Beeldhouwer zet maatschappelijke thema’s op de kaart. Standpunten en beelden van Hildo Krop zijn actueler dan ooit

Meisje met paard, bij Muzenplein Amsterdam.

Meisje met paard, bij Muzenplein Amsterdam. Foto: Wim van der Beek

In 1884 werd Hildo Krop geboren in Steenwijk. Niemand kon toen vermoeden dat de bakkerszoon bijna 140 jaar later nog steeds in het centrum van de belangstelling zou staan en dat zijn standpunten en beelden anno 2021 actueler zijn dan ooit.

Destijds werd van hem verwacht dat hij in zijn vaders voetsporen zou treden en dus volgde hij een opleiding voor kok en bakker. In 1906 kwam hij als kok in dienst bij een welgestelde, cultuur-minnende familie. Daar gingen zijn ogen open en vanaf dat moment veranderde zijn leven drastisch.

Van 1908 tot 1909 volgde Hildo Krop (1884 – 1970) zijn eerste opleiding tot beeldhouwer aan de Rijksakademie in Amsterdam. Gevestigde namen in de beeldhouwkunst (Raedecker en Zadkine) leerden hem de kneepjes van het vak. Ook leerde hij houtsnijden in een meubelfabriek en werd hij opgeleid tot glasontwerper, grafisch ontwerper, edelsmid en keramist. Die veelzijdigheid kwam hem goed van pas. Maar uiteindelijk was het toch vooral zijn engagement waarmee hij een bijzondere positie verwierf in de Nederlandse beeldhouwkunst.

Dit jaar wordt dat opnieuw duidelijk, omdat zijn beelden die permanent te zien zijn in de Amsterdamse openbare ruimte als uitgangspunt fungeren voor de biënnale Art Zuid 2021. Deze internationale beeldenmanifestatie loopt van de Minervalaan, via de Apollolaan en het Muzenplein richting Churchilllaan. In het hart van die route ligt de Hildo Krop Brug. Daar staan beelden waarin Krop de unieke relatie tussen mens en dier openbaart.

Sociale verhoudingen

De ideeën van Krop over dierenwelzijn waren in zijn tijd vooruitstrevend. Hij introduceerde het engagement in de beeldende kunst. In de hedendaagse beeldhouwkunst is dat engagement weer helemaal terug. Veel beelden van de kunstenaar die zich opwerkte tot stadsbeeldhouwer van Amsterdam, kregen een vaste plek in de hoofdstad.

Krop etaleerde zijn maatschappelijke betrokkenheid in beeldhouwkunst waarin onderwerpen als dierenwelzijn, de gelijkheid van man en vrouw, het belang van opvoeding en educatie, waardering voor de natuur en de rechten van de arbeidersklasse centraal staan. Hij verankerde zijn engagement in toegankelijke beeldhouwkunst.

In de beeldenroute Art Zuid van 2021 is te zien hoe het honderd jaar nadat Krop zijn eerste opdrachten in Amsterdam uitvoerde, gesteld is met de onderwerpen die hij toentertijd naar voren bracht. Als gevolg van klimaatverandering, stikstofdebat, milieuproblematiek en veranderende sociale verhoudingen staan zijn thema’s opnieuw op de kaart.

Dierenzomer

Kleiner en intiemer dan Art Zuid is de tentoonstelling Het Dier in het Hildo Krop Museum in jugendstilvilla Rams Woerthe in Steenwijk die perfect aansluit bij de revival van de aandacht voor dierenwelzijn. De in Meppel geboren dierenschilder Jan Mankes wordt deze zomer geëerd in Museum Belvédère, in beeldenpark De Havixhorst realiseerde Loes Heebink uit Nijeveen een bijzondere installatie met dieren en in de tuin van schilder en beeldhouwer Harm Prinsen in Zuidveen krioelt het van de dierenbeelden. Het Hildo Krop Museum laat aan de hand van documentatiemateriaal zien wat de kunstenaar in Amsterdam allemaal van de grond kreeg. Daarnaast staan in vitrines tientallen kleine keramische dierenfiguren die als schetsen voor het grote werk gezien zouden kunnen worden maar daarnaast ook een autonome status bezitten.

Krop was zowel geïnteresseerd in wrede monsters als in onooglijk kleine kruipende diertjes. Een terugkerend thema in zijn werk is de onbevangenheid van mensen ten opzichte van het leven in het algemeen en dieren in het bijzonder. Het monumentale beeld van een steigerend paard en een klein meisje dat als blikvanger fungeert bij de brug over de Boerenwetering in Amsterdam (bij het Muzenplein) is daar een karakteristiek voorbeeld van.

Bijna terloops illustreert dit beeld ook Krops fascinatie voor het vastleggen van beweging. En het onderstreept ook de plasticiteit van zijn beeldhouwkunst. Datzelfde geldt voor ‘Jongen met konijnen’ bij dezelfde brug. Hoe nauw kan de band tussen mens en dier zijn? Krop zoomt in op het harmonieus samenzijn van beiden.

Dicht bij de mensen

Het oeuvre van Hildo Krop is letterlijk en figuurlijk beeldbepalend voor Amsterdam. Ook in zijn geboortestad Steenwijk worden zijn nalatenschap en gedachtengoed gekoesterd. Krop leverde een belangrijke bijdrage aan de plastische decoratie en de gestileerde beeldhouwkunst met symbolische zeggingskracht, die in zijn tijd ongekend populair was. Zijn werk is representatief voor de ideologie van de Amsterdamse School, die propageerde dat kunst toebehoorde aan het volk. Met Jan Bronner en John Raedecker wordt Krop tot de toonaangevende vertegenwoordigers van die school gerekend. Hij stond met beide benen op de grond en bleef dichtbij de werkelijkheid. Toch is zijn krachtige, expressieve beeldhouwkunst vaak ook raadselachtig.

In de hedendaagse beeldende kunsten gaat veel aandacht naar de verstoorde relatie en disbalans tussen natuur en cultuur. De waardering en aandacht voor het oeuvre van Krop krijgen daardoor een nieuwe boost. Zijn opvatting dat kunst er in de eerste plaats is voor het volk, slaat meer dan ooit aan. Krop bracht (en brengt!) kunst letterlijk dichter bij de mensen.


Tentoonstelling: Het dier; Hildo Krop Museum, Villa Rams Woerthe, Steenwijk. Informatie: www.hildokrop.nl.