Clairy Polak: 'Je moet zelf geen nieuws worden'

Amsterdam

"Geboren en getogen. Nimmer weggeweest. Want: heerlijke stad. Alles bij de hand. En alles op loopafstand, omdat ik het geluk heb in het centrum te wonen."

Uitkrant

"Het begin van mijn journalistieke loopbaan, eigenlijk. Ik verkocht kaartjes bij wat nu het Uitburo heet. Ze gaven de Uitkrant uit, die uitgebreid zou worden van acht naar zestien pagina's. Ik maakte de notulen van de vergaderingen daarover en hoofdredacteur Wim Klinkenberg zei: 'Goh, jij kunt schrijven, wil je dat voor de Uitkrant doen? Toen heb ik nog gevraagd: 'Denk je écht dat ik dat kan?"

Radio 1 Journaal

"Toen Wim Klinkenberg 65 werd , moest hij geheel tegen zijn zin met pensioen. Toen ben ik ook opgestapt bij de Uitkrant, uit solidariteit. Ik heb gesolliciteerd bij de politieke redactie van de Woensdag- en Vrijdageditie, radioprogramma's van de Vara, en werd aangenomen als bureauredacteur in Den Haag."

"Ik had politicologie gestudeerd, waarmee ik weliswaar voortijdig was opgehouden, maar ik was daar met mijn politieke interesse erg op mijn plaats. Toen riep iemand: 'Je hebt een goede stem, zou je niet willen presenteren?' Dus ik weer: 'Denk je dat ik dat kan?' Later bij het Radio 1 Journaal werd het een dagelijks ding. Toen kreeg ik wel te horen dat de mensen 's morgens met mij opstonden."

Tingeltangel

"Ja, ik heb een boek geschreven: Het is nooit beloofd dat het leuk zou worden. Over Sieto en Marijke Hoving en hun cabaret in Theater Tingel Tangel, het huidige Betty Asfalt Complex. Ik kende ze via mijn ouders en ontmoette ze weer toen ik een interview met ze maakte voor de Uitkrant. Daarna zijn we vrienden gebleven. Ik heb zelfs nog een tijdje licht en geluid gedaan bij voorstellingen in het theater. Nou stelde dat niet zoveel voor, hoor."

Nova

"Hoewel ik altijd had gezegd dat ik nooit iets anders wilde doen dan radio, althans, in élk geval geen televisie, werd ik toch gevraagd door de Vara of ik Nova wilde presenteren. Ik heb gezegd: 'Nee, géén televisie, ik hou van radio en ik denk ook niet dat ik er goed in ben. Maar voorzitter Vera Keur zei: 'Dat weet je alleen als je het probeert.'"

"En nee, ik was er niet goed in. Maar ik leerde snel. Een aantal dingen van televisie vond ik uitermate ongemakkelijk: je moet je verkleden, je speelt een rol als presentator, je zit vastgesnoerd en je mag geen centimeter afwijken van je plek in verband met de camerastand en de achtergrondschermen. En álles werd gezien en becommentarieerd, mijn uiterlijk, mijn haar, mijn kleren. Alles behalve de inhoud van mijn vragen. Eerst zat ik er als een konijn in de koplampen. Maar ik ben er toch in mijn element geraakt."

Haaibaai

"Het begon al toen ik op de radio was, dat mensen vonden dat ik te kritisch was en te scherpe vragen stelde. Dat had er ook mee te maken dat ik jong en vrouw was. Vaak was het medepresentator Felix Meurders die de gemene vragen stelde en dan kreeg ik de schuld. Maar ik kan niet ontkennen dat ik graag kritische vragen stel en vaak ook zonder aanziens des persoons. Dat gaat me makkelijker af dan heel invoelende interviews. Mensen die geen fan van me waren vonden me een haaibaai. Ach, en wie ben ik om dat te ontkennen?"

Sanne Wallis de Vries

"O, ik moest even nadenken. Niet omdat ik niet weet wie ze is. Maar je vraagt dat omdat ze me heeft nagedaan in Kopspijkers en Koefnoen. Ik heb het niet vaak gezien, maar dat deed ze heel verdienstelijk. Ik vond het wel grappig, een compliment. O, heeft ze gezegd dat ze mijn wenkbrauwen moeilijk vond? Ja, als ik frons schijnt er een soort omgekeerd V'tje tussen te komen. Ha ha, mooi!"

Sonja Barend Award

"Die kreeg ik in dezelfde tijd dat ik gewogen en te links bevonden werd bij Nova. Nova zou Nieuwsuur worden en daarom moest ik weg. Ik werd te veel geassocieerd met de Vara en links. Het was voor mij een dramatisch jaar, ik heb het me behoorlijk aangetrokken. Maar tegelijkertijd kreeg ik die Sonja Barend Award voor het beste televisie-interview. Ik ben dus op mijn hoogtepunt gestopt, al was het gedwongen."

Clairy-moet-blijven

"O ja, potverdorie, dat is waar. Dat heb ik verdrongen, geloof ik. De Wereld Draait Door heeft toen actie gevoerd. Ik denk dat ik het gevoel had dat ik vaak heb bij dat soort dingen. Ik denk dat ik best gestreeld was, maar dat ik me ook ongemakkelijk voelde. Ik werd zo onbedoeld een soort slachtoffer, en dat wilde ik niet zijn. Er is bovendien één ding waar je voor moet waken als je nieuws maakt, en dat is dat je zelf nieuws wordt."

Nieuwsuur

"Ik kreeg aanvankelijk een soort troostprijs. Ik mocht niet meer presenteren, maar wel langere interviews maken: 6 minuten, dus zo lang waren ze niet. Ik heb dat gedaan en het was zo ongemakkelijk. O, het is nu al de derde keer dat ik dat woord gebruik. Maar dat was het ook. Ik dacht: stel dat ik daar presentator was en dan gaat iemand anders die interviews doen, hoe zou ík dat dan vinden. Ik heb na een maand gezegd: dat moeten we maar niet meer doen."

VVDaisy

"Mijn bijnaam, meteen na mijn geboorte. Mijn vader was tekstschrijver en deed toen een klus voor de VVD. En toen kreeg ik van die VVD'ers dat koosnaampje. Grappig, voor iemand die later te links bevonden werd."

Alexander Pola

"Mijn vader. Nu toch alweer 25 jaar geleden gestorven. Ik denk eigenlijk zelden aan mijn vader zonder aan mijn moeder te denken, zij overleed 10 jaar eerder. Het klinkt sentimenteel, maar ik heb zo'n heerlijke jeugd, zo'n heerlijke opvoeding gehad. Ik was enig kind en werd heel erg verwend in de zin dat ze me overal mee naartoe namen, opnames, restaurants, het theater."

"Ik heb alles mee gehad wat je iemand in zijn jeugd zou gunnen. Waarom Pola? Het was in die tijd gebruikelijk een artiestennaam te kiezen en ik geloof dat ze het bij hem thuis in die jaren ook niet zo'n goed idee vonden dat hij zijn studie opgaf om aan het toneel te gaan,"

Theater

"Dat heb ik echt met de paplepel ingegoten gekregen, niet alleen hier maar ook in Londen. Daar gingen we vanaf mijn twaalfde elk jaar twee keer naartoe, 9 voorstellingen zien in een week. Ik ben altijd naar het theater blijven gaan, heb voor de Uitkrant gewerkt, in een theaterjury gezeten."

"Dat ik nu zelf in het theater ga staan heeft daar overigens niets mee te maken. Nee! Regisseur Peter de Baan belde mij op en zei: 'Ik heb een vraag die je vast niet vaak gesteld is, maar wil je een rol spelen in een toneelstuk?' Mijn eerste reactie was: 'Enig, maar als ik toneel had kunnen spelen was ik wel bij het toneel gegaan. Waarom ik?' Hij zei: 'Omdat het een rol is die bij je past.'"

"Toen ik het stuk had gelezen, vroeg ik of ik eerst toch nog auditie mocht doen. Ja, weer: 'Want ik weet niet of ik dit wel kan.' Peter zei: 'Oké, dan doe ik vrijdag een toneelstuk bij je in de bus en dan speel je maandag de eerste drie bladzijden. Antigone, van Sophocles, in een zaaltje met een tegenspeelster. Na 20 minuten zei hij: 'Heel goed, je weet in elk geval wat tekstbehandeling is."

Terror

"Een rechtbankdrama. Degene die terechtstaat, is een straaljagerpiloot die een gekaapt vliegtuig heeft neergeschoten waardoor alle 148 inzittenden om het leven zijn gekomen. De kaper had gedreigd het vliegtuig te laten neerstorten op een vol voetbalstadion. De piloot staat terecht voor moord. Het stuk gaat erover of je, onder druk van alles wat nu op ons afkomt met onveiligheid en terreur, het recht in eigen handen mag nemen, ook al is het om nog erger te voorkomen."

"Ik heb als rechter de taak het proces in goede banen te leiden, want, heel bijzonder, het publiek is de jury. Het publiek beslist over het lot van de piloot. De vierde wand die je bij toneel hebt, valt weg. Ik vind het zo spannend. Het is zo'n totaal ander vak. Mocht ik ooit hebben gedacht dat er overeenkomsten waren tussen wat ik deed en wat ik nu doe als acteur: dat is dus niet zo. En nu ga je me vragen natuurlijk waarom dat niet zo is."

"Als interviewer luister ik goed en stel ik dan pas vragen, het zijn mijn eigen woorden, ik improviseer doorlopend. Nu heb ik een vaste tekst die niet van mij is, maar wel van mij moet lijken. Als interviewer pas je je aan aan degene die je ondervraagt. Dat doet een rechter helemaal niet. Ik ben hier de autoriteit. Dat gaat volstrekt tegen mijn professionele natuur in."

Gloria Wekker

"Ik heb vorig jaar een marathoninterview met haar gedaan, over discriminatie, haar onderwerp. Het ging voor een groot deel over de overtuiging die zij heeft dat wij, witte mensen, ook als we niet willen discrimineren, het toch doen omdat dat in onze genen is ingebakken. Ik vind het een heel interessant onderwerp, ik ben me er meer van bewust geworden hoezeer onbewuste en onderbewuste reflexen een rol spelen."

"Maar ik vond ook dat ze overdreef. De bewering dat wij, witte mensen, onwillekeurig altijd discrimineren, dat vond ik dan zelf weer in de buurt komen van discriminatie. Het is zeker geen onzin wat ze zegt. Maar ik vind dat ze haar beweringen te ver doorvoert - zoals vaak gebeurt als het om emancipatie gaat."

Kabinetsformatie

"Nog geen zinnig woord over te zeggen."

Sandra den Hamer

"Ik ken haar niet. Eye, ja, Eye. Prachtig gebouw, schitterende locatie ook. Maar ik heb niet speciaal een liefde voor de film, ik heb meer met wat er op de bühne gebeurt."

Terror van Ferdinand von Schirach, met Clairy Polak, Jeroen Spitzenberger en Johanna ter Steege.

21 september Zaantheater, Zaanstad (try-out), 28 t/m 30 september De Meervaart, Amsterdam. www.terror-devoorstelling.nl