Heerlijkheid Sinoutskerke Baarsdorp erkend in landelijk register immaterieel erfgoed

BAARSDORP/SINOUTSKERKE - De traditie van de heerlijkheid Sinoutskerke en Baarsdorp is opgenomen in de Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland. Deze status helpt de betrokkenen hun historische erfgoed levend te houden.

Het Zuid-Bevelandse heerlijkheidsgebied heeft Baarsdorp en Sinoutskerke als kernen. ‘Dit zijn twee liefelijke gehuchten met een geschiedenis van bijna duizend jaar’, schrijft stichting Sinoutskerke en Baarsdorp op haar website. ‘Die geschiedenis laat zich goed zien in het landschap. Zo is er nog de Grotedijk, waarop in de lente overweldigende wilde bloemen bloeien. De dijk is in de twaalfde eeuw aangelegd om het ingepolderde land van Zuid-Beveland te beschermen tegen overstromingen. Dat dit niet altijd goed gelukt is, blijkt uit de Brilletjeswielen, twee tegen elkaar liggende ronde meertjes die zijn ontstaan na een dijkdoorbraak.’

Vrouweputje

In Baarsdorp en Sinoutskerke ligt een oude aarden heuvel. ‘Die van Baarsdorp is een kasteelberg, terwijl die van Sinoutskerke een vliedberg is. Bij de kasteelberg van Baarsdorp ligt ook nog een terrein dat door een oud muurtje is omringd. Dat is de plaats waar tot 1880 de kerk van Baarsdorp stond. Eens dus een plek van geloof en devotie, tegenwoordig een schilderachtige plek waar af en toe schapen worden geweid.’

Een plek die vroeger ook met geloof en devotie samen hing, maar dan op een geheel andere manier, is het Vrouweputje. ‘Men meende dat het water geneeskrachtige werking had. Tijdens de ruilverkaveling is het putje in 1972 dichtgegooid. Op particulier initiatief is het putje in 2006 opnieuw gegraven en is sindsdien een veel bezochte plek.’

Ganzenreservaat

Een gebied dat de ruilverkaveling volgens de stichting wel ongeschonden door kwam is het Ganzenreservaat van circa 165 hectare. ‘In dit reservaat broeden en overwinteren ganzen en andere vogels. Het gebied geeft ook een mooi beeld van het oorspronkelijke landschap in het Poelgebied. Het huidige landschap van Baarsdorp, dat overgaat in Sinoutskerke, kenmerkt zich door lage graslanden met glooiende kreekruggen. Dat levert prachtige vergezichten op waar men van Goes tot Nisse en van ‘s-Heer Abtskerke tot ‘s-Heer Arendskerke kan kijken.’ 

En er is nog meer moois te zien in de omgeving, dat vaak ook nog een historische band met het gebied heeft. ‘Zo hangt in de Protestantse kerk van ‘s-Heer Abtskerke, waar Sinoutskerke al eeuwen kerkelijk mee is verbonden, een bord dat uit de in 1906 afgebroken kerk van Sinoutskerke afkomstig is. In de kerk van ‘s-Heer Arendskerke staat de herenbank van Baarsdorp, met boven in het midden het wapen van de heerlijkheid Baarsdorp. Deze prachtige kerk, die vermoedelijk uit de twaalfde eeuw dateert, biedt overigens nog veel meer moois.’

Historische rechten

De heerlijkheid Sinoutskerke en Baarsdorp is ontstaan als een eigen rechtsgebied, waaraan heerlijke rechten waren verbonden. ‘Een aantal van deze heerlijke rechten bestaat nog steeds en is zo’n achthonderd jaar oud.’ Voorbeelden hiervan zijn het recht van grassetting, dat schapen mogen weiden langs alle wegen en wegelingen en het plantrecht (foto). In alle bermen van Baarsdorp en Sinoutskerke mogen bomen geplant worden, ongeacht wie de grond bezit. ‘Tegenwoordig worden de heerlijke rechten ingezet om eeuwenoude cultuur en folklore in Zuid-Beveland in stand te houden.’ 

Inventaris

Naast deze heerlijkheid is bijvoorbeeld het melkbusschieten in Kampen nieuw in de Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland. Die bevat nu 215 vormen van immaterieel erfgoed, waaronder ambachten, feesten en sociale praktijken. ‘Bijschrijving in de inventaris is een middel om de beoefenaars te helpen bij het levend houden van hun immaterieel erfgoed’, staat op de website van het Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland. ‘Met de bijschrijving laten de gemeenschappen zien dat ze bezig zijn met de borging van hun immaterieel erfgoed en werken ze aan de zichtbaarheid ervan.’