Het dorpje van drie gemeenten waar anonieme ‘rebellen’ plannen smeden om zich af te scheuren

De nieuwe fusiegolf heeft het Waasland bereikt. Lokeren en Moerbeke gaan straks als één gemeente door het leven. Maar gemeentefusies durven al eens protest uitlokken. Pro memorie: begin mei moest burgemeester Bart Somers (Open VLD) van Mechelen zijn begeerde fusie met Boortmeerbeek loslaten na hevige tegenkanting van de kleine broer. In het Waasland staat het nakende gemeentehuwelijk op zich niet op losse schroeven, maar er worden wel plannen gesmeed voor een afscheuring.

Koewacht was altijd al een gespleten dorp. De noordelijke helft ligt in Nederland en hoort bij de gemeente Terneuzen. De zuidelijke helft is Oost-Vlaams en hoort deels bij Moerbeke en deels bij Stekene. “Al járen wordt er gezegd dat Koewacht meer affiniteit heeft met Stekene. Nu de fusie tussen Moerbeke en Lokeren eraan komt, denkt men dat het momentum daar is om actie te ondernemen”, zegt iemand met kennis van de lokale politiek, maar zonder zin om uit de schaduw te treden – dat laatste zal een weerkerend gegeven worden in dit verhaal.

Deze week kregen de inwoners van Koewacht – wie inheems is, zegt Dé Koewacht – een pamflet in de bus. Ondertekend: het actiecomité Koewacht ziet Stekene zitten. “Opgericht om voor onze noden op te komen. Om het dorpsgevoel dat wij hier kennen, te behouden. En om te voorkomen dat we nog een verdere uithoek worden dan nu al het geval is.” Dus pleit het actiecomité voor een grenscorrectie. Dus: afscheuren van Moerbeke, aansluiten bij Stekene. Hét argument is van praktische aard. Het gemeentehuis van Stekene is geen zeven kilometer ver. Dat van Moerbeke is tien kilometer ver, dat van Lokeren – straks hoofdgemeente – dik twintig kilometer. “Ga daar eens om een paspoort”, zegt Anna, een oudere inwoner.

Eén dorp, één gemeente

Sara, die met haar zoontje langs de straat loopt, zegt zo: “Dat pamflet is politiek, en daar hou ik me niet mee bezig. Alleen: Thijs gaat naar school aan de overkant van de straat. In Stekene. Wij wonen aan deze kant. In Moerbeke. Hij krijgt briefjes mee naar huis, voor zomerkampen. Wel, die van Stekene krijgen voorrang. Dus als ik Thijs inschrijf, staan we op plek 26 op de wachtlijst. Dat is vervelend.” Zoals gezegd: praktische argumenten. “De mensen hier hebben geen verbinding met Moerbeke. Eén dorp, één gemeente zou voor iedereen makkelijker zijn”, zegt Theo, die van Koewacht-Stekene is, maar net brood heeft gehaald bij de bakker op het pleintje in Koewacht-Moerbeke.

Freddy Van Rattingen is het daar niet mee eens. Hij is 87 en ze noemen hem de burgemeester van Koewacht, omdat hij hier altijd – zoals zijn grootvader en zijn vader voor hem – winkel heeft gehouden. Omdat hij hier iedereen kent en omdat hij in de Dorpsraad Koewacht zit, die zich inzet voor de eenheid van het dorp. “Stekene is dichter, ik weet dat wel. En er zijn er die meer gericht zijn op Stekene, ja. Maar wij zijn altijd bij Moerbeke geweest. Verander dat, en je zaait tweedracht. Vroeger interesseerde het de mensen ook niet. Wij waren van de Koewacht, punt.”

Robby De Caluwé (Open VLD), burgemeester van Moerbeke, reageert rustig. “Het is moeilijk in te schatten hoe groot de afscheidingsbeweging is. Kijk, ik heb begrip voor die vraag, en ik ben er niet ongevoelig voor. Maar het is gewoon niet haalbaar een deel van de gemeente af te splitsen, voor de volgende lokale verkiezingen. En de hulpverleningszone op te splitsen. Het klopt dat op de Koewacht het gevoel leeft wat vergeten te worden door de gemeente. Dat gevoel leeft wel vaker in uithoeken, en het zal waarschijnlijk nog groeien na de fusie met Lokeren. Maar ik zal ervoor zorgen dat alle diensten voor iedereen bereikbaar blijven.”

Stokken in de wielen

Stany De Rechter (Gemeentebelangen), de burgemeester van Stekene, zegt dat hij geregeld “door de basis” wordt aangesproken op het Koewachts afscheidingssentiment. “Zonder voorbarig te willen zijn: wij staan daar zeker voor open. Als dat beter is voor de Koewachtenaren, en dat wordt breed gedragen, is een aansluiting bij Stekene bespreekbaar. Maar ik wil de collega’s van Moerbeke en Lokeren op geen enkele manier stokken in de wielen steken.”

Wie wil dat dan wel? Wie schrijft pamfletten en draagt ze rond en wie legt petitielijsten bij de kapper? De initiatiefnemers zijn duidelijk. Ze willen anoniem blijven. “Het is een kleine groep lokale mensen, vaak met een eigen zaak, die geen problemen willen”, zegt een vrouw met een Koewacht ziet Stekene zitten-poster aan haar raam. “We willen gewoon een sentiment delen dat heel breed gedragen wordt.”

Natuurlijk worden in het dorp namen genoemd. En er is een opvallende constante in die namen die herhaaldelijk terugkeren: ze bevinden zich allemaal in de politieke kringen rond de burgemeester van Stekene. Maar Stany De Rechter is fel en formeel. “Een aansluiting van de Moerbeekse Koewacht is in principe geen must voor ons. Wij voeren absoluut geen actieve inlijvingspolitiek.”