In 2017 werd de Aziatische hoornaar (Vespa velutina) voor het eerst gespot in de provincie Zeeland. Sindsdien maakt het dier een gestage opmars in ons land. Geen prettig idee, aangezien deze superwesp het heeft gemunt op onze honingbijen. Hoeveel zorgen moeten we ons maken over de Aziatische hoornaar? We vroegen het aan onderzoeker Daan Drukker, van het Kenniscentrum Insecten (EIS).
Hoe zorgt deze exoot voor problemen?
De Aziatische superwesp haalt vooral het nieuws omdat hij het heeft voorzien op bijen, maar ook bijvoorbeeld bromvliegen en de gewone limonadewesp staan op zijn menu, vertelt Drukker. 'Eigenlijk alles ter grootte van de honingbij.' Dat is niet alleen slecht nieuws voor die soorten zelf, maar kan ook gevolgen hebben voor de bredere biodiversiteit. We hebben die insecten namelijk nodig om onze planten te bestuiven.
Nog geen gevaar
Toch hoeven we ons volgens Drukker nog niet al te veel zorgen te maken over de omvang van het probleem. 'We zijn daar bij EIS genuanceerd over. We zien inderdaad een flinke groei van het aantal hoornaarsnesten in Nederland, maar het is nog niet duidelijk wat voor effect dat heeft op bijenvolken of de biodiversiteit. In de imkerij zijn wel zorgen over de grote bijensterfte, maar vooralsnog lijkt die niet te worden veroorzaakt door de hoornaar.'
Wel houdt het Kenniscentrum Insecten de situatie nauw in de gaten. 'Het is in principe nooit goed als een invasieve exoot zich snel verspreidt in een nieuw gebied.' Want dat doet de Aziatische hoornaar. Vorig jaar werden er in Nederland meer dan 500 nesten gespot en de verwachting is dat dit er in 2024 enkele duizenden zullen zijn. 'We dachten eerst dat zo'n enorme groei niet realistisch was, maar in België zagen we het vorig jaar al.'
Kunnen we de Aziatische hoornaar uitroeien?
Lidstaten van de Europese Unie zijn verplicht om de 'monsterwesp' te bestrijden. Dat valt alleen niet altijd mee. De hoornaar verspreidt zich razendsnel, en uit één nest dat niet aangepakt wordt, kunnen wel honderden koninginnen voortkomen die allemaal een eigen nest beginnen. Veel natuurlijke vijanden heeft de Aziatische hoornaar hier ook nog niet.
Drukker verwacht daarom dat we met de Aziatische hoornaar zullen moeten leren leven. Als het dier zich met deze snelheid blijft verspreiden zal het namelijk niet lukken om de hoornaar volledig uit te roeien in ons land. Wel moeten we blijven proberen om de aantallen met bestrijding zo klein mogelijk te houden. Het liefst zonder gif, want dat is ook niet goed voor de biodiversiteit. In plaats daarvan kunnen nesten leeggezogen worden met een soort stofzuiger.'
Aziatische hoornaar gespot? Meld het!
Kom je een hoornaar tegen, ga dan eerst na of het inderdaad om de Aziatische, en niet de Europese variant gaat. De Aziatische hoornaar herken je aan zijn zwarte lichaam met maar één gele band op zijn kont. Zijn Europese neef is daarentegen meer bruinrood en heeft een geel achterlichaam. Ook is de Europese hoornaar iets groter.
Ben je ervan overtuigd dat de zoemer in jouw achtertuin een Aziatische hoornaar is, maak dan een foto en stuur deze in naar waarneming.nl. Bevestigen zij dat het om een Aziatische jongen gaat, dan ligt het aan de tijd van het jaar wat de beste vervolgstap is. 'Kom je vóór juni een Aziatische hoornaar tegen, dan is het waarschijnlijk een koningin. Die kun je het best vangen en doodmaken door haar in de vriezer te doen.'
Het nest van de hoornaar
Kom je ná juni een hoornaar tegen, dan is het waarschijnlijk een werkster. Dan heeft doodmaken geen nut omdat er al een heel nest in de buurt zal zijn. Waarschuw dan een bestrijder. Je kunt ze een handje helpen door alvast op zoek te gaan naar het nest. 'Dat kun je doen door de hoornaars (van een afstandje) te volgen. Ze zullen uiteindelijk namelijk terugkeren naar hun thuisbasis.' De bestrijders zullen vervolgens het nest weghalen. Ga daar dus niet zelf mee aan de gang.
De steek van een hoornaar
Aziatische hoornaars en bijen zijn dus geen vrienden, maar moeten wij er ook bang voor zijn? Dat lijkt mee te vallen. Hoewel de steek van een Aziatische hoornaar volgens de site van de Nederlandse Voedsel- en Warenauthoriteit iets pijnlijker kan zijn dan een normale wespensteek, komen incidenten veel minder vaak voor. In tegenstelling tot de normale wesp, houdt de hoornaar namelijk niet van zoetigheid en mensenvoedsel. Ze blijven dus simpelweg uit onze buurt.
Word je toch gestoken door een hoornaar, lees hier wat je tegen een wespensteek kunt doen. Wist je trouwens dat die vervelende wespen eigenlijk best nuttig zijn (de normale Europese variant dan)?
