Rode Zee schiet Dode Zee te hulp

Als het aan de Wereldbank ligt, krijgt het Rode Zee-Dode Zee-project groen licht. Het werd ontworpen om de Dode Zee te redden, maar is ook bedoeld om water te ontzilten en hydro-elektriciteit op te wekken. Daarnaast is het een symbooldossier voor vrede in het Midden-Oosten. Groene activisten waarschuwen echter voor de gevaren voor het milieu.

Cleopatra
De Dode Zee grenst aan Jordanië, Israël en Palestina. Het meer staat bekend om zijn hoge zoutgehalte - daardoor kun je er op drijven. Het is een natuurlijke spa die mineralen bevat die sinds de tijd van Cleopatra gebruikt worden voor de behandeling van huidziekten. Maar de chemische industrie opereert er momenteel voor miljarden, zoals de bedrijven Israeli Dead Sea Works en de Jordaanse Arab Potash Company, die het water als grondstof exploiteren.

Ook als gevolg van een omleiding van de rivier de Jordaan, die de Dode Zee van water voorziet, is de totale instroom naar de Dode Zee afgenomen. Dit alles, in combinatie met een veranderd klimaat, maakt dat de Dode Zee gevangen zit in een door de mens veroorzaakte dode omgeving.

Dode Zee doen herleven
Instortingen van wadden, modder en slib vormden meer dan 3000 komvormige sinkholes, die langzamerhand een gevaar vormen voor de stabiliteit van de omliggende wegen,  gebouwen, industrie- en landbouwgebieden en de toeristische infrastructuur rond het meer.

Vorig jaar liepen de drie buurlanden de kans mis om de Dode Zee te laten bekronen als een van de zeven wonderen van de natuur. Ook het idee om de Dode Zee te laten benoemen als Werelderfgoed wordt stilaan een zinkende droom.

"We willen de Dode Zee doen herleven", zegt Silvan Sjalom, Israëls minister van regionale ontwikkeling. "We willen meer water brengen naar de dorre streek. De beste optie is een kanaal waarlangs jaarlijks twee miljard kubieke meter water gepompt wordt van de Rode naar de Dode Zee." Het project zou bestaan uit een tunnel en zes buizen waarlangs het water zou stromen.

Verkoop van ontzilt water
Na een decenniumlange discussie bracht de Wereldbank vorige maand een reeks studies uit, waaruit naar voren kwam dat het project op technisch, milieu-, en sociaaleconomisch vlak haalbaar is.

De totale investeringskosten zouden neerkomen op 9,97 miljard dollar, waarvan de helft zou worden afgeschreven op de verkoop van ontzilt water en hydro-elektriciteit en de andere helft gefinancierd zou worden uit de internationale ontwikkelingshulp. "Een win-winsituatie", zegt Shalom.

Toch is niet iedereen het daar over eens. "Het project houdt geen steek", reageert Gidon Bromberg, directeur van Friends of the Earth Middle East-Israel, een milieuorganisatie die Israëlische, Jordaanse en Palestijnse activisten verenigt.Bromberg meent dat het mengen van zeewater uit de Rode Zee met dat van de Dode Zee onder meer zal leiden tot rode algenbloei, waardoor de kleur van het water zal veranderen.

Blauw water
Deskundigen van de Wereldbank merkten inderdaad op dat een massale inname van water uit de Rode Zee de blauwe kleur van het Dode Zeewater lichter zou maken, maar dat effect zou kunnen worden tegengegaan door het gebruik van gipskristallen.

Een andere zorg is de verontreiniging van het grondwater. "Door een aardbeving zouden de pijpen breken en miljoenen liters water het grondwater bevuilen", zegt Bromberg. Ook hier ziet de Wereldbank oplossingen in de vorm van speciale beveiligingssystemen en kleppen die bij seismische spanning de buizen afsluiten.

Sjalom is echter niet bezorgd: "Er hebben al verschillende hoorzittingen plaatsgevonden, maar de Wereldbank heeft alle argumenten verworpen. De groene groepen willen gewoon niet dat het project er komt."

Voorafgaand aan het eindverslag organiseert de Wereldbank een laatste reeks hoorzittingen in Israël, Palestina en Jordanië.
Als het project wordt goedgekeurd, verwacht de Wereldbank dat het kanaal kan worden gebouwd binnen zes jaar en actief wordt in 2020.