CDA-bestuur Rotterdam pleegt 'machtsmisbruik'

Machtspolitiek voert de boventoon bij het CDA. Zeker in Rotterdam, waar de driekoppige fractie de afgelopen maanden geregeld is „geschoffeerd en geïntimideerd”. Dat zegt CDA-fractievoorzitter Karen Duys die mede daarom besloten heeft af te zien van het lijsttrekkerschap. „Het dualisme is met voeten getreden.”

Duys (39) verstuurde vrijdag een brief van vier kantjes aan de CDA-leden in Rotterdam, waarin zij hen oproept het democratisch gehalte binnen de partij te verbeteren. Zonder de fractie daarin te kennen, schoof het bestuur begin deze maand een eigen kandidaat-lijsttrekker naar voren: fractievoorzitter Wubbo Tempel uit de deelgemeente Overschie. Duys staat buitenspel, nadat haar fractie in maart het vertrouwen opzegde in de eigen ‘onbuigzame’ wethouder Leonard Geluk (jeugd en onderwijs). Bestuur en fractie staan lijnrecht tegenover elkaar. Morgen vergaderen de leden van de Rotterdamse coalitiepartij.

U wilde de vergadering vóór zijn?

„Het verzoek van enkele leden om mijzelf te kandideren voor het lijsttrekkerschap, leg ik naast me neer. Dat is een weloverwogen besluit, dat ik in samenspraak met mijn fractiegenoten heb genomen. Het gaat niet om mij, het gaat om de toekomst van de partij die ik ondanks alles trouw blijf. De afgelopen maanden hebben een zware wissel getrokken. Niet in de laatste plaats doordat wij behalve steunbetuigingen ook flink wat intimiderende reacties hebben mogen ontvangen. E-mails waarvan een mens niet vrolijk wordt.”

Uit welke hoek kwamen die geluiden, en wat was de strekking?

„De fractie diende zich onvoorwaardelijk neer te leggen bij de grillen van de wethouder. Wij moesten er vooral geen eigen mening op nahouden. Zelfs vanuit kringen rond de premier werd ons dat duidelijk gemaakt. Op 12 maart belde de politiek adviseur van Balkenende. De fractie moest snel inbinden, anders zouden er maatregelen volgen. Toen ik een en ander wilde uitleggen, bleek dat niet nodig. Men was op de hoogte, zei hij. De top stond pal achter Geluk, was de niet mis te verstane boodschap.”

Een van uw fractiegenoten verzuchtte eerder dit jaar dat „de D maar beter uit het CDA geschrapt kan worden”.

„Het democratisch gehalte van de partij is ver te zoeken, dat klopt. Daar zit ook de pijn. Geluk heeft vanaf het allereerste moment volgzaamheid geëist. Hij was sowieso niet blij met mij als fractievoorzitter. Dat liet hij na de verkiezingen [van 2006] meteen weten. Ik zou te kritisch zijn. Een vinger-aan-de-pols-commissie moest erop toezien dat wij elkaar informeerden. Dat gebeurde niet.

„Vanuit de krant moesten wij van sommige beleidsvoornemens vernemen. Dat waren niet de minste thema’s: verplichte anticonceptie, het elektronisch kinddossier, drugstesten op scholen. De bemoeizorg ging ver. Wij hadden vragen, maar zodra we die in de raad stelden, werd dat uitgelegd als een persoonlijke aanval. Met als klapstuk de dreigende mededeling, ook van het dagelijks bestuur, dat Geluk niet bereid was om met zo’n fractie opnieuw lijsttrekker te zijn en zelfs zou opstappen als wij zijn lijn niet klakkeloos zouden volgen. Dat is een heel zwaar middel om alsnog je politieke gelijk proberen te halen.”

Uw critici zeggen dat u het CDA schade heeft berokkend en dat u moet berusten in uw nederlaag.

„Het laatste wat ik wil is de partij beschadigen. Ik ben al 21 jaar lid. Het CDA gaat mij aan het hart, maar de partij moet in de spiegel durven kijken. Een fractiemedewerker is laatst gebeld door onze wethouder Lucas Bolsius met het verzoek mee te werken aan de verkiezingscampagne zonder de fractie hierover in te lichten. Zo kan en mag je niet met elkaar omgaan. Net zo goed als ik het onbegrijpelijk vind dat functioneringsgesprekken met deelraadsleden worden opgenomen. Daarbij durft het dagelijks bestuur de vraag te stellen ‘in welk kamp’ men zit. Wie geen partij kiest of met de fractie sympathiseert, wordt simpelweg aan de kant geschoven. Dat noem ik machtsmisbruik.”

Zegt deze affaire wat over het CDA in Rotterdam of zit het probleem dieper?

„Durf ik niet te zeggen. Feit is wel dat ik vanuit het hele land reacties heb gehad van CDA-raadsleden die zeiden heel goed te begrijpen waarmee wij als fractie zijn geconfronteerd. Het was in hun ogen ‘heel herkenbaar’. Enerzijds hebben die geluiden ons gesterkt, anderzijds duiden ze op een diepgeworteld probleem.”

Wat is dat probleem?

„Dat het CDA kennelijk moeite heeft met het dualisme. Sinds 2002 dienen raadsleden het belang van stad en inwoners voorop te stellen, daarna pas het partijbelang. Dat kan soms leiden tot frictie met de eigen wethouders, maar met gezonde spanningen is niets mis.

„De kracht van een partij zou juist moeten zijn dat er ruimte is voor meerdere geluiden. In Rotterdam is dat helaas niet mogelijk gebleken. In mijn brief heb ik het niet voor niets over ‘een verwrongen structuur en cultuur die mij veel zorgen baren’.”

Wat is uw eigen politieke toekomst?

„Weet ik niet. Ik hoop vooral een discussie binnen de partij los te maken. Zodat we leren van hetgeen hier in Rotterdam is gebeurd. Mijn brief zou de aanzet tot die vernieuwing kunnen zijn.”

Brief Karen Duys opnrc.nl/binnenland