Dit is een artikel uit het NRC-archief De artikelen in het archief zijn met behulp van geautomatiseerde technieken voorzien van metadata die de inhoud beschrijven. De resultaten van deze technieken zijn niet altijd correct, we werken aan verbetering. Meer informatie.
Bekijk hele krant

NRC Handelsblad

Cultuur

Slimme 'rotvos' sluipt zelfs de bios binnen

Wie is er slimmer? De ‘rotvos’ of de mens? Documentairemakers Jan Musch en Tijs Tinbergen maakten er een spannende kat- en muisfilm over.

Kous op de kop: onderzoeker vangt vos, beeld uit film Rotvos
Kous op de kop: onderzoeker vangt vos, beeld uit film Rotvos

Het gaat allemaal om de blik. De blik van de vos. „De blik van de vos is meewarig, minzaam en begrijpend, humoristisch, vol lichte spot en milde verstandhouding.”

Aldus documentairemaker Tijs Tinbergen over zijn fascinatie voor het dier dat nu de hoofdpersoon is van de film Rotvos die hij samen met Jan Musch maakte en die vorig jaar met een Gouden Kalf werd bekroond. Vanaf deze week is hij te zien in de Nederlandse bioscopen.

Vos en mens hadden elkaar al vaker in de ogen gekeken voordat het duo Musch en Tinbergen (samen maakten zij al vele films, waaronder Onze rotgans in Siberië en Pooljaar.nl) besloot er een film aan te wijden.

Tinbergen: „Vossenonderzoeker Jaap Mulder, die nu de hoofdfiguur van onze film is geworden, kenden we al uit Siberië, waar hij onderzoek deed naar poolvossen. Alle vossen waren toen doodgevroren. Op een nacht moest ik pissen en opeens keek ik buiten de hut recht in het gezicht van zo’n poolvos. Die blik ging linea recta m’n hoofd in. Toen begreep ik dat ik er niet aan zou ontkomen, ik moest een film over vossen maken.”

Om de blik van de vos te vangen moesten ze zelf ook veel kijken, wachten, speuren en nog langer geduld hebben. Tinbergen: „Om een vos te verschalken moet je voortdurend loeren en aanwezig zijn in ’t veld. We hebben 180 dagen met Jaap meegehobbeld.” Te voorspellen of je met bruikbaar beeld terug zult komen is het nooit, maar de kans wordt groter naarmate je trouwhartiger wacht.”

Zo wilde hij per se een shot van copulerende vossen, ook al zei iedereen dat het onmogelijk zou zijn. Twee maanden gingen voorbij. En toen: „Zo’n teder dansje!” Daar komen dan zes seconden van in de film.

Het mooiste beeld haalde het eindresultaat niet eens. „Dat was een wandeling met een vos in de haven van IJmuiden, toen was de film al bijna af. Daar heb ik alleen zes infraroodfotootjes van in m’n camera. Maar weer die blik. De vos is de ultieme metafoor voor onze films: de wisselwerking tussen mens en beest, natuur en cultuur, het dier vangen, in z’n universum komen en daar geaccepteerd worden.”

Rotvos is nu te zien in de bioscopen. Voor meer informatie: www.cinemadelicatessen.nl