Je kan beter geen gordeldier eten

Het eten van gordeldieren in Brazilië houdt verband met extra risico op lepra, een bacteriële infectieziekte die huid en zenuwen beschadigt. Dat schrijft een team van onderzoekers, onder wie immunoloog Annemieke Geluk van het LUMC in Leiden, in PLOS Neglected Tropical Diseases.

Het team onderzocht 146 inwoners van Belterra in de noordoostelijke staat Pará in Brazilië. Ze ontdekten dat mensen die aangaven tenminste eens per maand negenbandgordeldier (Dasypus novemcinctus) op het menu te hebben staan, significant meer antilichamen tegen de leprabacterie in hun bloed hadden. Van zestien in het wild gevangen gordeldieren bleken er tien besmet met lepra. Wild kan daarmee een bron zijn voor de ziekte.

Brazilië is na India het land waar lepra nog het meeste voorkomt, met ruim 25.000 nieuwe besmettingen per jaar. Overigens raken de meeste mensen besmet door regelmatig en intensief contact met onbehandelde patiënten.

Antibiotica

„De Wereldgezondheidsorganisatie wil lepra nu bestrijden door onder meer alle mensen in de omgeving van een patiënt ook met antibiotica te behandelen”, zegt Geluk. „Maar daarbij wordt nog geen rekening gehouden met andere bronnen die ook kunnen bijdragen aan de verspreiding, zoals wij in dit onderzoek hebben laten zien. Eerder is in de Amerikaanse staten Florida en Louisiana al aangetoond dat onder meer jagers soms geïnfecteerd raken door leprabacteriën afkomstig uit gordeldieren.”

Eten van gordeldieren is officieel verboden in Brazilië, maar vanwege de armoede doen veel mensen het toch. Ze zijn zich niet bewust van het leprarisico. De overdracht van de bacterie kan plaatsvinden tijdens het slachten van het dier. Koken doodt de bacterie vermoedelijk wel. De onderzoekers melden echter dat rauwe lever van gordeldieren, vermengd met gesnipperde uien, een delicatesse is in het gebied. En juist de lever bevat een hoge concentratie leprabacteriën.

De leprabacterie ooit vanuit Europa door kolonisten meegebracht naar Zuid-Amerika, schreef een van de co-auteurs Stewart Cole in een eerder artikel. „Vanuit de mens is de bacterie dus overgesprongen naar het gordeldier”, zegt Geluk. „En ik denk dat mensen en gordeldieren elkaar nu over en weer besmetten. Maar als het lukt lepra bij de mens te elimineren, verdwijnt de ziekte misschien ook bij de gordeldieren.”

Geluk werkt in Leiden aan een nieuwe diagnostische test voor lepra. Het is een test die antilichamen opspoort.Dat moet het makkelijker maken aan te tonen of mensen dan wel gordeldieren met de leprabacterie in aanraking zijn geweest.