De vaderlandse krijgsmacht moet sneller, vaker en langer inzetbaar zijn, zo staat in de vanochtend gepresenteerde Defensienota met de titel "Sterker Nederland, Veiliger Europa". "We moeten de oorlog van morgen winnen." De slagkracht van de marine wordt sterk verbeterd, er wordt geïnvesteerd in special forces van het Korps Mariniers, maar er worden ook minder schepen aangeschaft dan eerder gedacht. Opvallend is verder de koerswijziging op gebied van amfibische schepen.
Zr.Ms. Rotterdam. Het schip werd in 1998 in dienst gesteld als het eerste Nederlandse LPD ooit. Daarna volgde Zr.Ms. Johan de Witt. Er zal (voorlopig) geen nieuw LPD gebouwd worden, er is gekozen voor een ander concept. (Foto: Jaime Karremann/ Marineschepen.nl)
Een Cougar-helikopter zakt langzaam boven de kazerne en houdt vanuit de lucht de situatie in de gaten. Special Forces rekenen op de grond ‘de vijand’ in en overhandigen de buitgemaakte Defensienota aan minister Ollongren van Defensie. Commandant der Strijdkrachten generaal Onno Eichelsheim volgt alles op een tablet.
De korte demonstratie woensdagmorgen op de Van Ghentkazerne in Rotterdam moet de krijgsmacht van de toekomst voorstellen: snel, wendbaar en ïnformatiegestuurd. Dat even later bij de presentatie de microfoons haperen doet weer afbreuk aan het imago. "We zetten vol in op digitaal", grapt Eichelsheim. "En we kopen van alles: van sportschoenen tot F-35’s."
Er is extra geld voor Defensie en dat doet de top van de organisatie goed. Ollongren durft van een ‘historisch moment’ te spreken. "Er woedt een oorlog in Oekraine. De moed van de soldaten daar is inspiratie voor ons. En 5 miljard euro extra betekent de grootste investering in de krijgsmacht sinds de Koude Oorlog. We bouwen aan de krijgsmacht die we over vijftien jaar willen hebben." Eichelsheim: "Weg met alle frustraties, de basis komt weer op orde. Het gevecht van de toekomst winnen we."
Grafiek uit de Defensienota. 6,2 procent gaat naar maritieme investeringen. (Bron: Defensie)
Mensen
Van de miljarden die in de krijgsmacht worden geïnvesteerd, gaat het grootste deel naar defensiebreed materieel, IT, de luchtmacht en landmacht. De marine krijgt het kleinste deel van de taart.
Wat betekent het extra geld voor de Koninklijke Marine? Allereerst gaat er gaat 500 miljoen euro naar nieuwe arbeidsvoorwaarden. Staatssecretaris Van der Maat sloot daarover aan de vooravond van de presentatie van de Defensienota een akkoord met de bonden. "Bouwen aan de krijgsmacht van de toekomst begint bij onze mensen, zoals onze beroepsmilitairen, burgers en reservisten", aldus Van der Maat. "We investeren in goede arbeidsvoorwaarden, opleidingen en een veilige werkomgeving. Met een creatief en flexibel wervingsmodel en goede voorzieningen voor onze veteranen."
Slagkracht
Op materieelsgebied krijgen de Luchtverdedigings- en Commandofregatten (LCF'en) de beschikking over kruisvluchtwapens om doelen op land uit te kunnen schakelen. De Defensienota vermeldt niet om welke missiles het gaat, mogelijk om Tomahawks. Daarnaast krijgen de LCF'en ook raketten om ballistische raketten uit te schakelen in de ruimte. Ook hier staat verder niets over welk missile, maar de marine richtte zijn pijlen eerder op de SM-3. Ook onderzeeboten krijgen kruisvluchtwapens, maar niet de Walrusklasse onderzeeboten. Die capaciteit wordt bewaard voor de nieuwe onderzeeboten.
Ook het Korps Mariniers krijgt nieuwe bewapening. Het gaat om moderne vuursteunmiddelen, tactische luchtverdedigingswapens en onbemande systemen. Er is extra geld voor reserveonderdelen en inzetvoorraden en munitie.
Al geruime tijd wordt gewerkt aan het project voor de vervanging van tien zogenaamde hulpvaartuigen: de hydrografische opnemingsvaartuigen, het torpedowerkschip Zr.Ms. Mercuur, Caribisch ondersteuningsvaartuig en andere schepen. De B-brief werd begin dit jaar verwacht, maar is nog niet verschenen. Wel blijkt uit de Defensienota dat deze schepen niet worden vervangen door tien nieuwe, maar door acht schepen.
Opvallend is dat ook wordt gesproken over de vervanging van de Hollandklasse patrouilleschepen. Deze OPV's zijn niet zo lang in dienst, maar worden samen met de twee Landing Platform Docks (LPD's) Zr.Ms. Rotterdam en Johan de Witt, vervangen door één type nieuw schip "dat
geschikt is voor amfibische operaties, maritieme
patrouilletaken en noodhulp."
De marine wordt dus niet uitgebreid. Maar commandant der Strijdkrachten Eichelsheim zegt desgevraagd niet te vinden dat de marine er in de Defensienota bekaaid afkomt. "Het Korps Mariniers krijgt eigen vuursteun. De transport- en patrouilleschepen gaan naar één vaartuig dat kleiner van formaat is en minder kwetsbaar. We voegen daar onbemande systemen aan toe."
Duitsland en Frankrijk
De marine intensiveert de komende jaren de samenwerking met de Duitse en Franse marine en zet stappen met de Noren om de samenwerking in het hoge noorden verder uit te breiden, zo valt te lezen in de Defensienota. De marine gaat vaker samen met partners oostelijk van het Suezkanaal opereren. "Onze veiligheid begint niet aan de grenzen van Europa."
Voor SOF-optreden wordt een gespecialiseerde helikoptereenheid ingericht. Nu zijn SOF-operaties nog met de Cougar-helikopter maar die zal op termijn worden vervangen door een Medium Utility Helicopter, die speciale operaties op land en op zee gaat ondersteunen.
Met het extra geld en de voorgenomen aankoop van nieuws spullen voldoet Defensie vanaf 2024 –eindelijk– aan de NAVO-norm om 2 procent van het bruto binnenlandsproduct (bbp) te besteden aan defensie. Een omslag. Tot nu toe bungelde Nederland ergens onderaan het lijstje van wanbetalers. Of om met Eichelsheim te spreken: "We worden een van de beste krijgsmachten ter wereld in plaats van klaploper binnen de NAVO."
