Status

Nieuw-Balinge is een dorp in de provincie Drenthe, gemeente Midden-Drenthe. T/m 1997 gemeente Westerbork.

Naam

In het Drents
Nei-Baoling.

Oudere vermeldingen
1899 Nieuw Balinge.

Naamsverklaring
Jongere vestiging (midden 19e eeuw), met nieuw ter onderscheiding van het oudere buurdorp Balinge. Het naamdeel Balinge is een afleiding met het suffix -ingi van de persoonsnaam Balo met als betekenis 'bij de lieden van Balo' (ontstaan uit Baldo).(1)

Ligging

Het dorp Nieuw-Balinge ligt Z van het dorp Westerbork, ZZW van de dorpen Mantinge en Balinge, ZW van het dorp Witteveen, WZW van de dorpen Meppen, Aalden en Zweelo, WNW van de dorpen Gees en Oosterhesselen, NW van de dorpen Geesbrug en Zwinderen, N van de A37, NNW van het dorp Nieuwlande, NO van de dorpen Tiendeveen, Noordscheschut en Hollandscheveld en de stad Hoogeveen, OZO van het dorp Pesse en ZO van het dorp Wijster.

Statistische gegevens

Het dorp Nieuw-Balinge heeft ca. 360 huizen met ca. 900 inwoners.

Geschiedenis

De ontginning
Het landschap rond Nieuw-Balinge was eigenlijk gedurende tienduizend jaren amper wezenlijk veranderd, tot omstreeks 1850 de vervening en in de jaren twintig de ontginning ook in deze omgeving toesloeg. Haaks op de Hoogeveensche Vaart is omstreeks 1860 de Middenraai gegraven. Hier zijn weer haaks op de vele wijken gegraven. Hierover kon het afgegraven turf vervoerd worden. De turfgravers kwamen uit het gehele land en gingen wonen in armoedige plaggenhutten. Het veen werd bijna helemaal afgegraven, alleen de laatste paar centimeter bleef over. Dit werd omgeploegd, zodat het vermengd werd met het onderliggende laagje dekzand en keileem. Het resultaat was redelijk vruchtbare doch waterdoorlatende grond, ook wel dalgrond genoemd.

De eerste jaren werden er vanwege een grote vraag aan hout voornamelijk naaldbomen aangepland. Toen de houtprijzen zakten, werd er steeds meer landbouw bedreven en zijn de grote boerderijen langs de Middenraai en Boksloot gebouwd. Het centrum van Nieuw-Balinge heeft zich iets naar het westen verplaatst, richting een hoger gelegen keileemrug. Overigens hebben er eind 19e eeuw al wel verspreid verschillende plaggenhutten gestaan, op de plaats waar nu het munitiecomplex is gelegen.

Heden en nabije toekomst
Nieuw-Balinge heeft ruim 900 inwoners. Industrie is niet aanwezig en ook de voorzieningen zijn karig, hoewel er voor een dorp met minder dan 1000 inwoners geregeld e.e.a. te doen is. Het is gewoon een rustig drents dorpje, waar je als je van rust en natuur houdt helemaal op je plaats bent! De natuur is, met uitzondering van een overwegend agrarische strook langs het kanaal, rondom aanwezig. Het verschil tussen een afgegraven veenlandschap en een heide-ontginningslandschap valt in onze omgeving ogenblikkelijk op. Natuurmonumenten is sinds 1992 bezig met het aankopen van landbouwgronden gelegen op plaatsen waar zich in het begin van de 20e eeuw nog uitgestrekte heidevelden bevonden. De bedoeling is om de nog aanwezige natuurterreinen met elkaar te verbinden. Het 'Plan Goudplevier' is nog steeds in volle ontwikkeling en rond 2020 zal een groot gedeelte van de omgeving er weer net als vroeger als een "Groote Veld" uit zien. De bemeste bovenlaag is dan, waar nodig, weer verwijderd tot aan het zand!" (bron: dorpssite)

- Op de lokale dorpssite vind je nog veel meer mooie Verhalen in tekst en beeld uit de geschiedenis van Nieuw-Balinge.

Recente ontwikkelingen

- In juni 2015 is het dorp tijdens het Zomerfeest het Buurtlabel Veilig Verkeer* toegekend. Nieuw-Balinge is in dat jaar namelijk aan de slag gegaan met het project 'Veilig door het dorp'. Gedurende het jaar zijn verschillende acties georganiseerd om aandacht te vragen voor de verkeersveiligheid. Aan het einde van het jaar is dit project voortgezet in een ander dorp. Het dorp wilde zich echter blijvend inzetten voor de verkeersveiligheid. Daarom hebben zij de hulp ingeroepen van Veilig Verkeer Nederland (VVN) om ondersteuning te krijgen bij een structurele aanpak van de verkeersveiligheid. Na de uitreiking van het Buurtlabel was er de gelegenheid om deel te nemen aan de zogeheten crashtest. Door het simuleren van de kracht die vrijkomt bij een botsing wordt aangetoond hoe belangrijk het is om gordels te dragen. In de loop van het jaar zijn er verschillende andere activiteiten ondernomen om aandacht te vragen voor de verkeersveiligheid, zoals een remwegdemonstratie en een voorlichting over de dode hoek van landbouwvoertuigen.

* Bewonersgroepen die structureel werken aan de verkeersveiligheid in buurt, wijk of dorp komen in aanmerking voor het Buurtlabel Veilig Verkeer van VVN. De toekenning van dit label betekent niet dat een buurt 100% verkeersveilig is, maar dat buurtbewoners en andere organisaties de handen ineen hebben geslagen om de buurt zo verkeersveilig mogelijk te maken. De bewonersgroep heeft de intentie om gedurende een periode van drie jaar minimaal eenmaal per jaar een buurtactie te organiseren. Hiermee wordt een duurzaam verkeersveilige buurt beoogd. (bron: Veilig Verkeer Nederland afd. Drenthe)

- De 82 huizen van recreatiepark De Breistoeken mogen sinds 2011 permanent worden bewoond. Verder heeft Nieuw-Balinge er in of vanaf 2011 nog enkele huizen bij gekregen.

Bezienswaardigheden

- "In Nieuw-Balinge komen de hervormden sinds 1954 samen in de in dat jaar gebouwde Hervormde kerk (Verlengde Middenraai 38). Dit kerkgebouw is twee ramen kleiner dan dat in Tiendeveen en heeft nog de originele toren. Bij de kerk staat een losse klokkenstoel met luidklok. Naast de kerk staat verenigingsgebouw De Bron. Dit gebouw is een aantal keren verbouwd en vergroot. Het huidige gebouw is geopend in 2004. Er zijn elke zondag 2 diensten: in de zomerperiode om 10.00 uur en om 19.00 uur, de rest van het jaar om 10.00 uur en 15.00 uur. Niet alleen ’s zondags, maar ook door de week is er bij de kerk genoeg te doen. Zie hiervoor onze website.

De Hervormde Gemeente van Tiendeveen - Nieuw-Balinge heeft als zelfstandige gemeente geen lange traditie. Decennialang was zij een evangelisatiepost van andere gemeenten. Eerst van de Hervormde Gemeente van Wijster, later van de Hervormde Gemeente van Nieuweroord. Pas in 1953 werden de twee evangelisatieposten een zelfstandige gemeente, destijds buiten de Nederlands Hervormde Kerk. Zij kreeg de naam Presbyteriaans Hervormde Gemeente. In 1970 is de gemeente weer opgenomen in de Nederlands Hervormde Kerk. Sinds 2004 is zij een Hervormde Gemeente binnen de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) en qua modaliteit rekent zij zich tot de Gereformeerde Bond, wat inhoudt dat tijdens de kerkdiensten de Statenvertaling van de Bijbel wordt gebruikt en er gezongen wordt uit de oude berijming." (bron: site van de lokale Hervormde Gemeente)

- "Verscholen in dicht bos en achter hoge hekken staan 8 grote met grond afgedekte bunkers en 12 bovengrondse loodsen voor de opslag van munitie. Ze vormen de kern van het voormalige Munitiedepot Nieuw-Balinge. Het is een van de bijna 100 magazijncomplexen die tussen 1951 en 1962 zijn gebouwd voor de opslag van munitie. De bunkers hebben zware stalen deuren en zijn voor extra veiligheid afgedekt met grond. Er past maximaal 100.000 kilo ontplofbaar materiaal in. Het onderhoudsgebouw is ingericht met speciale vonkvrije materialen om het ontploffingsgevaar tijdens reparaties en werkzaamheden zoals het overpakken van munitie te verkleinen. Het einde van de Koude Oorlog maakt de complexen in de jaren negentig van de 20e eeuw overbodig. Nu liggen de bunkers en magazijnen te wachten op een nieuwe bestemming. Eentje ervan heeft inmiddels een nieuwe bestemming gekregen als vleermuiskelder." (bron: Natuurmonumenten) Het voormalige Munitiedepot schijnt een rijksmonument te zijn. Wij treffen het echter niet aan op de rijksmonumentenlijst van de gemeente Midden-Drenthe.

- De dam is een centraal punt in het dorp. Vroeger liep er een vaart door het dorp en was hier de ophaalbrug. Hier gingen de turfschepen langs en de bietenschepen. Dus hier is veel gevaren. De brug stond daarom centraal in Nieuw-Balinge. Omdat er in de jaren '70 veel verkeer over de brug kwam, moest er een dam komen. Scheepvaart was er toen al niet meer. Sinds 2010 hebben inwoners gewerkt aan plannen voor een kunstwerk op deze locatie, dat moet herinneren aan vroeger tijden. In 2020 is het kunstwerk van, voor en door de inwoners gerealiseerd. Het kunstwerk herinnert met 11 meter lange gebogen cortenstalen buizen aan de vaart, de aftakkingen daarvan en het golvende water. Aan beide kanten van de dam is daarmee een kunstige nieuwe leuning gerealiseerd van bijna anderhalve meter hoog. Het kunstwerk is in elkaar gelast door het oorspronkelijk deels Nieuw-Balingse bedrijf, dat in 2020 zijn intrek heeft genomen in een nieuwe bedrijfshal langs de A28 bij Beilen.

Landschap, natuur en recreatie

- Het Mantingerveld is een groot natuurgebied (ca. 1.000 hectare) ten zuiden en zuidwesten van (en ongeveer voor de helft vallend onder het dorpsgebied van) Mantinge, en ten noorden en westen van (en ongeveer voor de helft vallend onder het dorpsgebied van) Nieuw-Balinge. Het bestaat uit verschillende natuurgebieden zoals Balingerzand, Mantingerzand, Hullenzand, Lentsche Veen en Martensplek. In 2008 heeft Natuurmonumenten het natuurontwikkelingsproject Haarweg in het Mantingerveld afgesloten. Door landbouwgrond in een deel van het Mantingerveld in te richten als natuurgebied zijn de drie geïsoleerde stukken natuur Hullenzand, Lentsche Veen en Martensplek nu aaneengesloten. Adder, heikikker, insecten en andere dieren kunnen nu makkelijker heen en weer. De afsluiting van het project is weer een stap dichterbij een groot en aaneengesloten Mantingerveld.

- In 2011 is in Nieuw-Balinge 'nieuwe natuur' ontwikkeld aan de Verlengde Middenraai. Daarvoor is een boerderij aan die weg verplaatst naar Nieuweroord. Ingenieursbureau Sweco is in april 2019 gestart met de voorbereidende werkzaamheden voor het opstellen van een inrichtingsplan voor de Verlengde Middenraai. Tussen het Mantingerzand en het kanaal de Verlengde Middenraai ligt een voormalig landbouwgebied dat wordt ingericht voor herstel van het Mantingerveld. Dit gebied wordt De Verlengde Middenraai genoemd. Door het water in dit gebied zo lang mogelijk vast te houden ontstaat een hydrologische buffer. Dit voorkomt verdroging van het aangrenzende Mantingerveld en draagt bij aan het verbeteren van de kwaliteit van de vochtige heide en veentjes.

Door het aanleggen van de ecologische verbindingszone in Nieuw-Balinge worden de natuurgebieden Boswachterij Gees en het Mantingerveld weer met elkaar verbonden. Door waterhuishoudkundige maatregelen te treffen wordt wateroverlast voorkomen. Sweco doet onderzoek naar de bodemopbouw, de natuur, de archeologie en de aardkundige waarden. De resultaten leveren meer informatie op over effectieve maatregelen om verdroging van het Mantingerzand te voorkomen. Die inzichten worden gebruikt als basis voor het inrichtingsplan waarin de plannen voor natuur-, recreatie- en landbouwontwikkeling voor de Verlengde Middenraai worden omschreven. Naar verwachting start de uitvoering van de werkzaamheden in 2021.

Links

- Algemeen: - Site van en over Nieuw-Balinge. Nog niet alle informatie is van de oude website overgezet naar deze nieuwe website. Daarom blijft de oude website voorlopig ook nog in de lucht.

- Straatnamen: - Verklaringen van de straatnamen in Nieuw-Balinge.

- Nieuws: - "Op de hoogte blijven van de activiteiten in het dorp is voor de inwoners van Nieuw-Balinge geen probleem. Al meer dan 50 jaar valt elke maand bij ieder huis het dorpsblad ‘Kontakt’ in de brievenbus. Via de link is het dorpsblad ook online te lezen (ook oudere nummers, vanaf 2005). De doelstelling is alle bewoners te informeren over alles wat er te doen is in ons dorp op het gebied van sportieve en culturele activiteiten en het verenigingsleven. Ook is er een vaste rubriek “Infopagina” waarin veel informatie staat zoals roosters van apothekers en huisartsen, telefoonnummers van belangrijke instanties, enz. Iedere bewoner die vindt dat hij of zij iets aan de Nieuw-Balingers heeft te melden mag kopij aanleveren. Dat kan zijn van een mededeling, een te koop- of aangeboden- advertentie tot en met een gedicht of dankbetuiging en alles wat daar tussen zit. Het blad is opgericht in de jaren zestig op A-5 formaat en is uitgegroeid tot wat het nu is, in een oplage van ca. 450 stuks. De benodigde financiële middelen, drukkerijkosten e.d. worden geput uit de advertentie-inkomsten en vrijwillige bijdragen van de bewoners, door jaarlijks in het najaar een huis-aan-huis collecte te organiseren."

- Belangenorganisatie: - "Plaatselijk Belang De Vooruitgang Nieuw-Balinge is opgericht in 1913 en heeft als doel het behartigen van de algemene belangen van de inwoners en het verbeteren van de leefbaarheid. Dit beogen wij te bereiken door het opzetten van projecten, overleg met de gemeente en het initiatief nemen in of ondersteuning bieden bij het opzetten van voorzieningen. Je mag van ons verwachten dat wij de plannen van de gemeente en de provincie kritisch volgen en waar nodig op zullen komen voor de belangen van het dorp. Verder willen wij ons op positieve wijze inzetten voor de leefbaarheid in ons dorp. Dit willen wij doen door zelf voorstellen te doen om knelpunten op te lossen of door deel te nemen aan projecten die iets toe te voegen hebben aan de leefbaarheid. Ook andere verenigingen kunnen op onze steun rekenen bij het opzetten en uitvoeren van plannen of projecten."

- Dorpshuis: - De Heugte is het dorpshuis/zalencomplex van Nieuw-Balinge, gelegen midden in het prachtige Drentse natuurgebied De Goudplevier. In het hechte dorp weet iedereen elkaar in het dorpshuis te vinden. Ook is het dorpshuis het hart van alle activiteiten die door het jaar heen op poten worden gezet. "Dorpshuis / zalencentrum De Heugte wordt gebruikt voor zeer afwisselende activiteiten en kan in overleg met de beheerder ook voor diverse activiteiten worden gehuurd. Het kan gebruikt worden voor zakelijke afspraken, denk hierbij aan lezingen, cursussen of vergaderingen maar het is ook een uitstekende locatie voor feesten en partijen. De verschillende ruimtes in De Heugte kunnen afzonderlijk van elkaar worden gehuurd en in overleg met de beheerder zal de meest geschikte ruimte worden uitgezocht op basis van het aantal personen en de activiteit. Naast het huren van een ruimte wordt desgewenst ook de catering verzorgd. Voordat je een keuze gaat maken, ben je natuurlijk van harte welkom om eerst even een kijkje te komen nemen in zalencomplex De Heugte. Onder het genot van een drankje of kopje koffie kunnen we kijken naar de vele mogelijkheden."

Dorpshuis De Heugte was genomineerd voor de titel Drents Dorpshuis van het Jaar 2020 (video). En... ze zijn het geworden! (zie ook de video onder de link). De andere finalisten waren Het Oor in Hoogeveen, De Schulp in Assen, Ons Dorpshuis in Wilhelminaoord, De Trefkoel in Gasselte en D'Anloop in Schipborg. Ze wonnen niet alleen de eer, maar ook een geldcheque met een waarde van 2.500 euro. Dat geld gaan ze besteden aan het realiseren van een fitness in de voormalige peuterspeelzaal in het pand, zodat de inwoners niet meer naar de omliggende dorpen hoeven om te sporten. Ze willen die gezonde en sociale functie graag in eigen dorp bieden. En dat is precies de reden waarom De Heugte heeft gewonnen, volgens Rudolf Bosch van de vakjury: "Het dorpshuis is er niet alleen voor, maar ook door alle inwoners van het dorp. Het is het bruisend hart van Nieuw-Balinge, waar de jeugd van jongs af aan bij betrokken is. De saamhorigheid die schuilgaat achter dit actieve en innovatieve dorpshuis is heel indrukwekkend." Beheerders Maureen Oelen en José Post weten niet wat ze moeten zeggen als ze het commentaar van de vakjury horen: "We zijn er echt stil van. Maar meer dan ooit beseffen we dat het bestaan van De Heugte in het dorp enorm belangrijk is."

Commissaris van de Koning Jette Klijnsma was natuurlijk ook benieuwd wat er nu zo bijzonder is aan dit dorpshuis dat ze deze verkiezing hebben gewonnen. Daarom heeft zij op 19 november 2020 een bezoek gebracht aan De Heugte. Bij die gelegenheid vertelde Paul van Schie, adviseur van Brede Overleggroep Kleine Dorpen (BOKD): "Ik ben al tien jaar adviseur bij de BOKD, maar word nog altijd blij van bezoekjes aan De Heugte. De sfeer is prettig en het is bijzonder dat het dorpshuis alle doelgroepen in het dorp verbindt. Nieuw-Balinge is een dorp met maar 900 inwoners en toch hebben ze maar liefst 40 verenigingen en heel veel vrijwilligers die zich daarvoor inzetten. Ze hebben zelf nauwelijks in de gaten wat daar zo bijzonder aan is. Ze weten die vrijwilligers onder meer te binden door een goede planning te maken, waarbij de werkzaamheden evenredig worden verdeeld en door elk jaar een vrijwilligersdag te houden. In vergelijkbare dorpen lukt dat niet altijd."

- Onderwijs en kinderopvang: - "De Meester Sieberingschool ligt midden in het dorp Nieuw-Balinge. De school is mooi gelegen aan een doorgaande weg in het dorp en omringd door groen. Het schoolgebouw is gevestigd in een gebouwencomplex, waarvan tevens het dorpshuis, de peuterspeelzaal en de gymzaal deel uit maken. De school beschikt over veel speelruimte. We hebben een ruim schoolplein en twee grasvelden tot onze beschikking. In 2009 is een aantal speelattributen geplaatst, mogelijk gemaakt door de werkgroep ‘Dorpsplein’. De school heeft haar naam te danken aan meester Siebering, die binnen onze dorpsgemeenschap een belangrijke rol heeft gespeeld op sociaal gebied. Uit dankbaarheid hiervoor heeft men zijn naam aan de school verbonden. In 2009 is een borstbeeld van hem geplaatst.

Het onderwijs dat de Meester Sieberingschool in Nieuw-Balinge biedt heeft twee doelen: de leerlingen, wat leerstof betreft, voorbereiden op het vervolgonderwijs; de leerlingen de kansen bieden om zich te ontwikkelen, zodat zij de school verlaten met het nodige zelfvertrouwen, zelfkennis en positief gedrag. Wij werken aan onze missie door het geven van adaptief onderwijs. Adaptief onderwijs wil zeggen dat het onderwijs zoveel mogelijk wordt aangepast aan verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. Een belangrijke voorwaarde hiervoor is de aanwezigheid van een goed pedagogisch klimaat. Daarbij zijn de volgende uitgangspunten van belang: een gevoel van veiligheid - een uitdagende leeromgeving en positief gedrag van de leerkrachten en de leerlingen ten opzichte van elkaar; op zowel pedagogisch als onderwijskundig gebied zoveel mogelijk aansluiten bij de mogelijkheden van het kind; onderwijs dat zo effectief mogelijk gegeven wordt op een didactisch verantwoord niveau; het bevorderen van de zelfstandigheid van de leerlingen, met als belangrijk onderdeel het samenwerkend leren; door middel van het hanteren van ons leerlingvolgsysteem, duidelijk zicht krijgen op de problemen van de leerlingen en daar zo optimaal mogelijk aandacht aan te schenken; een goede band met de ouders. Dat wil zeggen open staan voor wensen en meningen. De ouders zo goed mogelijk informeren en betrekken. Dit trachten wij te bereiken door middel van onder andere de schoolgids, de nieuwsbrief, oudergesprekken, huisbezoeken, inloopavonden, contactavonden, informatieavonden, kijkmomenten in de klas tijdens lestijd en ouderhulp."

- Bedrijfsleven / ondernemen: - Op bedrijventerrein Koekoeksdijk te Nieuw-Balinge zijn nog kavels beschikbaar voor kleinschalige lokale bedrijvigheid.

• 1. Nederlandse plaatsnamen verklaard,
  van Berkel, Gerald, and Samplonius Kees
  , (2018)