Joran van der Sloot in eigen crimesoap

Ruim anderhalf jaar verblijft de 24-jarige Joran van der Sloot inmiddels in een gevangeniscel in Lima. Lang genoeg om onder de negen miljoen inwoners van de Peruaanse hoofdstad een naamsbekendheid op te bouwen van nagenoeg honderd procent. De Peruanen weten zelfs zijn naam vrijwel foutloos uit te spreken. Voor de inwoners van het Zuid-Amerikaanse land is de Nederlander die heeft opgebiecht op 30 mei 2010 de 21-jarige Peruaanse Stephany Flores te hebben vermoord de belichaming van uiterst koelbloedig en exotisch kwaad.

„Hij is een seriemoordenaar. Een grote blonde Hollander die op foto’s op internet stoer poseert met de grootste schurken van dit land. Van der Sloot intrigeert me in hoge mate”, zegt de 27-jarige Carla Quispe Ortiz, boekhoudster uit Lima. „Voor de Peruanen gelden Europeanen als beschaafde mensen. Joran maakt nu faam als gedegenereerde blanke, de decadente westerling die zich heeft vergrepen aan een onschuldige Peruaanse studente. Dat houdt de mensen bezig”, zegt Raúl Castro Pérez, antropoloog en uitgever bij het Peruaanse krantenconcern El Comercio.

Onder grote belangstelling van Peruaanse, Amerikaanse en Nederlandse pers begint vandaag in Peru de behandeling van de strafzaak tegen de van moord verdachte Joran van der Sloot. Het proces wordt om veiligheidsredenen gehouden in een zaal van de streng beveiligde gevangenis van Lurigancho in Lima. Naar verwachting zal de uit drie magistraten bestaande rechtbank acht zittingen houden voor het horen van getuigen, deskundigen, politieagenten, familie van het slachtoffer en het ondervragen van de verdachte. Het proces kan zo’n drie maanden duren.

Van der Sloot heeft kort na zijn aanhouding tegenover de politie verteld dat hij na een avondje gokken in casino Atlantic City in Lima op zijn hotelkamer in een woedeaanval Stephany Flores doodde. De gokverslaafde Van der Sloot had haar aan de pokertafel leren kennen. Hij werd kwaad toen ze via een bericht op zijn laptop zou hebben ontdekt dat Van der Sloot op de dag af vijf jaar eerder op Aruba de Amerikaanse 18-jarige studente Natalee Holloway zou hebben laten verdwijnen. Na de moord op Stephany vluchtte hij naar Chili waar hij een paar dagen later werd overgedragen aan de politie in Peru. Het transport in een politieauto langs woedende meutes die Van der Sloot te lijf wilden gaan, werd vrijwel live op de Peruaanse tv uitgezonden.

„Van der Sloot is een mediagenieke gangster die bovendien een verkeerd slachtoffer heeft uitgekozen. Stephany is de dochter van Ricardo Flores, een gerespecteerd ondernemer en voormalig autocoureur die de media wist te mobiliseren. De pers heeft vervolgens van de zaak een criminele soap gemaakt”, zegt Raúl Castro.

Het is trouwens niet alleen walging die de Peruanen voelen voor de Nederlander. Hij heeft in de gevangenis naar eigen zeggen ook huwelijksaanzoeken gekregen van Peruaanse vrouwen. „Dat begrijp ik wel. Joran is een womanizer en een gokker. Peruaanse vrouwen hebben traditioneel veel belangstelling voor buitenlandse mannen. Ze staan voor macht en welstand”, aldus Castro. Van der Sloot heeft ook een voorname Amerikaanse suikertante. De radioloog Mary Hamer heeft een deel van zijn advocatenkosten betaald omdat ze denkt dat Van der Sloot slachtoffer is van een ingewikkeld complot van de FBI.

Het is de vraag of Joran morgen wil meewerken aan de volgende aflevering in zijn eigen misdaadshow. Zijn vorige advocaat was een mannetjesputter die graag de pers opzocht. Maar zijn huidige raadsman wil niets met journalisten te maken hebben en zou, naar verluidt, Van der Sloot hebben geadviseerd niet te verschijnen. De rechtbank zal dan waarschijnlijk bepalen dat hij op volgende zittingen wel moet komen opdagen.

Van der Sloot staat er in de rechtszaal vrijwel alleen voor. De Nederlandse consul in Lima woont de zittingen bij. Van der Sloots moeder Anita, lerares handvaardigheid op de internationale school van Aruba, komt niet. Zijn vader Paul, voormalig rechter op Aruba, is begin 2010 overleden. In interviews die Joran de afgelopen jaren tegen betaling gaf, vertelde hij dat zijn vader had geassisteerd bij het laten verdwijnen van het lichaam van Holloway. Later zei hij dit te hebben verzonnen. De twee jongere broers van Joran hebben met hem gebroken.

Het Peruaanse Openbaar Ministerie heeft laten weten een celstraf te zullen eisen van dertig jaar. De verwachting is dat Van der Sloot die straf ook daadwerkelijk krijgt. Maar Carla Quispe gelooft niet dat hij die straf ook in Peru zal moeten uitzitten. „Gevangenissen in Peru zijn door en door corrupte instellingen. Hij zal zich vast weten vrij te kopen”, zegt ze.

José Avila Herrera, al vijftien jaar de nationale ombudsman van Peru belast met klachten over het gevangeniswezen, denkt dat Joran wel zijn hele celstraf zal moeten ondergaan. „Er is inderdaad veel corruptie. Gedetineerden kunnen met geld vrijwel alles regelen: van een koelkast op hun cel, een mobiele telefoon tot vrouwenbezoek. Ze weten met geld ook soms te regelen dat bewakers ontsnappingen uit de gevangenis ‘toestaan’. Maar Joran zit in een streng beveiligde bewaking. Daar komt hij niet uit”, zegt Herrera.

Het leven in een Peruaanse strafinrichting is bepaald geen pretje, vertelt de ombudsman. „Onze gevangenissen zijn een grote schande. Er is sprake van een enorme overbevolking en het ontbreekt aan goede voorzieningen”, zegt Herrera. „Politici kunnen in dit land niet scoren met het uitgeven van meer geld aan detentie.”

Uitgever Castro informeert aan het begin van het gesprek of het echt waar is dat in Nederland, zoals hij laatst las, gevangenissen worden gesloten wegens gebrek aan boeven? Zoiets geks heeft hij nog nooit gehoord. In Peru is de trend nogal anders. In 1997 telde het land van 30 miljoen inwoners, volgens cijfers van de ombudsman, een gevangenispopulatie van 24.297 personen. Nu zijn er 50.000 gedetineerden. Er zijn in Peru 66 gevangenissen die slechts een capaciteit hebben voor 28.689 gevangenen. De huizen van bewaring zitten overvol.

Van der Sloot heeft tot nu toe een eenpersoonscel om te voorkomen dat hij te grazen wordt genomen. „Men zal hem in de gevangenis goed blijven behandelen”, verwacht Raúl Castro. „Van der Sloot is nu zo bekend dat Peru het zich niet kan permitteren dat hem iets overkomt. Maar dat betekent voor hem ook dat men hem zijn hele straf zal laten uitzitten om aan te tonen dat Peru een echte rechtsstaat is.”