Kennisnet en ROC Mondriaan

Verslag: Studiebezoek aan Kennisnet te Zoetermeer (9/7) en ROC Mondriaan te Den Haag (10/7) door Katrien Bernaerts, Steven De Pauw, Ellen Lesage

Philip Post: Beleidsadviseur &  Arno  Coenders: Docententrainer (onderwijs, didactiek, ICT)

Kennisnet geeft ICT-ondersteuning aan het primair onderwijs, voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs. Zelf maken ze geen content, maar bieden hun expertise aan scholen.

1)      4 in balans-model

Dit model zorgt er voor dat ICT nog beter gaat werken voor het onderwijs, door rekening te houden met 4 bouwstenen (visie, deskundigheid, inhoud&toepassingen en infrastructuur) en de balans tussen deze bouwstenen.  ICT werkt enkel als de directie van een organisatie aangeeft dat het er achter staat. Infrastructuur is uiteraard een belangrijke voorwaarde, maar je kunt er nooit mee beginnen. Techniek hoort er bij, maar de didactische- en pedagogische component blijft de focus.

Dit model moet het denken over ICT in een organisatie helpen structureren. Uiteindelijk is je rendement maar zo hoog als je zwakste schakel.

Een nieuw element in het model is de balans tussen menselijke (deskundigheid) en materiële factoren (infrastructuur) (p 61 van de monitor). Voor scholen die de focus willen leggen op leraargestuurd onderwijs, betekent dit dat ze ICT moeten benutten voor instructie en oefenen. Als een school bijv. zelfgeorganiseerd leren wil stimuleren, dan moet er andere ondersteuning voorzien worden door ICT-toepassingen (bijv. een persoonlijke leeromgeving).

Het Vier in balans-model geeft de Vier belangrijkste aandachtsgebieden weer waarnaar gekeken wordt bij de invoering van ICT in het onderwijs. Gebruikershandleiding Vier in Balans-tool v.1.1

De vierinbalans- tool is een website waar door middel van vragen en stellingen een scan gevormd wordt van de huidige en gewenste situatie op het vlak van ICT-gebruik.

De basis van elk ICT-traject vormt een gedragen visie. Hiervoor ontwikkelde kennisnet een TOOL, de visieversneller:

Op gestructureerde wijze kan een organisatie haar visie in kaart brengen, de hoofdlijnen onderscheiden en van daaruit acties ondernemen.

Dit instrument is zeer praktisch, simpel te gebruiken en er is een mogelijkheid om online te werken, wat het samenwerken over afstand mogelijk maakt.

Daarnaast ontwikkelde kennisnet ook een ICT- Assessment -tool  deze geeft je een beeld over de ICT-competenties en onderwijsvisie van individuele docenten of een team.  De PABO-tool is bedoeld voor leraren (basisonderwijs) in opleiding en geeft aan wat van hen verwacht wordt op ICT-vlak.

2) Onderwijsbegrippenkader

Is een online database waarin alle belangrijke onderwijsbegrippen en hun onderlinge relaties worden opgeslagen en beheerd. Dit is een dienstverlening van Kennisnet. Belangrijk hierbij is dat de data duurzaam kan worden opgeslagen en dat het via een open standaard vrij te benaderen is.

–        Hoe gaan docenten om met leermateriaal te delen?

Hierbij ondervinden ze 2 problemen. Sommige docenten vinden dat andere docenten van hen profiteren door hun leermateriaal te gebruiken. Andere docenten hebben schroom, zijn bescheiden over hun leermateriaal en durven het niet delen.

–        Hoe kun je docenten stimuleren tot het gebruik van ICT?

• Docenten moeten aan de slag kunnen met zaken waarmee ze vertrouwd zijn, die herkenbaar zijn (administratieve processen, LVS). Hen meteen zaken laten doen waarmee ze niet vertrouwd zijn, zorgt ervoor dat ze afhaken.
• Je moet docenten aan de praat krijgen over ICT. Je moet hen laten inzien wat ze nu doen, ‘saai’ is. Ook moet je ze kunnen laten inzien dat ICT voor tijdswinst zorgt.
• Docenten moeten lesmateriaal kritisch bekijken: eerst adhv een ander vak, vervolgens hun eigen vak. Ze moeten tot de constatering komen dat hun les- en leermateriaal uit veel tekst bestaat.

3)      Edurep = de educatieve zoekmachine

Manon Haartsen: product manager bij Edurep

Werkwijze: Edurep werkt niet rechtstreeks, maar via een zoekomgeving van een 3^e partij zoals bv KlasCement, wikiwijs.

–        Hoe waak je over de kwaliteit van het leer- en lesmateriaal?

• Het is heel moeilijk om als IT-organisatie te gaan bepalen welke organisatie wel/niet didactisch competent is, en zeker wanneer het gaat over het ganse onderwijsveld. De eindgebruiker heeft ook iets te zeggen over de kwaliteiten. Ze werken net zoals op KlasCement met een systeem van sterretjes geven.

–        Hoe wordt de meta data bewerkt: voor welke eindgebruiker bestemd? Welk soort leermateriaal?

• Het is de bedoeling om alle materiaal zo overzichtelijk mogelijk in te delen. De docent levert zelf info aan, 1 of meerdere experts. Er wordt ook gebruik gemaakt van het onderwijsbegrippenkader om meta data te bewerken. Op die manier kunnen ze ook de werkdruk voor docenten gaan verlagen.

–        Hoe kun je de docenten stimuleren tot het delen van hun lesmateriaal?

• Veel heeft te maken met angst. Je kunt dit verminderen door hen eerst materiaal te laten delen met dichte collega’s. Zo krijgen ze veelal positieve feedback over hun materiaal en kan hen dit stimuleren tot het delen met meer collega’s. Een andere stap kan het zichtbaar maken van andere collega’s zijn.

–        Wat met copyright?

• Heel veel docenten zijn inderdaad niet op de hoogte van wat mag/niet mag. Niet echt een antwoord op gegeven.

–        Enkele websites:

• www.leraar24.nl: professionalisering van leerkrachten door leerkrachten. Het is een online leerplatform, waarop leerkrachten allerlei informatie en lesmateriaal vinden.
• www.teleblik.nl: radio- en televisiemateriaal voor leerkrachten

Davindi zoekmachine: voor cursisten, gekeurd door docenten

Een Opleidingscentrum dat reeds heel wat goede voorbeelden van competentiegericht opleiden met ons deelde is

ROC Mondriaan Den Haag

4)      ROC Mondriaan

Marjolein van Daalen en Henri Roosdorp: ICT-projectmedewerkers bij ROC Mondriaan vertellen hun verhaal:
–        Bij ROC Mondriaan gaat mijn ook uit van 4 pijlers om ICT te integreren; De 4 focusgebieden zijn:

• A. Het didactisch gebruik van e-tools in de klas
• B. Multimediale leermaterialen (van leveranciers)
• C. Het zelf maken van digitale leermaterialen (docentproducties)
• D. Het maken van digitale leermaterialen in coproducties (ontwikkelprojecten)

–        Onlangs werd er voor ROC Mondriaan een bevraging gedaan bij docenten omtrent hun ICT-gebruik.

Op basis van onder andere de resultaten van deze bevraging worden ‘inspiratieworkshops’ georganiseerd voor geïnteresseerde docenten. De belangrijkste doelen van inspiratieworkshops zijn:

– inzicht te verschaffen in de verschillende vormen van e-learning en hun toepassing,

– te inspireren zelf aan de slag te gaan met het zoeken naar en inzetten van geschikte e-learning (van voorbereiding tot uitvoering)

– te informeren over de ondersteuning die zij daarbij vanuit het Mondriaan/SBC mogen verwachten.

Bij ROC Mondriaan is men tot op heden nog op zoek naar mogelijkheden om e-content te delen binnen de instelling.