanden in mijl om in kilometers. Ook hadden de zeelieden aparte symbolen om belangrijke gebeurtenissen bij te staan. Zo kreeg je een zwaluw op je borst als je 5.000 mijl had afgelegd. Na 10.000 kreeg je er een tweede bij op de andere borst. Opdracht 7: Duid alle landen die vermeld worden in de tekst aan op de volgende wereldkaart. Maak een legende. Opdracht 8 : Zet de verschillende stappen in de juiste volgorde. Dan wordt de tattoo op de huid afgedrukt of getekend. Het aanbrengen van de tattoo wordt gedaan met een naald. Die naald bestaat weer uit heel veel kleine naaldjes die de kleurstof in de huid aanbrengen. Bij elke klant wordt een nieuwe naald gebruikt omdat je anders bacterien kunt overbrengen. Als je een tattoo hebt laten zetten moet je je goed houden aan de voorschriften van de nabehandeling. Dit is er voor dat je tattoo niet gaat ontsteken. Het duurt ongeveer 10 tot 14 dagen voor dat je tattoo weer genezen is. Meestal moet je de tattoo insmeren met zalf. Als je een tattoo heb uitgezocht wordt de huid waar je tattoo komt schoongemaakt. Eerst kies je een ontwerp. Die kun je zelf getekend hebben of je kunt er 1 uitzoeken in de boeken die aanwezig zijn.

C D

Stap 1

Stap 2

Stap 3

Stap 4

Opdracht 9: Ontwerp zelf een tribal.

2.2 The vanishing tattoo: documentaire over de Iban

Opdracht 10: Surf naar http://www.vanishingtattoo.com/video/theatre_4.htm en bekijk de fragmenten. Beantwoord onderstaande vragen. Vince Hemingson en Thomas Lockhart zijn beiden gepassioneerd door tatoeages, en meer bepaald door tribals en de oorsprong van tatoeages. In hun zoektocht naar de echte, met de hand gemaakte tatoeages komen ze terecht bij de Iban.

1 2 3 4 5 6 7

Waar situeert deze reportage zich? Wat onderzoekt men? Wie bezoekt de Iban? Wat is de betekenis van de schedels? Welke betekenis had de tatoeage? Wat is de dieperliggende betekenis/belang van de tatoeages? Hoe wordt een traditionele tatoeages gezet?

Opdracht 11: Maak een vergelijking tussen het leven in het westen en het leven bij de Iban
Thema Vervoer Westen Iban

Wegen

Weer

Woningen

Hygine

Klimaat

Houding tov ouderen

3 Piercing
Eigenlijk versiert de mens zichzelf al sinds hij bestaat. Door zichzelf te beschilderen en te behangen met sieraden, maar ook door zich te tatoeren of doorboren. (Het woord piercing komt van het Engelse woord voor doorboren: to pierce.) Het is niet precies bekend wie de eerste piercers waren, maar zeker is wel dat mensen in de Oudheid al lustig erop los boorden. De Incas en Mayas droegen tongpiercings, meestal uit spirituele overwegingen. Zij geloofden dat ze door de pijn een hoger bewustzijn bereikten waarop ze met de goden konden communiceren. Ook de oude Egyptenaren en Romeinse legionairs waren fervente piercers. Laatstgenoemden droegen vooral tepelpiercings als statussymbool; het werd gezien als teken van moed en mannelijkheid. Bij de faraos was, om dezelfde reden, de navelpiercing populair. Maar de piercing werd ook gebruikt om criminelen, slaven of spionnen te markeren. Ook het Oude Testament meldt al een geval van piercing: Als Abraham een vrouw zoekt voor zijn zoon Isac, stuurt hij haar een neusring als geschenk. Deze oorspronkelijk Hebreeuwse traditie is later overgenomen door nomaden, Berbers en verschillende Afrikaanse stammen. Hoe groter de ring, hoe rijker de familie. Van voortplanting tot rebellie Door de uitbreiding van het Romeinse Rijk raakte de piercing in grotere delen van de wereld bekend. Vanaf de zestiende eeuw was het voor vrouwen in India gewoon om een ring door de linker neusvleugel te dragen. Men geloofde dat dit de voortplanting en geboorte soepeler zou doen verlopen. De hippies uit de jaren 60 van de vorige eeuw brachten deze cultuuruiting naar Europa. Tien jaar later namen punkers dit over, als teken van rebellie. Tegenwoordig is een neuspiercing bijna net zo geaccepteerd als een oorbel. Behalve als status-, mode- of juist undergroundsymbool, kan een piercing ook een praktisch doel dienen. Duikers schijnen een ringetje door hun eikel te hebben om een urineafvoer aan te kunnen vastmaken. Vroeger kregen meisjes wel een ringetje door de schaamlippen als kuisheidsgordel. Tegenwoordig is een zogenoemde genitale piercing (een piercing door de geslachtsdelen) juist erotisch bedoeld. De plek waar de piercing zit, is extra gevoelig en moet dus seks nog lekkerder maken. Bovendien opent een piercing voor smliefhebbers een wereld van mogelijkheden door alles wat je eraan kunt bevestigen. Piercing bestaat al heel lang Het metaal in oor, lip, neus, navel, tong en tepel wordt nu als een gewone modeaccessoire beschouwd, maar op andere plekken in de wereld komen de meeste van deze soorten piercings al duizenden jaren voor en hebben ze bijzondere betekenissen. Een paar voorbeelden: de 5000 jaar oude ijsmummie tzi boorde gaatjes in zijn oren om boze geesten te weren, Azteken en Mayas doorboorden hun tong als religieus ritueel en Romeinse centurions bevestigden een compleet gevechtsschild aan hun tepels. In de negentiende eeuw droegen Nederlandse schippers gouden oorbellen als begrafenisverzekering. Bij verdrinking mocht de vinder van het lijk de ringetjes houden in ruil voor een begrafenis. Tot voor kort werden bij de Papoeas in Nieuw-Guinea jongens tot mannen verklaard nadat hun neusschotten doorboord waren en nog steeds plaatsen de Surmi-vrouwen in Ethiopi schotels in hun lippen als zij gaan trouwen.

Alleen de navelpiercing is nog maar net uitgevonden, rond 1953, na de introductie van de bikini. De echte blote buik werd pas midden jaren tachtig mode door Madonna. Hoe piercing in het Westen bekend werd Piercing was lange tijd taboe. Begin jaren zestig was er in de westerse wereld absoluut nog geen piercing te zien op straat. Met de hippies in de jaren zestig kwam daar verandering in. Lang haar, drugsgebruik en een oorbel waren hun middelen om aandacht te trekken. Ondertussen raakte een steeds grotere groep mensen genteresseerd in piercings. Zij zagen piercings bij andere volkeren in tijdschriften zoals National Geographic. De piercing werd langzaam bekender, maar werd nog wel gezien als onderdeel van een alternatieve leefwijze. De punkbeweging bracht halverwege de jaren 70 de piercing echt op de voorgrond. Deze jongeren wezen de maatschappij af, waren kwaad en agressief, vervingen het oorringetje door de veiligheidsspeld en benadrukten zelfverminking. Uit deze tijd stammen de eerste piercing shops. In 1978 werd in Los Angeles de eerste professionele piercingshop geopend. Opdracht 12: Beantwoord de volgende vragen in volledige zinnen. 1 2 3 Welke reden gaven de volgende bevolkingsgroepen voor het zetten van piercings?Incas en Mayas Romeinen Egyptenaren Indische vrouwen Waarom droegen schippers een oorring? Het plaatsen van lipschotels is een andere vorm van piercen. Waarom doen Surmi-vrouwen dit? Opdracht 13: Maak een tijdlijn die de geschiedenis van de piercing weergeeft. Opdracht 14: ICT-opdracht Je kiest 2 onderwerpen uit van hieronder en gaat op zoek naar onderstaande vragen i.v.m. dit onderwerp. - Padongmeisjes uit Thailand - Dayakvrouw uit Indonesi - Suy-indiaan uit Centraal-Brazili - Lotusmeisjes uit China - Henna - De Dogon uit equatoriaal Afrika - De Kayan uit Borneo - De Toposa uit Oost-Afrika - De Kichepo vrouwen uit Zuid-Oost Sudan - Kirdi vrouwen van de Musguurn stam uit Noord Cameroen - De Wodaabe

Wat wordt er van jou verwacht? Je zoekt een antwoord op de volgende vragen: 1. Waar wonen deze mensen (situering in de wereld, in het werelddeel, afstand t.o.v. Belgi)? 2. Wie bezit de lichaamsversiering? (mannen, vrouwen, kinderen, ouderen) 3. Waarom wordt deze lichaamsversiering toegepast? 4. Wie brengt de lichaamsversiering aan? 5. Welk materiaal wordt er gebruikt? 6. Is er een bepaalde leeftijd waarop deze versiering wordt aangebracht? 7. Is deze versiering ook al in het Westen zichtbaar? 8. Vind je dit een versiering of vind je dit eerder een vorm van verminking? Verduidelijk je antwoord.

4 Enqute
4.1 Wat willen we weten?
De volgende enqute gaan jullie afnemen in een afdeling van onze school. Overleg met je leerkracht welke klassen / richtingen jullie willen ondervragen. Je leerkracht kan dan de nodige afspraken maken wanneer deze enqute het best kan afgenomen worden. Nadien gaan jullie de cijfergegevens verwerken en in grafieken zetten. Alvorens je de gegevens van een grotere groep gaat verwerken, doen we deze oefening eerst even met de gegevens van jullie klas. Wat willen we weten? We gaan proberen een antwoord te vinden op de volgende vragen: Hoeveel % van de ondervraagden hebben een lichaamsversiering? Zijn het voornamelijk jongens of meisjes? Welke plek wordt het meest getatoeerd/ gepiercet? Welke leeftijdsgroep heeft voornamelijk tatoeages/piercings? Wordt de wet aangaande piercings/ tatoeages overtreden? Is er een verband tussen een studierichting en tatoeages/piercings? Om een zo goed mogelijk beeld te krijgen, een representatief beeld, is het hel belangrijk dat we een voldoende grote groep ondervragen. De enqute is anoniem, maar we vragen wel om ze waarheidsgetrouw in te vullen. Het is niet de bedoeling dat iemand de interessante gaat uithangen.

Geslacht Leeftijd Studierichting Heb je een tatoeage en/of een piercing? Waar op het lichaam heb je een tatoeage? O arm O neus O been O oor O schouder O navel

O jongen .. .. O O rug O tepel ja

O meisje

O neen (ga naar de laatste vraag) O buik

Waar op het lichaam heb je een piercing? O wenkbrauw O tong Wat was de reden dat je een tatoeage en/of piercing liet plaatsen? O Iedereen heeft er n. Het is modieus. O Mijn vrienden hebben me overtuigd er ook n te laten zetten. O Ik wilde er bewust mee opvallen/ choqueren. O Ik vind het een uiting van mijn persoonlijkheid. Welke personen werden gevraagd om ze te plaatsen? O Ik liet het doen in een professionele studio. O Een vriend/ vriendin heeft het gedaan. Veel goedkoper !!! Deed het plaatsen pijn? O Ja, ik voelde het wel. O Neen, ik heb er niks van gevoeld. Heb je er nadien last van gehad? O Een klein beetje, een kleine zwelling en het zag een beetje rood. O Redelijk, de zwelling bleef, voelde warm aan en het is beginnen zweren. O ja, ik ben naar de dokter geweest. Hoe reageerde je omgeving erop? Je vriendenkring: Je ouders O positief O positief O ja O negatief O negatief O neen O ze weten het niet O geen verschil O sport

Voel je je nu beter in je vel? O bodypaint O bodybuilding O make-up O dieet

Indien neen, wat is voor jou van toepassing: O andere haarkleur O plastische chirurgie

4.2 Verwerking van de enquteresultaten

Opdracht 15: Vul de onderstaande tabel aan. Totaal aantal ondervraagden Aantal leerlingen met een lichaamsversiering Aantal meisjes met een tatoeage Aantal meisjes met een piercing Aantal jongens met een tatoeage Aantal jongens met een piercing

Leeftijdscategorie

Meisjes <16 jaar Meisjes 16 -18 jaar Meisjes > 18 jaar

Leeftijdscategorie

Jongens <16 jaar Jongens 16 -18 jaar Jongens > 18 jaar

Favoriete plek tatoeages Arm Been Rug Schouder Buik

Jongens

meisjes

Favoriete plek piercings Neus Oor Navel Tepel Wenkbrauw Tong

Jongens Meisjes

Wat was de reden dat je een tatoeage en / of piercing liet plaatsen? Iedereen heeft er n. Het is modieus. Mijn vrienden hebben me overtuigd er ook n te laten zetten. Ik wilde er bewust mee opvallen/ choqueren. Ik vind het een uiting van mijn persoonlijkheid Welke personen werden gevraagd om ze te plaatsen? Ik liet het doen in een professionele studio. Een vriend/ vriendin heeft het gedaan. Veel goedkoper !!! Deed het plaatsen pijn? Ja, ik voelde het wel. Neen, ik heb er niks van gevoeld. Heb je er nadien last van gehad? Een klein beetje, een kleine zwelling en het zag een beetje rood. Redelijk, de zwelling bleef, voelde warm aan en het is beginnen zweren Ja, ik ben naar de dokter geweest. Hoe reageerde je omgeving erop? Je vriendenkring: Je ouders : Positief Negatief Positief Negatief Ze weten het niet. Voel je je nu beter in je vel? Ja Neen Geen verschil Indien neen, wat is voor jouw van toepassing? Bodypaint Make-up Andere haarkleur Sport Bodybuilding Dieet Plastische chirurgie

Jongens Meisjes

De volgende opdrachten maak je op een cursusblad, deze voeg je nadien bij in je cursus. Werk verzorgd en duidelijk. Opdracht 16: Zet de cijfergegevens om in procenten. Maak nadien een staafdiagram voor a) de favoriete plaats voor de tatoeages. b) de favoriete plaats voor de piercings. Opdracht 17: Zet de procentuele gegevens om in graden. Maak nadien een staafdiagram voor a) de favoriete plaats voor de tatoeages. b) de favoriete plaats voor de piercings. Opdracht 18: Zet de cijfergegevens om in procenten. Maak een strookdiagram voor a) de reden om een tatoeage en/of piercing te laten plaatsen. b) de eventuele ongemakken die de piercing en / of tatoeage met zich meebracht. Opdracht 19: Zet de cijfergegevens om in graden en geef in een cirkeldiagram de resultaten van de laatste vraag weer. Opdracht 20: Interpreteer de cijfergegevens en antwoord op de volgende vragen. Denk erom: je let op je schrijftaal en je antwoordt in zinnen. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Welk effect heeft het plaatsen van een lichaamsversiering op je eigen gemoedstoestand? Wat is de voornaamste reacties van ouders? Kan je hiervoor een verklaring geven? Is er een verschil te merken in de resultaten voor TSO en BSO? Kan je hiervoor een verklaring geven? Is er een verschil te merken in de resultaten in de harde en zachte sector? Kan je hiervoor een verklaring geven? Wordt er beroep gedaan op professionelen of niet? De navelpiercing wordt algemeen beschouwd als de meest voorkomende piercing bij meisjes. Klopt deze veronderstelling ook voor deze school?