Vindt de kerstman zijn oorsprong in Sinterklaas?
Het is met mythische figuren altijd lastig om aan te wijzen waar ze nu precies vandaan komen. Feit is natuurlijk dat Sinterklaas eerder bestond dan de kerstman. En onze Sint heeft wel degelijk invloed gehad op het ontstaan van de bolle ho-ho-ho-roeper.
In de achttiende eeuw brachten Hollandse kolonisten Sint Nicolaas naar De Nieuwe Wereld. Dat schrijft De Volkskrant op basis van een interview met (kerst)historicus Gerry Bowler van de Universiteit van Manitoba. Volgens Bowler was Sint Nicolaas een middel om de lagere klassen zich te laten gedragen rondom Kerst. Die maakten zich schijnbaar geregeld schuldig aan openbaar dronkenschap. De introductie van een feest dat om kinderen en een bisschop draait, moest het tij keren. Wel werd de bisschop steeds minder kerkelijk, omdat hij alle culturen in Amerika moest aanspreken.
Om het nog verwarrender te maken, hebben we ook nog de Britse Father Christmas (Vadertje Kerst) in de aanbieding. Een man die tot aan ongeveer de twintigste eeuw qua uiterlijk nog het meest lijkt op een slanke variant van de kerstman in een sinterklaasjurk. Inmiddels is Father Christmas een synoniem voor kerstman.
Lang verhaal kort, alle kerst- en sinterklaasfiguren hebben dezelfde oorsprong: een vierde eeuwse bisschop genaamd Nicolaas van Myra.
Heeft de kerstman een vrouw?
De kerstman heeft het goed voor elkaar. Hij woont in een prachtige omgeving, heeft rendieren waarmee hij kan vliegen en talloze helpertjes. En in 1849 kreeg hij daar ook nog een lieve vrouw bij, die koekjes voor hem bakt terwijl hij zich drukmaakt over het afwerken van alle verlanglijstjes.
Mrs. Claus doet voor het eerst haar intrede in het kerstverhaal A Christmas Legend, geschreven door de Amerikaanse schrijver James Reese. Vanaf toen nam haar populariteit een vlucht en speelde ze meerdere keren de hoofdrol in haar eigen kerstverhaal.
Hoe komt de kerstman aan al zijn elfen?
Het is voor een man natuurlijk onmogelijk om zelf miljoenen verlanglijstjes door te spitten en cadeautjes af te leveren, en dus heeft de kerstman elfjes die hem daarbij assisteren. Volgens historicus Bowler zijn die geïmporteerd uit Scandinavië en IJsland, waar al een uitgebreide folklore over elven bestaat.
Waar woont de kerstman eigenlijk?
De kerstman woont op de Noordpool, dat weet iedereen. Toch zijn er meerdere plaatsen ter wereld die claimen de woonplaats van de kerstman te zijn. Zo is er Rovaniemi in Finland, dat net boven de poolcirkel ligt. Daar is een compleet kerstdorp uit de grond gestampt, inclusief een kerstman die je het hele jaar door kunt bezoeken.
En wat dacht je van North Pole in de staat New York? Daar bouwde in 1949 een New Yorkse zakenman de werkplaats van de kerstman na, omdat zijn dochter eiste het met eigen ogen te zien nadat hij er wilde verhalen over verteld had.
Dan is er ook nog het plaatsje Santa Claus in de Amerikaanse staat Indiana, waar de straten vernoemd zijn naar populaire kerstfiguren, zoals Rudolf, het rendier met het rode neusje. En achterin de kerstwinkel zit de kerstman himself, met een rood pak en een - echte! - witte baard. Iedereen in het dorp noemt de man Santa, ook als de kerstperiode alweer voorbij is.
Waar gaan alle brieven naar de kerstman heen?
Kinderen van over de hele wereld sturen brieven op naar de kerstman. Maar waar komen die terecht?
In Europa
In Rovaniemi ontvangen ze in de dagen voor kerst maar liefst 30.000 brieven per dag, in allerlei verschillende talen. Die worden (grotendeels) beantwoord door vrijwilligers.
In het Verenigd Koninkrijk hebben kinderen tot 6 december de tijd om hun brief naar Reindeerland te sturen. De Royal Mail heeft daar zijn handen vol aan en heeft in 2019 maar liefst 33.000 tijdelijke krachten ingehuurd om ieder kind van een antwoord te voorzien.
In de Verenigde Staten
In de VS komen de brieven naar de kerstman op verschillende plekken terecht, waaronder in het dorpje Santa Claus, waar ze zo'n 20.000 brieven per jaar beantwoorden. De traditie om brieven te sturen begon in de VS al meer dan honderd jaar geleden. Hoopvolle koters schreven op hun kaart 'Santa, North Pole', om vervolgens nooit een antwoord te krijgen. De brieven konden namelijk nergens heen, en dus werden ze verbrand.
Dat was natuurlijk ontzettend zielig, dus daar werd iets op verzonnen. In 1912 startte Operation Santa, een initiatief van Frank Hitchcock, de directeur van het Amerikaanse postbedrijf. Voortaan mochten werknemers de brieven aan de kerstman openen en beantwoorden. Binnen tientallen jaren kon het postbedrijf de post al bijna niet meer bolwerken.
Daarom sturen Amerikaanse kinderen hun brief nu naar Alaska, vergezeld met een brief van hun ouders, die doen alsof ze de kerstman zijn. Dat laatste weten de kinderen natuurlijk niet. De postmedewerkers in Alaska knallen er een stempel vanuit de noordpool op, sturen hem terug, en klaar is kees. Iedereen blij.
Nog op zoek naar een cadeautje?
