Niemand was langer Parool-abonnee dan Annie van den Berg-Koremans (1922-2016)

Je kon haar uittekenen met een sigaret in haar ene hand en een glas wijn in de andere, pratend over de politiek of andere actualiteiten. In die gemakkelijke stoel in haar woning aan de Achtergracht, met de poes op schoot die alleen bij haar wenste te zitten.

Andere mensen vond het beest maar eng. Nooit wilde Annie van den Berg-Koremans dat huis uit. Ze liet zelfs in overleg met haar zoon Rogier en haar arts op papier zetten dat ze ab-so-luut niet naar een verpleeghuis wilde. Ook niet toen ze de laatste jaren steeds fragieler werd. Ondanks het bed in de woonkamer bleef ze iedere avond eigenwijs de wenteltrap opklimmen naar haar slaapkamer.

Hoop
Daar ging het vorige week maandag mis; ze maakte een val. Pas de volgende ochtend werd ze er gevonden door huisvriend Peter, die haar trouw iedere ochtend een ontbijtje kwam brengen. In het OLVG bleek dat ze wervels in nek en rug had gebroken. Te genezen, oordeelden de artsen.

De familie had hoop. Al eerder was ze ernstig ziek geweest. En dan zei ze op een gegeven moment toch dat ze weer zin had in een sigaret. "Dan wist ik dat het weer goed zou komen", zegt Rogier van den Berg, haar enige kind.

Maar donderdag ging Annies gezondheid hard achteruit. Toen de mensen die ze het liefst had allemaal rond haar bed waren verzameld, blies Annie haar laatste adem uit. Ze werd 94 jaar. Vrijdag wordt ze gecremeerd na een bescheiden ceremonie.

"Dat was haar wens", weet Rogier. "Heel eenvoudig." Johanna Koremans werd op 15 juni 1922 geboren aan de Warmoesstraat als jongste van zeven kinderen in een eenvoudig gezin.

Koerierster Het Parool
Haar vader heeft een winkeltje in zeemansspullen. Meer dan lagere school heeft ze niet, maar later voltooit ze het avondgymnasium en een opleiding tot laborante.  In de Tweede Wereldoorlog zit ze in het verzet en is koerierster van verzetskrant Het Parool. "Je dacht niet aan gevaar", zei ze daarover in een interview met Het Parool in 2009. "Je deed het voor de goede zaak en uit ergernis dat die lui hier in het land waren." 

In de oorlog ontmoet ze haar man Fons, die ook in het verzet zit. Na de oorlog trouwen ze. Samen kopen ze in de jaren zestig het pand aan de Achtergracht van haar zus. Ze begint een weverij, de Uil. De wandkleden van Annie hangen in gebouwen door het hele land, bijvoorbeeld in Kamp Westerbork.

In 1990 stopt ze met de zaak; ze kan het niet meer combineren met de zorg voor haar demente man. Ze verzorgt Fons tot zijn dood; nu twintig jaar geleden.

'Een uitstapje'
Kinderen kon ze niet krijgen. "Ik ben het resultaat van 'een uitstapje' van mijn vader," verklaart Rogier. In hem vond Annie een zeer gewenste zoon. "Ik was echt háár zoon."

In de jaren vijftig begint ze met roken, op doktersadvies - het is volgens hem een probaat middel tegen keelpijn. En tot een week geleden bleef ze een verstokte roker. "Als ik bij haar was, vroeg ze altijd: wil je ook een sigaret?", herinnert oud-AT5-verslaggever Ewout Rischen - nu acteur in Mexico - zich. Hij woonde jaren bij zijn oudtante, in het souterrain van het grachtenpand. "Ik rook niet, maar bij haar rookte ik altijd."

Dat overkwam Ewouts moeder Liesbeth ook. "Ik nam altijd een sigaretje. Iedereen werd op slag gek op dat mens." Annie was de jongste zus van haar moeder. "Maar ze kwam pas serieus in ons leven na de dood van onze oudste zoon. We zaten december 2003 met onze ziel onder de arm en besloten kerst bij Annie te vieren. Zij was zo'n steun voor ons."

Vriendinnetjes keuren
Het werd een jaarlijkse traditie. Voor Ewout en zijn tweelingbroer Jasper was Annie lang 'die zonderlinge oudtante die je op feesten en partijen ziet'. Maar als zij 14 zijn, willen ze vanuit Hattem (bij Zwolle) op avontuur in de grote stad. Annie zei: kom maar bij mij. Zo was Annie. Dol op mensen om haar heen. Als Ewout later bij Annie woont - de huur bedraagt 150 gulden - stuurt hij zijn vriendinnetjes eerst naar boven, naar Annie. "Die moest dan keuren. Het was altijd goed hoor."

Het is Annie die Ewout aanmoedigt zijn droom in Mexico na te jagen. "Als je bij Annie was, leek het leeftijdsverschil van 66 jaar gewoon te verdampen." Nieke, het achternichtje dat tijdens het eerste jaar van haar studie geneeskunde bij Annie woont, beaamt dat.

"Ik vertelde haar álles. Ze was als een goede vriendin." Annie zat zelf ook vol met verhalen. Vooral over de oorlog. Hoe ze in mei 1945 op de Dam de bevrijding vierde toen SS'ers het vuur openden vanuit De Groote Club op de hoek van de Kalverstraat. Over het wc papier dat op was en hoe dat een goed excuus was om de Bijbel te gebruiken. Annie was overtuigd atheïst. Of agnost. Van religie moest ze na het overlijden van haar strengkatholieke vader in ieder geval niets hebben.

En ze kan over alles meepraten: verslindt Het Parool, maakt iedere week de puzzel in NRC en leest VrijNederland van begin tot eind tot haar ogen het begeven. En ze speelt Wordfeud, digitale Scrabble, op haar iPad, met familie, vrienden en de hele gracht.

Lekker puh
Nieke: "Ze was bij een vriendin op bezoek en zag dat apparaat daar voor het eerst. Ze zei: ik ben nooit jaloers, maar nu wel. Die wil ik ook!" Met Wordfeud won ze van iedereen. "'Lekker puh', stuurde ze dan", zegt Ewout. Legde met het grootste gemak schunnige woorden, met dank aan haar kinderjaren op de Wallen.

'Niet zo preuts doen Ewout', reageerde ze als die haar aansprak op het woord neuken. 'Dit zijn óók punten.' Maar de laatste tijd kon Annie de potjes niet meer winnen.

Maar doodgaan? Rogier: "Ze zei altijd dat ze 250 wilde worden. Bovendien had ze gedroomd dat ze op een 7 februari zou sterven." Ewout: "Ieder jaar als die datum voorbij was, was ze blij: had ze er weer een jaar bij."

Ze heeft 7 februari 2017 niet gehaald. "Op de dag dat tante overleed, stond mijn broer te pleiten in de rechtbank van Arnhem", vertelt Liesbeth. "De rechter zat voor een wandkleed van Annie. Dat is mooi, toch?"