Hoe de Berlijnse Muur eigenlijk per ongeluk viel: na vergissing van één man
Het is exact 30 jaar geleden dat de Berlijnse Muur viel, de 43 kilometer lange afscheiding van beton en prikkeldraad die de Duitse hoofdstad in tweeën verdeelde. Het westen was meer dan 28 jaar een onderdeel van de Bondsrepubliek Duitsland (BRD) geweest, het oosten van de Duitse Democratische Republiek (DDR), waar de Sovjet-Unie de plak bleef zwaaien. Op de avond van 9 november 1989 zou alles van het ene moment op het andere veranderen. En aan de basis lag de vergissing van één man.
Welgeteld één nacht had het in augustus 1961 geduurd om de Muur op te trekken. Maar liefst 20.000 Oost-Duitse agenten sloten zo het westelijke deel van Berlijn – een westerse enclave diep in de DDR – af van de rest van Oost-Duitsland. Doel was om te voorkomen dat Oost-Duitsers nog zouden proberen naar het westen te vluchten, op zoek naar vrijheid.
Zonder genade
Wie toch probeerde om de Todesstreiffen over te steken, riskeerde zonder genade doodgeschoten te worden door een van de grenswachters of om te komen in het met mijnen bezaaide niemandsland rond de Muur. Een kleine 140 van de burgers die het in de loop der jaren toch waagden, kwamen zo aan hun einde.
Maar het protest tegen de communistische regering in Oost-Berlijn groeide, aangewakkerd door het ineenstorten van het communisme in Oost-Europa en het tanen van de macht van het Sovjetrijk. De inwoners van Oost-Berlijn waren het beu dat hun bewegingsvrijheid en vrijheid van meningsuiting ingeperkt werden en dat ze constant in de gaten gehouden werden door de spionnen van de veiligheidsdienst Stasi. Op 9 november 1989 zouden ze eindelijk krijgen wat ze wilden. (lees hieronder verder)
De man die ongewild het vuur aan de lont stak, was Günter Schabowski: de woordvoerder van de regerende Oost-Duitse Sozialistische Einheitspartei Deutschlands (SED), die tijdens het hele bestaan van de DDR de absolute macht had en geen enkele tegenstand duldde.
Reizen
Tijdens een wekelijkse persconferentie kondigde hij een reeks nieuwe grensregels aan, die reizen naar het westen makkelijker moesten maken. Daarmee hoopte de SED de massale protesten tegen de regering in Oost-Duitsland te counteren. Toen een journalist hem vroeg wanneer de maatregelen precies van kracht zouden worden, antwoordde Schabowski – duidelijk verrast – per vergissing: “Volgens mij met onmiddellijke ingang”. Dat blies het deksel van de doos. Bedoeling was dat de nieuwe regeling pas de volgende dag zouden ingaan, dat de grenswachters correct ingelicht konden worden. Ook was het nooit de bedoeling op die manier de grens te openen.
De Oost-Duitsers trokken echter onmiddellijk in groten getale naar de Muur. De grenswachters zagen de kolkende mensenmassa komen en waren compleet overweldigd. Ze hielden de massa dan ook niet tegen toen die naar het westen wilden, hoewel ze geen orders gekregen hadden om de grenzen open te stellen. (lees hieronder verder)
En zo kwam het dat diezelfde nacht duizenden herenigde Oost- en West-Duitsers het einde van de Todesstreiffen vierden. Het zou uiteindelijk nog een jaar duren eer Oost- en West-Duitsland officieel werden herenigd. Maar de eerste belangrijke stap was gezet.
Gevangenis
En Günther Schabowski? Die trad een maand later uit het centraal comité van de SED. Nog een maand later – in januari 1990 – werd hij uit de partij gezet. Voor zijn deelname aan het DDR-regime werd hij in 1999 in de gevangenis gegooid, maar in 2000 kreeg hij amnestie. Hij was een van de weinige SED-leiders die hun verantwoordelijkheid achteraf openlijk toegaven.
Schabowski overleed in 2015 in een verzorgingstehuis in Berlijn. Hij was 86.
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
Ultimatum voor Netanyahu: minister dreigt Israëlisch oorlogskabinet te verlaten als er geen plan voor Gaza komt
-
Livios
Na woningbrand door zonnepanelen in Meise: welke gevaren loop je met zo'n installatie?
In het Vlaams-Brabantse Meise woedde gisterenavond een hevige brand. Daarbij raakten twee personen gewond. De oorzaak bleek een set zonnepanelen te zijn die vuur hadden gevat op een achterbouw. Dergelijke nieuwsberichten doen bij sommigen onder ons de twijfel over de brandveiligheid van zonnepanelen oplaaien. Terecht of niet? En waar schuilen de risico’s? Bouwsite Livios zoekt het uit. -
LIVE534
LIVE OEKRAÏNE. Meerdere doden bij bombardement op recreatiezone in Charkiv: “Russen namen dezelfde plek als doelwit 20 minuten na aankomst van hulpverleners”
Russische troepen rukken op in het oosten van Oekraïne. President Vladimir Poetin wil van de regio rond de Oekraïense stad Charkiv een bufferzone maken. Ondertussen raken de Oekraïense strijdmachten uitgeput. Zondag vielen bij Russische bombardementen in de regio van Charkiv zeker tien doden. Er vielen ook nog 25 gewonden. Volg hier alle ontwikkelingen in onze liveblog. -
-
Dit weten we over de twee Franse cipiers die “als honden werden afgemaakt” aan de péage in Normandië
-
PREMIUM15
Poetins meest hilarische benoeming ooit: zoon van een van de corruptste Russen moet nu... corruptie bestrijden
In Rusland gaat Boris Kovaltsjoek (46) het Rekenhof leiden. Een opmerkelijke keuze, want in die rol wordt hem de strijd tegen corruptie toevertrouwd. En die corruptie is zowat uitgevonden door de Kovaltsjoeks. Vader Joeri (72) geldt als de persoonlijke bankier van Poetin, versluisde meer dan een miljard naar belastingparadijzen en profiteert nu volop van de oorlog. Een portret van de familie die overal munt uit slaat — van Netflix tot een wijngaard op de Krim. -
Berlijn herdenkt val van de Muur 30 jaar geleden
Berlijn herdenkt de hele week de val van de Berlijnse Muur, komende zaterdag precies dertig jaar geleden. Vanmiddag gaf burgemeester Michael Müller de aftrap van de festivalweek op het Alexanderplatz. Gedurende heel de week zullen er zo'n 200 evenementen plaatsvinden. -
Livios
“Nu vraagt meer dan 50% van onze klanten hiernaar”: ken jij al dé nieuwe trend bij zwembaden in de tuin?
-
30 jaar na val van Berlijnse Muur: vanuit de ruimte kan je hem nog altijd zien staan
-
Merkel roept op tot “vrijheid verdedigen, haat en racisme bestrijden” op herdenking val Berlijnse Muur
De Duitse bondskanselier Angela Merkel (CDU) heeft ter gelegenheid van de dertigste verjaardag van de val van de Berlijnse Muur opgeroepen om de verworven vrijheid te verdedigen en haat, racisme en antisemitisme vastberaden te bestrijden. Ook vroeg ze de aanwezigen op de plechtigheden in Berlijn zaterdag om zich niet te laten ontmoedigen. "Geen muur, die mensen buitensluit en vrijheid begrenst, is zo hoog of zo breed dat ze niet kan doorbroken worden", zei Merkel in de Verzoeningskapel in Berlijn. -
Britse juf wiskunde heeft seks met twee minderjarige leerlingen en wordt ook zwanger: “Ze had me wijsgemaakt dat ze geen kinderen kon krijgen”
Na een proces van twee weken is de kogel door de kerk: de Britse onderwijzeres Rebecca Joynes is schuldig bevonden aan seks met twee minderjarige jongens waar ze les aan gaf. Ontkennen was lastig vermits een van hen haar ook... zwanger gemaakt had. “Ze had me wijsgemaakt dat ze geen kinderen kon krijgen”, vertelde de leerling in kwestie. Op 4 juli valt het verdict in de strafmaat. -
Familievete in de VS: loterijwinnaar aangeklaagd voor niet delen van gigantische winst
10 reacties
Resterende karakters 500
Log in en reageerHeidi Werbrouck
kris vdnees
Frank Coussement
diederik van overstraeten
Mario Vanbergen