Rotterdam vernoemt straat naar Abraham Tuschinski
Zondag is het 75 jaar geleden dat bioscoopmagnaat Abraham Tuschinski werd vermoord in Auschwitz. De vader van het huidige Pathé Tuschinski wordt nu geëerd met een straat in Rotterdam.
Rotterdam? De meeste mensen zullen bij de naam Tuschinski eerder denken aan een Amsterdams icoon: de chique bioscoop aan de Reguliersbreestraat, de uitzinnige stijlencocktail van Amsterdamse School, art déco en art nouveau. Tuschinki's 'Tempel voor de Kunst en het Vermaak' uit 1921 was slechts de kroon op het bioscoopimperium van de Joodse ondernemer, dat hij grotendeels in Rotterdam had opgebouwd. In Amsterdam woonde hij nooit: tot zijn deportatie in 1942 bleef hij in 'zijn' Rotterdam wonen.
Selfmade
Abraham Tuschinski (1886-1942) was een selfmade ondernemer, die als arme kleermakerszoon op zijn zeventiende vanuit Polen naar Rotterdam kwam, om met de Holland-Amerika Lijn naar New York te varen. Hij vond echter daar werk in een naaiatelier en bleef plakken in de Maasstad, waar hij uiteindelijk met zijn vrouw Manja een pension begon, Hotel Polski. Tuschinski raakte verslingerd aan film, en opende in 1911 zijn eerste bioscoop in Rotterdam: Thalia. In de jaren volgden in diezelfde stad Cinema Royal, Scala, Olympi en het luxueuze Grand Thèâtre.
Tuschinski was voor zaken vaak in Amsterdam, waar hij met andere bioscoopeigenaren de nieuwste films bekeek in Hotel Krasnapolsky. Door deze bezoeken vatte hij het plan op om ook in de hoofdstad een bioscoop te bouwen, die de parel in zijn kroon moest worden: Theater Tuschinski, zoals de bioscoop toen nog heette, zag het licht in 1921 en hoorde vanaf het begin af aan bij de fine de fleur van het Amsterdamse uitgaansleven.
Auschwitz
De opmars van Tuschinski kwam met een mokerslag tot stilstand door de oorlog. Tijdens het bombardement op Rotterdam in 1940 werden al zijn bioscopen in die stad vernietigd, en ook zijn huis aan de Coolsingel. In Amsterdam had iemand een communistische vlag opgehangen nadat Nederland capituleerde, waarna de bioscoop per direct werd gesloten door de Duitse bezetters. Tuschinski, zijn vrouw en zijn minnares werden naar Auschwitz gedeporteerd, alwaar hij op 17 september 1942 werd geëxecuteerd.
In Rotterdam herinnert door het bombardement niets meer aan hem, waar de Maasstad door de nieuwe straatnaam verandering in brengt.
