Oud-minister Verhagen zegt cruciaal advies niet te hebben gezien: ‘onbegrijpelijk’

Vol overtuiging begon voormalig minister en vicepremier Maxime Verhagen (Economische Zaken, Landbouw en Innovatie, CDA) aan zijn verhoor voor de parlementaire enquêtecommissie. Besef over de impact van de beving in Huizinge in 2012 was er in Den Haag „onvoldoende”, zei Verhagen donderdag in Den Haag. Dat hij het dorp vervolgens niet bezocht was „echt slecht en dat neem ik mijzelf kwalijk. Ik had naast de mensen moeten gaan staan die getroffen waren door die aardbeving.”

Een halfjaar na Huizinge werd Verhagen opgevolgd door Henk Kamp (VVD). Maar in de tussentijd gebeurde er achter de schermen van alles. Het Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) waarschuwde Verhagens ambtenaren voor zwaardere bevingen met serieuze gevolgen. Maar Verhagen kreeg dat advies nooit te zien, vertelde hij donderdag: „Het is onbegrijpelijk en buitengewoon vreemd dat ik daarover niet geïnformeerd ben.”

Twee jaar later belde hij zijn topambtenaar Mark Dierikx op. Hadden wij het nooit over de veiligheid van Groningers gehad, vroeg Verhagen. Nooit, had Dierikx geantwoord, want uit alle onderzoeken die er vanaf 1990 waren zou blijken dat de bevingen niet zo zwaar zouden zijn dat het tot „persoonlijke ongelukken” zou leiden, parafraseerde Verhagen het telefoongesprek. Dat was in 2014, terwijl in het najaar van 2012 het SodM al waarschuwde voor zwaardere bevingen. „Theoretisch had ik voorwaarden kunnen stellen aan de winning of kunnen stoppen”, zei hij resoluut.

‘It doesn’t ring a bell’
Maar die overtuigingsdrang verdween toen het over Verhagens eigen handelen ging. De Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa), een onafhankelijke toezichthouder, besloot in 2011 gashandelaar GasTerra een boete op te leggen van 400 miljoen euro vanwege monopolistisch gedrag. Uit geheime documenten van de enquêtecommissie bleek dat ambtenaren Verhagen aanraadden om „een stevig gesprek” te voeren met de NMa. Na dat gesprek ging dezelfde dag nog de boete van tafel. De commissie had vraagtekens of een minister zich wel mocht bemoeien met een besluit van een onafhankelijke toezichthouder.

Maar van dat gesprek kon Verhagen zich niks herinneren. Ook al schetste de commissie minutieus wie er aanwezig waren bij het gesprek: Verhagen en voorzitter van de NMa, Pieter Kalbfleisch, later schoof ook topambtenaar Hans Vijlbrief aan, tegenwoordig staatsecretaris mijnbouw. „It doesn’t ring a bell”, zei Verhagen. Zelfs een schorsing om zijn geheugen op te frissen – een primeur tijdens deze enquête – leidde niet tot enige herinnering van het gesprek bij de oud-vicepremier.

Lees ook Oud-minister Verhagen zegt cruciaal advies niet te hebben gezien: ‘onbegrijpelijk’