Heimwee naar de dansende banaan: waarom wordt Hyves zo gemist?

Het was groot nieuws, deze lente: de dansende banaan, een van de populairste emoji's op het voormalige sociale netwerk Hyves, was terug van weggeweest. Als reactie op de populaire hashtag #bringbackdansendebanaan, besloot website Upcoming.nl een browserextensie te laten ontwikkelen waarmee je het bewegende plaatje als emoticon op Facebook kunt gebruiken.

En de banaan is slechts een van de symptomen van de Hyvesnostalgie die op het internet rondwaart. Ook de Facebookpagina 'Hyves was Leuk' valt hieronder; inmiddels al ruim vijfduizend keer geliket. Daarnaast zijn er verschillende online petities actief, bedoeld om de eens zo populaire website terug te halen.

Waar een sentiment is, is een markt, dus het is niet verwonderlijk dat verschillende websites in het gat zijn gesprongen. Zo bestaat er Highfive.tips (de oorspronkelijke naam Hyvesz bleek een schending van het auteursrecht van Hyves), Vriendenplek.nl en Vriendenhoek.nu.
Nick Long (27) is de oprichter van Pingn.eu, de website die qua functionaliteiten het meest op Hyves lijkt. Je kunt er krabbelen, tikken uitdelen en je profiel pimpen.

Long was in 2013 eigenlijk van plan een datingsite te lanceren, toen Hyves aankondigde dat de website zou stoppen als sociaal netwerk. "Er waren zo veel mensen teleurgesteld, dat ik dacht: dan maar een nieuwe Hyves aanbieden. Dus heb ik de website snel aangepast."

Pimpsetjes
Het resultaat heeft inderdaad veel weg van Hyves, alleen is het design iets veranderd om het auteursrecht niet te schenden. De 17.000 gebruikers zijn volgens Long vrijwel allemaal oud-Hyvers. Gemiddeld zijn er zo'n duizend per dag online. Er word veel gekrabbeld, maar ook de functie 'pimp je profiel' is populair. "Er is een groepspagina waar kant-en-klare 'pimpsetjes' te vinden zijn, combinaties van kleurcodes en glitterplaatjes, die andere gebruikers kunnen overnemen."

Zelf is Long trouwens meer een Facebookman. "Deze website is geen gevolg van mijn eigen jeugdsentiment, ik heb hem gemaakt voor de mensen die Hyves wél missen."

Freddy Onderstal (31) is zo iemand. Zo'n drie jaar geleden zag hij zijn selectie Hyvesvrienden met de dag kleiner worden, tot hij uiteindelijk ook zwichtte voor Facebook. Met pijn in het hart, want Hyves is de plek waar hij zijn vrouw ontmoette.

Dat ging op destijds nog relatief gemakkelijk: Hyvesprofielen waren niet afgeschermd en je hoefde niet bevriend te zijn om een krabbel te sturen. "Ik stuitte op haar profiel en vond haar meteen leuk. Ze had ze een profielfoto waarop ze gearmd stond met Guus Meeuwis, een artiest van wie ik ook fan ben. Dus hadden we ook gelijk een gespreks­onderwerp." Het stel wisselde een paar maanden berichtjes uit en ging uiteindelijk koffiedrinken. "En nu zijn we alweer zes jaar getrouwd en hebben we drie kinderen. Zo snel kan het gaan."

Liefdesleven
Hyves heeft niet alleen zijn liefdesleven ingrijpend veranderd, Onderstal vond het netwerk ook een stuk prettiger dan Facebook. "Hyves was een huiskamer. Lekker krabbelen, een keertje een tikkie uitdelen; het was altijd gezellig. Dat mis ik wel."

Ook Christianne Offermans (35) verlangt terug naar die gemoedelijkheid. "Op Facebook is de toon veel negatiever. Irritante berichtjes met koppen als 'Delen als je een hart hebt!' en racistische leuzen zie ik dagelijks voorbijkomen. Toen niet." In de hoogtijdagen van Hyves, pakweg tussen 2006 en 2012, waren zaken als Uitzwaaidagen en Pietities inderdaad nog niet aan de orde.

Maar het idee dat racisme op Hyves niet bestond, is meer nostalgie dan waarheid. Zo kreeg het Meldpunt Discriminatie Internet in 2011 over Hyves 46 meldingen binnen. Discriminatie op Facebook werd dat jaar maar zestien keer gerapporteerd. Terwijl Facebook in 2011 meer Nederlandse gebruikers trok dan Hyves.

Iets anders dat Offermans mist aan het toenmalige Hyves, is de transparantie. Berichten werden op chronologische wijze getoond, niet op basis van een algoritme zoals bij Face­book. "Iedereen kwam aan bod, nu is dat maar de vraag. Mijn blog, Chrisje.info, heeft ruim 17.000 volgers op Facebook. Maar hoeveel van hen mijn updates zien, geen idee."

Digitale cultuur
Long, de oprichter van Pingn.eu, hoort dat ook van gebruikers van zijn website. "Mensen missen de eenvoud van Hyves. Ze willen elkaars foto's zien en berichten lezen, niet gebombardeerd worden met nieuws en advertenties."

Toen in 2013 werd aangekondigd dat Hyves zou stoppen als sociaal netwerk, kregen gebruikers nog een paar weken om hun profiel te downloaden. Ongeveer 200.000 mensen deden dat. Opmerkelijk weinig, vindt mediadocent en internetkunstenaar Olia Lialina (45). Ze is Russisch, maar woonde in 2011 een poosje in Nederland en raakte toen gefascineerd door het netwerk.

"200.000 mensen staat gelijk aan 1,7 procent van het totaal aantal gebruikers. Dat vind ik weinig. Hadden al die andere mensen geen interesse?" Lialina beschouwt het als haar missie om het internet, en dan vooral de digitale cultuur die daaruit voortvloeit, zo goed mogelijk te conserveren.

Persoonlijkheid
Dat velen nooit meer bij hun oude foto's of krabbels kunnen, stemt haar melancholisch. "De creativiteit die mensen in hun profiel stopten, maakte Hyves bijzonder. Ze dachten heel bewust na over hun profielfoto en achtergrondfoto, en hoe die moesten worden gecombineerd. Bijvoorbeeld een meisje met een sexy profielfoto, die op haar achtergrondfoto een baby vasthield. Of een gevaarlijk kijkende jongen met een familiefoto op de achtergrond."

Tegenwoordig heeft ook Facebook de mogelijkheid de achtergrondfoto in te stellen, maar destijds was dat geen optie. "Alle Facebookprofielen zagen er hetzelfde uit. Hyvesprofielen, daarentegen, zeiden iets over je persoonlijkheid."

Lialina is niet enige die met weemoed terugdenkt aan het internet uit vervlogen tijden. In 2014 lanceerde de Amerikaanse programmeur en schrijver Paul Ford de retrowebsite Tilde.club, na een avondje mijmeren over zijn eerste schreden op het web.

Gebruikers die een uitnodiging kregen, konden er een webpage aanmaken. Die doen erg denken aan de websites van de jaren negentig: gekke gifjes, hysterische lettertypes en slechte uitgelijnde pagina's. Al binnen een week hadden duizenden mensen zich aangemeld voor de wachtlijst. Nog altijd is die niet verwerkt, al zijn er inmiddels wel alternatieve 'tilde clubs' opgestaan.

Plezier en creativiteit
Ook het populaire GeoCities, de webhostingdienst waar je sinds 1994 een homepage kon aanmaken, kreeg een staartje. Hoewel GeoCities in 2009 ophield te bestaan in Europa en de Verenigde Staten, werd in 2013 het vergelijkbare Neocities opgericht. "Neocities brengt het plezier, de creativiteit en onafhankelijkheid terug die het internet groots hebben gemaakt," schrijft oprichter Kyle Drake op de website.

Hebben de Hyvesklonen een kans om uit te groeien tot sociale netwerken van formaat? Lastig in te schatten, zegt Lialina. Wel is ze ervan overtuigd dat er nog steeds een doelgroep voor is. Ter illustratie noemt ze de website Blingee.com, een dienst waar je glitters en andere effecten kunt toevoegen aan je foto's.

"In 2015 kondigde Blingee aan te stoppen, in verband met geldgebrek. Het forum werd overspoeld met smeekbedes: talloze gebruikers die aanboden te betalen voor de website en oprecht verdrietig waren. Vijf dagen later besloot Blingee toch door te gaan. De website bestaat nu nog."

Freddy Onderstal zou zeker een profiel aanmaken, mocht er weer een volwaardige Hyves opstaan. Zonder glitterplaatjes, maar mét de dansende banaan. "Als mijn vrienden ook zouden meeverhuizen: absoluut. Lijkt me hartstikke gezellig."

Sociale netwerken van Nederlandse bodem

Cribber
Cribber heeft zich laten inspireren door de begindagen van Facebook: het sociale netwerk is alleen toegankelijk voor studentenhuizen. Onderling kunnen die elkaar uitnodigen voor borrels en andere evenementen. Iedere studentenstad heeft bovendien een eigen Stadswall, waar berichten kunnen worden achtergelaten, bijvoorbeeld een oproep voor een nieuwe woning.

Camarilla
Op Camarilla gaat kwaliteit boven kwantiteit, vandaar dat je maximaal vijftien vrienden kunt toevoegen in dit sociale netwerk. Reageer je op een foto van een van je vrienden, dan is hij of zij de enige die je reactie kan lezen. Bovendien is er geen like-knop, om zo te voorkomen dat het posten van foto's en berichten een egoding wordt.

Party with a Local
Een sociaal netwerk om vrienden op te pikken als je in het buitenland bent. Je maakt een profiel aan, waarop je bijvoorbeeld aangeeft of je meer van clubs of kroegen houdt, en vervolgens kun je chatten met andere gebruikers in de buurt om zo een afspraak te maken. De app is gemaakt door een internationaal team, maar het hoofdkantoor staat in Amsterdam.