Mag je spieken? Ja dat mag.
Ik was er best goed in op de middelbare school: Spieken. Blad uitwisselen met mijn buurvrouw, boek op schoot, een sticker op de pen plakken, in het hoesje van mijn rekenmachine iets schrijven. Wat schreef ik op? Bijvoorbeeld die ontzettend stomme formules die je uit je hoofd moest leren. Hoe stom vond ik dat; nutteloze dingen uit je hoofd leren.
In de klas zie ik kinderen soms zo heerlijk quasinonchalant hun nek verrekken om maar op het blaadje van de buurman te kunnen kijken. Ik zeg dan steevast: ‘je weet nooit of je buurman het wel goed heeft, het snapt, of überhaupt geleerd heeft’. Soms loop ik met het antwoordenboekje naar een kind om te fluisteren ‘ je mag alle antwoorden wel overschrijven, dan ben je sneller klaar’. Dan kijken ze verschrikt en vragen zich bijna hardop af ‘what’s the catch?’. Ze snappen dan vrij snel dat het natuurlijk niet gaat gebeuren, de antwoorden overschrijven.
Heb ik het goed uitgelegd?
Ik geef kinderen het vertrouwen dat ik er vanuit ga dat ze zelf de opgaven maken. Ik geef ook altijd aan dat het een test is om te kijken of IK de stof voldoende heb uitgelegd, zodat JIJ de toets goed kan maken. IK leer dan ook weer wat ik JOU nog beter moet gaan uitleggen. Duidelijk maken dat ik wil weten wat jij er van weet en ik wil niet weten of jij weet wat je buurman er van weet.
Spiekbrief als inspiratie
Maar je kunt spieken ook inzetten om juist kinderen aan te zetten tot leren. HOE? Mijn zoon zit in de brugklas. Hij heeft binnenkort een toets geschiedenis en mag daar een SPIEKBRIEF mee nemen! De leerkracht heeft alle kinderen een gekleurd A5 blad meegegeven. Die mag je aan 1 kant beschrijven. Het blaadje moet wel voldoen aan een aantal spelregels. Je hier niet aan houden, is blaadje inleveren. Helder. De bedoeling is dat je een samenvatting van een samenvatting maakt. Verbanden aangeeft, jaartallen en namen mag je opschrijven.
Dat mag toch niet?
Om tot zo’n spiekbrief te komen, moet je de stof goed doornemen. Je moet de verbanden kunnen ontdekken, je moet nadenken hoe je iets gaat noteren zodat je niet het begrip omschrijft. Maar het moet nog wel duidelijk zijn. Kortom je bent de hele tijd in de weer met de stof. Je neemt het minstens twee keer door om tot een slim spiekbriefje te komen. En dan heb je de grote lijnen echt al in je hoofd zitten. Wat een briljante actie van die leerkracht. Dat heb ik haar ook laten weten. Je prikkelt kinderen met het idee dat ze iets gaan doen wat eigenlijk niet mag, maar ondertussen zijn ze heel actief met de stof bezig. Hou ik van: kinderen inspireren.
Spiekbrief maken met coöperatief leren: Vensterruit
Een hele leuke manier om samen met de kinderen een spiekbriefje/samenvatting te maken is de werkvorm VensterRuit. Kinderen krijgen een blad met ongeveer 8 vakken. De leerkracht vertelt (leest voor) over een onderdeel van de stof en laat dan een pauze, zodat de kinderen een tekening van die stof kunnen maken in een vakje. Tekenen zorgt voor goed onthouden. Zo wordt de gehele stof opgeknipt in ongeveer 8 brokjes. Als alle vakjes vol getekend zijn, gaan kinderen om en om een vakje vertellen aan het kind dat naast hen zit. Zo kunnen ze elkaar aanvullen en wordt de stof nog een keer herhaald. Het kind heeft dan een blad met in 8 tekeningen de belangrijkste zaken zelf getekend. Ieder kind kan de stof dan terug vertellen. Dit blad kan de basis zijn voor een komende toets.
Wat vind jij stom?
Er zijn dingen die echt belangrijk zijn om uit je hoofd te leren, maar ik denk ook dat het goed is dat wij (leerkrachten) ons goed afvragen wat nu echt nog nodig is om te stampen. Zo veel is op te zoeken of op een andere manier toe te passen. In het kader van 21ste eeuw vaardigheden, is het ook goed om daarin te veranderen.
Wat vind jij stom om uit je hoofd te leren en wat vind je heel belangrijk om echt van buiten te kennen?
x RJ
Je kunt je ook aanmelden voor mijn nieuwsbrief, als je mijn website bezoekt www.richtjildou.com