BOX - Archief februari 2007

* Neprom: 800 miljoen in ruil voor wonen in Groene Hart

Investeren in 'rood' in ruil voor meer 'groen' en 'blauw'... Slim inspelend op de actuele discussie over de verrommeling in het Nederlandse landschap, haalden de verenigde projectontwikkelaars gisteren zelfs het NOS Journaal met hun voorstel om gezamenlijk 800 miljoen Euro extra in het Groene Hart te investeren. De Neprom wil daar dan 13.000 dure vrije sectorwoningen voor terug. Het voorstel komt volgende maand pas formeel aan de orde op een conferentie, maar de grote lijnen nam CoBouw gisteren al op in de berichtgeving. Enkele citaten: "Voorwaarde bij de investeringsvisie is dat ontwikkelaars groen licht krijgen om buiten de bestaande kernen te bouwen. De ontwikkelaars willen 'heel secuur plukjes woningen inpassen in het landschap'. De bouwstop buiten de bestaande rode contouren moet daarom worden opgeheven." En even verder: "Zo hebben ze een idee voor een kasteeldorp op de oeverwal van de Hollandse IJssel bij Montfoort uitgewerkt. Naar voorbeeld van het dorpje Haarzuilens zouden 175 woningen in een landschapspark van circa 120 hectare kunnen komen." Ook grotere nieuwe dorpen liggen in het verschiet: "De vestigingsstadjes Buren en Heukelum langs de Linge in de Betuwe dienen als inspiratie voor de ontwerpen voor compacte rivierstadjes in de voormalige uiterwaarden van de Hollandse IJssel tussen bijvoorbeeld IJsselstein en Montfoort. Het gaat dan volgens de ontwikkelaars om compacte dorpjes van pakweg 600 duurdere woningen. De dorpjes met smalle steegjes en binnenpleintjes worden omringd door wandelkaden met uitzicht op de rivier."
Het klinkt natuurlijk prachtig en vooral oergezellig, maar de vraag is of de door het Rijk vastgelegde uitgangspunten voor het Groene Hart - alleen bouwen voor de eigen bevolking en een maximum aan het aantal nieuwe woningen - kunnen worden gehandhaafd in een dergelijke ontwikkelvisie. Het vervangen van vale bedrijfsterreinen of rommelige kassengebieden door zorgvuldig gecomponeerde groepen woningen kan zeker plaatselijk tot verbetering leiden, maar met zoveel geld, dat uiteraard weer moet worden terugverdiend, staan er straks wellicht meerdere paarden van Troje in het groene open landschap te grazen.
[Foto Groene Hart via Google Earth. Zie hier voor het complete CoBouw artikel.] - 27 februari 2007 - BOX 1.260/CoBouw

* Francine Houben adverteert voor Deens sanitair

Wij waren zeer verrast om toparchitecte Francine Houben een Vola-kraan te zien aanprijzen op een paginagrote advertentie in het februari nummer van het tweemaandelijkse tijdschrift Project en Interieur [Pi]. Nadere informatie door Vola leerde ons [vandaag 28-02-2007] dat deze medewerking geheel belangeloos tot stand kwam; men vertelde ons dat ook Evelyne Merx eerder meedeed aan een dergelijke advertentie, toen naar aanleiding van de renovatie van het Concertgebouw. Beroemde collega's als Norman Foster [Rolex horloges], Maximiliano Fuksas [Renault auto's] en Peter Wilson [Sedus meubilair] gingen hen trouwens voor. De tekst van de bedoelde advertentie [zie bovenstaande foto] is echter interessant en die willen we u daarom niet onthouden:
"Sinds 2002 is Mecanoo de huisarchitect van Beurs-World Trade Center Rotterdam. Het Beurs-World Trade Center (1938, architect J.F. Staal) is een rijksmonument en één van de meest markante gebouwen in de Rotterdamse binnenstad. Om in de 21e eeuw als zalencentrum te kunnen blijven functioneren, zijn technische, functionele en architectonische aanpassingen noodzakelijk. Mecanoo legt zich bij de uitvoering van de ontwerpopdracht toe op de kunst van het weglaten om recht te doen aan de oorspronkelijke kwaliteiten van het gebouw. De sterke vormgevingstaal wordt in ere hersteld met perspectief op de toekomst. In alle bescheidenheid mag je het resultaat beschrijven als Staal met een vleugje Mecanoo.
Architect Francine Houben, directeur van Mecanoo: "In onze ontwerpopdracht hebben wij bewust gekozen voor de armaturen van Vola, naar het ontwerp van Arne Jacobsen. De kenmerkende vormen sluiten feilloos aan op de vormgeving en het materiaalgebruik van het Beurs-World Trade Center."
Pikant detail is in dit specifieke geval dat de actuele huisarchitecte [of Vola zelf] hier inderdaad de 'kunst van het weglaten' perfect verstaat: naast oorspronkelijk ontwerper Staal kent het enorme complex namelijk ook nog een 'vleugje' [sic!] van de hand van architect Rob van Erk [toen Groosman nu EGM]. Tussen 1984 en 1987 renoveerde hij het bestaande beursgebouw en breidde het uit met een parkeergarage voor 200 auto's en natuurlijk met het 22.500 m2 grote, markante en wonderschone lensvormige hoogbouwvolume...
[Zie voor meer info over architecten en reclame het bericht over een expositie met dat onderwerp van Arconiko en verder het uitgebreide ArchiNed-artikel 'Leren van Reclame' uit 2005. Omdat Houben afscheid neemt als stadsbouwmeester van Almere is er in Casla van 10 maart tot en met 10 juni een overzichtsexpositie van haar werk te zien onder de titel 'Dutch Mountains'.] - 24 februari 2007 - BOX 1.259/Pi

* Partij voor Nederlandse Architectuur nu online

Op de dag dat het 4e kabinet Balkenende zich op de trappen van paleis Huis ten Bosch presenteert, gaat de website van de PvNA, de nieuwe Partij voor Nederlandse Architectuur online. De PvNA zal zich via kamervragen en moties vooral kritisch richten op het beleid van de nieuwe ministers Plassterk [OCW] en Cramer [VROM].
Hier de Maidenspeech 2010: " Mevrouw de Voorzitter!
Het is voor mij een grote eer om vandaag als fractievoorzitter van de PvNA [de Partij voor Nederlandse Architectuur] voor het eerst in dit huis het woord te voeren. Om te beginnen wil ik u wijzen op enkele architectonische aspecten van deze prachtige zaal, die in de vorige eeuw door onze gewaardeerde collega Pi de Bruijn werd ontworpen. Hij is er in geslaagd een vergaderzaal te ontwerpen waarvan het beeld inmiddels via de televisie op ons netvlies is gebrand, maar die vooral in werkelijkheid uiterst plezierig is om in te verblijven. Met het wonderschoon via het dak binnenvallende daglicht, met achter mij de onnavolgbare schilderijen van de te vroeg overleden kunstenaar Rudi van de Wint, en met last but not least de compacte inrichting die een prachtige vertaling vormt van onze democratie.[...]". Lees verder >>
[Waardevolle reacties worden vanzelfsprekend geplaatst; mail naar kavander@xs4all.nl.] - 22 februari 2007 - BOX 1.258/PvNA

* Elf architecten genomineerd voor nieuwe prijs

Vanwege ons 2e lustrum en het uitkomen van de 10e ArchitectenWerk TOP40 initieert ArchitectenWerk een feestelijke nieuwe prijs:
De Architect van het Jaar 2006-07.
De 11 genomineerde architectenbureaus - de top 10 van de laatste AW TOP40 - worden in de komende maanden door een deskundige jury nader aan de tand gevoeld aan de hand van een vijftal thema's: bedrijfsvoering, duurzaamheid, kennisontwikkeling, innovatie en klantvriendelijkheid. Op basis van de antwoorden stelt de jury per thema een nieuwe ranglijst op; optelling van die ranglijsten leidt - samen met de al bestaande TOP 40 2006 - tot de selectie van de uiteindelijke winnaar, die zich een jaar lang mag tooien met de eervolle titel 'Architect van het Jaar 2006-07'.
De nieuwe prijs heeft als voornaamste doel om - naast de reeds gekende architectonische kwaliteit van het gerealiseerde werk - de professionaliteit en innovatiekracht van Nederlandse architectenbureaus nader onder de aandacht te brengen van opdrachtgevers, pers en publiek.
De architectenbureaus die nu meedingen naar de nieuwe prijs zijn: UN Studio - Rudy Uytenhaak Architectenbureau - De Zwarte Hond - ONIX Architecten - Group A - DP6 Architectuurstudio - Venhoeven CS - diederen dirrix - Heren 5 Architecten - De Twee Snoeken en Architectenbureau Jaco D. de Visser.
De jury bestaat uit: Ir Dolf Dobbelaar (thema bedrijfsvoering), Dr Ir Anke van Hal (thema duurzaamheid), Ir Hans Beunderman (thema kennisontwikkeling), Prof. Dr Ir Mick Eekhout (thema innovatie) en Ir Fer Felder (thema klantvriendelijkheid). De jury stelt in maart de nadere vragen, beoordeelt in april de antwoorden en bepaalt in mei de einduitslag. Eind mei 2007 worden de winnaars tijdens een feestelijke bijeenkomst in het zonnetje gezet.
[Alle informatie en de sponsormogelijkheden betreffende de nieuwe prijs zijn te vinden op de website www.architectvanhetjaar.nl. In het buitenland bestaat een dergelijke prijs trouwens al veel langer: sinds 1962 de Amerikaanse Architecture Firm of the Year Award en sinds enkele jaren de Engelse Architectural Practice of the Year Award.] - 19 februari 2007 - BOX 1.257/ArchitectenWerk

* Opvallende Rotterdamse dakopbouw van MVRDV

De familie Didden woont en werkt sinds 1995 in een voormalig confectieatelier aan de Beatrijsstraat in Rotterdam. Bevriend architect Winy Maas maakte toen de opmerking 'dat ze iets met het dak moesten doen'. Vanaf 1999 zijn er door MVRDV diverse plannen gemaakt voor een uitbreiding op het gebouw. MVRDV voegde een daklandschap toe bestaande uit drie slaaphuisjes, twee voor de kinderen en een voor de ouders. Het ontwerp valt op door de knalblauwe kleur en het onalledaagse materiaalgebruik. De eerste MVRDV van Rotterdam is nu te bekijken. Het opleveringsbezoek georganiseerd door Snijpunt en AIR begint met een gesprek met initiatiefnemers, ontwerpers en betrokkenen. Gesproken wordt over de omstandigheden waarin het ontwerp tot stand is gekomen, de ervaringen van de bewoners tijdens de bouw en of we in de toekomst meer van dit soort bouwsels op Rotterdamse daken kunnen verwachten. Na het gesprek kan iedereen het resultaat zelf bewonderen.
Programma: 17.00 uur - Gesprek met onder andere Gishlaine van de Kamp (opdrachtgever), projectarchitect Fokke Moerel (MVRDV), Eric Vreedenburgh (architect en auteur 'Luchtgebonden bouwen') en Wijnand Galema (inhoudelijk projectcoordinator AIR), 17.45 uur - Bezichtiging, 19.00 uur - Einde.
[Datum: woensdag 28 februari 2007 - Plaats: woonhuis Didden, Beatrijsstraat 71, Rotterdam - Tijd: 17.00-19.00 uur - Toegang: gratis - Deelname: reserveren noodzakelijk - max. 70 personen - Reserveren: 010-280 9700, of info@airfoundation.nl.] - 16 februari 2007 - BOX 1.256/AIR

* Medy van der Laan van cultuur naar vastgoed

Rudy Stroink heeft oud staatssecretaris Medy van der Laan binnengehaald als partner en directeur bij TCN [ze leerden elkaar kennen bij de megadeal waarbij het Hilversumse Mediapark werd overgenomen door TCN Property Projects]. Uit het persbericht: "Met ingang van 1 maart 2007 treedt Medy van der Laan in dienst bij TCN Property Projects als programma directeur/partner. Zij wordt verantwoordelijk voor de verdere ontwikkeling en uitbouw van overheidgerelateerde vastgoedprojecten.
Met Medy van der Laan versterkt TCN zich verder om de beoogde groei in de komende jaren te verwezenlijken. TCN Property Projects exploiteert en ontwikkelt innovatieve vastgoedconcepten en heeft vestigingen in Nederland, Duitsland, Portugal, Belgie en Hongarije. De vastgoedonderneming is gestart in 1994 en kent een onconventionele aanpak van complexe vastgoedprojecten. Geintegreerd projectmanagement zorgt voor waardecreatie vanaf de conceptontwikkelingsfase tot en met het vastgoedbeheer. TCN Property Projects wordt gevormd en gemaakt door meer dan 200 medewerkers. TCN participeert actief in het initiatief 'Laten we Nederland mooier maken', een denktank van ondernemers uit verschillende disciplines binnen de vastgoedsector. Deze wil actief en geintegreerd richting geven aan de duurzame ontwikkeling van de Nederlandse ruimte, met als doel het waarborgen van het leefklimaat voor de huidige en komende generaties.
Medy van der Laan vervulde in de periode 1991 tot 2003 diverse beleids- en managementfuncties bij het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Begin 2003 wordt zij uitgeroepen tot Jonge Ambtenaar van het Jaar 2002. In mei 2003 volgde de benoeming tot staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen in het Tweede Kabinet-Balkenende, welke functie zij vervulde tot juli 2006."
- 14 februari 2007 - BOX 1.255/TCN

* Prachtige bijlage Volkskrant van Dirk Sijmons

De combinatie van de 'verrommeling' van het landschap en de formatie van een nieuw kabinet leidt op verschillende plaatsen in de pers tot krachtige bijdragen. Zo interviewde NRC Handelsblad vorige week Rijksbouwmeester Mels Crouwel en was er afgelopen zaterdag direct weer een hele pagina met reacties te lezen... Op ArchiNed plaatste Bjarne Mastenbroek zijn opinie onder de titel 'brief aan de minister president' waar ook andere aanduidingen van de malaise in de ruimtelijke ordening aan de orde komen.
Vandaag werden we verblijd met een zeer krachtige inhoudelijke bijdrage aan het debat, een heuse bijlage van 8 pagina's over stad, land en water van de Volkskrant. Hoofredacteur Pieter Broertjes heeft Rijksadviseur voor het Landschap Dirk Sijmons gevraagd die bijlage samen te stellen als gasthoofdredacteur. De problemen worden door Sijmons zeer helder in kaart gebracht en hij laat ook anderen aan het woord over oorzaken en oplossingen, vooral voor de lange termijn. Zo komen onder meer Koos Bosma en Auke van der Woud met hun visie op de geschiedenis en uiteraard ook Adriaan Geuze, ditmaal met een vernietigend oordeel over de aanpak van Zuid-Holland. Maar ook iemand als Paul Schnabel, die door Sijmons zelf wordt bevraagd over de meer menselijke kant van de problemen en hoe mogelijke oplossingen moeten worden ingebed in het beleid, willen ze kans van slagen hebben. Kortom: nu direct naar de sigarenboer en kopen die krant, want er staat helaas nog niets online.
[Sijmons is naast zijn diverse adviseursrollen tevens oprichter van H+N+S landschapsarchitecten.] - 12 februari 2007 - BOX 1.254/Volkskrant

* Drukke open dag in theater Kunstlinie van SANAA

Afgelopen weekeinde was het nieuwe theater en kunstencentrum Kunstlinie in Almere voor het eerst open voor het publiek en de belangstelling was groot. Martin Groensteijn ging op bezoek en maakte onderstaand verslag.

Het theater - een van de onderdelen van het centrumplan van OMA - is ontworpen door de architecten Kazuyo Sejima en Ryue Nishizawa van het Japanse bureau SANAA. Na gebouwen in Basel [Novartis campus] en Essen [managementschool Zollverein] is dit hun derde gebouw dat binnen korte tijd in Europa werd opgeleverd.
Zoals bij al hun gebouwen is alles hier ook weer zo dun mogelijk gematerialiseerd [in het meest recente nummer van het tijdschrift Dax heeft constructeur Rob Nijsse van ABT daar trouwens een interessant stuk over geschreven]. Ruimtelijk gesproken doet het gebouw on-Europees aan, vooral de grote zaal en foyer zijn vooral vertikaal gericht, met prachtige 'dunne' stalen spiltrappen. Zoals meestal bij SANAA is het gebouw hoofdzakelijk licht van kleur. Niet dogmatisch wit zoals we dat van bijvoorbeeld Richard Meier kennen, maar een rijke materiaalmix met toepassing van schoon beton, geanodiseerd aluminium en glas. Dat zet zich ook door in de detaillering met vele verschillende soorten glazen puien.

Het gebouw is in feite een vlakke plaat van ca. 100 bij 100 meter van één verdieping hoog waaruit drie hogere delen steken [zie foto van de bouw]. Verder is de plaat geperforeerd met patio's waardoor het daglicht doordringt in het gehele gebouw. De plaat bevindt zich op de grens van het Weerwater en de stadsrand waardoor een prachtig uitzicht gewaarborgd is en blijft. Het ensemble kent drie theaterzalen waarvan de grote met 1.050 stoelen herkenbaar is als hoogste deel van het complex. Geen zaal met rood pluche maar zwart en met een serie 'metallic' balkons, die maken dat de zaal typologisch 19de eeuws aandoet.
Naast het theater zijn er in het gebouw een muziek- en dansschool, studio's, ateliers voor kunstonderwijs en een restaurant opgenomen. Hoewel de directe omgeving nog niet gereed is, valt het gebouw op door zijn eenvoud tussen het architectonisch geweld van het nieuwe centrum; maar een 'simpel' gebouw kun je het zeker niet noemen.

[Tekst en beelden - behalve de bouwfoto - Martin Groenesteijn. Zie ook de eigen website over de bouw van het theater.] - 08 februari 2007 - BOX 1.253

* Leuvense traditie en mooie laudatio voor dr Koolhaas

Afgelopen vrijdag ontving architect Rem Koolhaas een van de vier eredoctoraten ter gelegenheid van het jaarlijkse Patroonsfeest van de katholieke Universiteit Leuven. De zeer tradtioneel ingerichte dag begon met een bezoek aan burgemeester en stadhuis van Leuven [zie foto linksboven], kende een optocht in vol ornaat door de stad [zie foto rechtsboven] en uiteraard de onvermijdelijke en plechtige eucharistieviering in de Sint Pieterskerk onder leiding van kardinaal Danneels [zie foto hier direct boven].
Vervolgens de academische zitting waar elke eredoctor werd toegesproken en zijn doctoraat door de rector magnificus kreeg uitgereikt [zie foto rechtsonder]. De indrukwekkende laudatio voor Rem Koolhaas werd uitgesproken door hoogleraar architectuurtheorie Prof. dr Hilde Heynen [zie foto linksonder]. Hoe kenschets je de kwaliteiten van Koolhaas in een toespraak van een kleine duizend woorden? De volledige tekst is hier te downloaden van de website van de KU Leuven; wij vonden hem in ieder geval prachtig.
Heynen roemde - in een subtiel evenwicht gebracht - zowel de wetenschappelijke als de ontwerpkwaliteiten ["de ratio en de mimesis"] van de laureaat en ze koos naast de bekende gebouwde voorbeelden ook voor nadere aanduiding van een aantal niet gebouwde projecten, zoals de studie betreffende de Berlijnse muur, het spectaculaire ontwerp voor de Parijse Jussieu-bibliotheek en uiteraard voor Belgie belangrijk het Terminalgebouw voor Zeebrugge. Ze eindigde in stijl met een bescheidener, maar niet minder ingenieus plan, de woning met de vertikaal bewegende studeerkamer in de omgeving van Bordeaux. Koolhaas sprak na de overhandiging een kort dankwoord, waarvan we de inhoud [nog] niet kennen, maar waarbij via de foto [geheel onder] in ieder geval is te zien dat hij, onder al deze katholieke eer bedolven, een stuk jeugdiger oogde dan zijn actuele leeftijd [62 jaar] doet verwachten.

Naschrift 07 februari: Koolhaas zelf zegt in een recent radiointerview met name de kritische noten van Hilde Heynen [in de laudatio subtiel tussen de regels door geweven] en de gedurig kritische houding van de Leuvense afdeling Architectuur ten opzichte van zijn werk te waarderen. ArchiNed meldt vandaag ook nog dat hij in dat interview vertelde zelfs "relatief-concreet" te overwegen met OMA van Rotterdam naar Brussel te verhuizen.

[Zie hier voor de overige foto's en toespraken.] - 05/07 februari 2007 - BOX 1.252/KU Leuven

* Massale steun voor NL Architects in Groningen

De Groningse bevolking en de vakjury hebben uit de zeven ingezonden ontwerpen gekozen voor het Forum-plan van NL Architects [zie beelden hierboven]. De vakjury, bestaande uit Wytze Patijn, Kees van Twist, Rob Pronk, Arie Wink en Niek Verdonk concludeert: "Het plan van NL Architects - Bureau voor Bouwkunde onderscheidt zich van de andere plannen door een bijzonder origineel, goed doordacht en goed vormgegeven concept van wat het Groningse Forum wil zijn. Uniek aan het gebouw is dat het zich al naar gelang het standpunt continu anders toont. De commissie is van mening dat het voorgestelde concept en de architectuur op een sterke manier kunnen bijdragen aan het succes van het Groninger Forum en kent dit voorstel daarom de eerste plaats toe." Het publiek koos eveneens voor het plan van NL Architects, dat zo ruim een kwart van het maximaal te behalen aantal punten binnensleepte. B en W zullen binnenkort een voorstel aan de gemeenteraad doen, waarna de raad definitief zal kiezen.
[Alle plannen worden uitgebreider gedocumenteerd op de website van de gemeente Groningen.] - 02 februari 2007 - BOX 1.251/Groningen

Berichten uit de voorgaande maanden in het

* Archief-overzicht.