Arakawa, keizerin van de drievoudige sprongen

Turijn, 24 febr. - De avond van de vrije kür bij de Winterspelen in Turijn werd de avond van de frustraties. Met uitzondering voor Shizuka Arakawa, de eerste Japanse kunstrijdster die olympisch goud won. Maar de commentaren op haar zege waren negatief van toon. Een winnares zonder uitstraling, was het oordeel van vele (niet-Japanse) kenners.

Maar Arakawa kon onmogelijk worden verweten dat zij haar kür met een hoge moeilijkheidsgraad vrijwel vlekkeloos uitvoerde, terwijl de publiekslievelingen Sasha Cohen uit de Verenigde Staten en de Russin Irina Sloetskaja hun kansen verspeelden met een val. En de 24-jarige Japanse kon evenmin kwalijk worden genomen dat zij in de voorbeschouwingen was ondergesneeuwd, omdat vooral in de westerse pers een klassiek oost-west-gevecht vol dramatiek tussen Cohen en Sloetskaja was aangekondigd. Arakawa paste niet in dat scenario, maar bleef gisteravond wél op de been en werd dankzij haar fenomenale springtechniek terecht olympisch kampioen.

Daarmee ging het 'mooie verhaal' Sloetskaja de mist in. De Russin had veel leed overwonnen om die gouden medaille te kunnen winnen en zou in dat geval als 27-jarige de oudste olympisch kampioen kunstrijden zijn geworden. Maar zo ver kwam het niet. En daar had met name Sloetskaja geweldig de pest over in. De tweevoudige wereldkampioene vond zich met een bronzen medaille zwaar ondergewaardeerd; ze meende minimaal recht te hebben op de tweede plaats. En daar viel wel iets voor te zeggen, omdat de technisch mindere zilveren-medaillewinnares Cohen voor haar artistieke uitvoering wel erg ruim werd beloond.

De metamorfose die Sloetskaja vervolgens onderging, was fascinerend. De vereiste tandpastaglimlach werd na het harde juryoordeel buiten het zicht van de camera's vervangen door een grimas die niets aan duidelijkheid te wensen overliet. Bij het verlaten van de hal stak ze haar twee duimen omlaag, ten teken dat ze in haar ogen was benadeeld.

De kort daaropvolgende medaille-uitreiking moet Sloetskaja als een strafexpeditie hebben ervaren. Met een gezicht als een donderwolk onderging ze de plechtigheid. Het is dat de glimlach in het gezicht van kunstrijdsters is gebeiteld, anders had ze die voor de camera's niet kunnen tonen.

Dat werd niet anders bij de confrontatie met de wereldpers. Sloetskaja had helemaal geen zin om vragen te beantwoorden. En hoezeer verslaggevers ook hun best deden haar een oordeel over de jurywaardering te ontlokken, ze bleef ultrakorte antwoorden geven: 'ik ben natuurlijk teleurgesteld', 'dat is competitie', 'ik ben toch blij met een medaille'.

Korter van stof is een sporter na het winnen van een olympische medaille zelden geweest. Maar Sloetskaja had zich voorgenomen op de persconferentie haar gevoelens voor zich te houden en zo snel mogelijk te verdwijnen. Ze weigerde in te gaan op de psychologie van de nederlaag. Wat in haar geval interessant zou zijn geweest, want de Russin is in de aanloop naar de Spelen behoorlijk ziek geweest. Ze leed aan een zware longontsteking, een ontsteking aan haar hartzakje en had problemen met haar bloed. In 2004 was het ziekenhuis haar tweede huis. Vorig jaar was ze hersteld, zodat ze zich redelijk goed op de Olympische Spelen kon voorbereiden. Met een gouden medaille wilde zij haar carrière afsluiten. Het was Sloetskaja niet gegeven.

Dat gold ook voor Cohen, die na de korte kür de leiding had genomen. Haar plan was afscheid te nemen met een gouden medaille om die vervolgens op Amerikaanse manier te gelde te maken. Ze hoopt dat showbizz en bedrijfsleven ook geïnteresseerd zijn in de zilveren medaille. Want na haar woede over de slechte kür begreep de 21-jarige Amerikaanse dat ze met de tweede plaats ruim was beloond. Cohen: 'Ik was teleurgesteld, boos en vooral geschokt, zo slecht had ik voor mijn gevoel gereden. En ik had totaal geen rekening meer gehouden met een medaille, laat staan zilver.'

Aan zulke bespiegelingen had Arakawa geen boodschap. Zij beleefde in Turijn haar finest hour, nadat ze in 2004 in Dortmund tot veler verrassing wereldkampioen was geworden. Die titel ligt indirect ten grondslag aan haar gouden medaille. Arakawa, die de jaren ervoor in de Verenigde Staten werd getraind door de vermaarde Russische coach Tatjana Tarasova, had besloten in de Duitse stad afscheid te nemen. Ze had destijds motivatieproblemen en kon de zware trainingen niet langer opbrengen. De wereldtitel deed Arakawa van gedachten veranderen; ze besloot haar carrière voort te zetten tot en met de Spelen in Turijn.

Haar gouden medaille is voor de keizerin van de drievoudige sprongen evenwel geen reden door te gaan. Ze stopt met wedstrijdsport en wil overstappen naar de lucratieve wereld van de ijsshowal s. Een potentiële troonopvolgster staat klaar; Mao Asada. Voor het supertalent kwam 'Turijn' net te vroeg. De vijftienjarige Japanse was nog te jong om aan de Spelen mee te mogen doen.

www.nrc.nl/torino: olympisch weblog Guus van Holland