Liemers
Herwen was in de Romeinse tijd 'the place to be'
HERWEN - Heb jij dat ook? Dat je bij sommige historische gebouwen of monumenten in je omgeving denkt: 'Wat is dat eigenlijk en waarom staat dat daar?' De Ridders van Gelre zoeken het voor je uit. Deze week bekijkt Ridder René een Romeinse grafsteen op de dijk bij Herwen, dat 2000 jaar geleden een Romeinse 'hotspot' was.
Tegenwoordig is Herwen, gemeente Zevenaar een klein en rustig dorpje, maar tweeduizend jaar geleden was het een ware Romeinse trekpleister. Hoe we dat weten? Dankzij een heleboel unieke opgravingen.
Op de Herwensedijk staat een bijzondere gedenksteen. Het is een replica van het origineel dat in 1938 is gevonden, bij de aanleg van de recreatieplas de Bijland. De echte steen is nog tot en met 7 januari 2024 te bewonderen in het Liemers Museum in Zevenaar in de wisseltentoonstelling 'Met de Romeinen de hemel in?'
Het is de gedenksteen van de Romein Marcus Mallius uit Genua, soldaat in het Eerste Legioen. Hij stierf op 35-jarige leeftijd, ver van huis, aan de noordgrens van het Romeinse rijk.
Hier liep de Limes
De steen dateert uit de eerste eeuw na Christus, als de Romeinen nog maar net in het huidige Nederland zijn aangekomen. Langs de rivier de Rijn bij Herwen, liep destijds de noordelijke grens van het gigantische Romeinse Rijk: de Limes. Die strekte helemaal van de Atlantische kust in Noord-Engeland, langs de toenmalige Rijn en de Donau naar de Zwarte Zee.
Die grens moest natuurlijk worden bewaakt. Daarom bouwden de Romeinen langs de rivier wachttorens, wegen, waterwegen, legerkampen en zelfs heiligdommen. Op de steen staat de naam M MALLIUS en ook is de locatie van zijn graf te lezen: CARVIO AD MOLEM, wat zoiets betekent als: het fort Carvium bij de dam. En de dam die daar vlakbij gelegen heeft, kennen we uit schriftelijke bronnen, het is de dam van Drusus.
Indrukwekkend Romeins bouwwerk
Drusus was een Romeinse veldheer, en hij liet bij het splitsingspunt van de Rijn en de Waal een dam (de Drususdam) aanleggen. Daardoor werd er meer water door de Rijn geleid, wat de bevaarbaarheid van de rivier sterk verbeterde. Zo konden de Romeinen makkelijker legereenheden en voorraden over het water vervoeren. De Drususdam was een van de indrukwekkendste bouwwerken uit de Romeinse tijd. De plek waar destijds de dam lag, wordt nu gemarkeerd door het kunstwerk De Romeinse baadster, die zich bij hoog water wast in recreatieplas de Bijland.
Herwen was een Romeinse attractie
Maar dat is nog niet alles. In het voorjaar van 2022 hebben archeologen in de uiterwaarden bij Herwen een bijna compleet en relatief ongeschonden Romeins heiligdom gevonden. Het complex dateert vanaf ongeveer 100 na Christus en werd tot ver in de derde eeuw gebruikt door militairen die hier in de omgeving gelegerd waren.
De archeologen groeven dakpannen, fragmenten van muurschilderingen, altaarstenen, fibulae (mantelspelden), munten, sieraden en zelfs resten van offers op. Een unieke vondst voor Noordwest-Europa en van internationaal belang! En daarmee is Herwen één van de meest bijzondere Limeslocaties van Nederland. Hier kwamen belangrijke soldaten, die meerdere tempels bouwden. Herwen was in de Romeinse tijd waarschijnlijk echt 'the place to be.'
Helaas kon het heiligdom niet behouden worden, omdat er op die plek klei gewonnen wordt. Maar de topstukken worden komend voorjaar weer getoond in Nijmegen, in de tijdelijke locatie van het Valkhof Museum, aan het Keizer Karelplein in Nijmegen.
Kijk hier naar de video over Herwen in de Romeinse tijd:
In de Romeinse tijd was Herwen aan de Rijn 'the place to be'
Ridders van Gelre is het geschiedenisplatform van Omroep Gelderland. Hier volg je het laatste nieuws over de Gelderse historie! Kijk op riddersvangelre.nl
Tip: iedere zaterdag organiseert Ridder René een exclusieve gratis rondleiding op een bijzondere locatie. Op bovenstaande pagina vind je een agenda met waar en wanneer je kunt langskomen.
