Bijenorchis

Prachtige plant. In mijn jonge jaren gingen kennissen naar Zuid-Frankrijk om de bloemen te fotograferen. Vermoedelijk door de opwarming van het klimaat zien we hem nu regelmatig in ons eigen land. Hij groeit op kalkrijke grond in vochtig grasland, maar ook in vrij droge bermen kun je hem vinden.

Aan de vorm van de bloem heeft hij zijn naam te danken. Toch is bestuiving door bijen of andere insecten een zeldzaamheid. Zelfbestuiving komt het meest voor. Stuifmeelklompjes zijn voorzien van hechtschijfjes en bungelen aan een soort staartjes vlak voor de stempel van de bloem. Een stootje of een zuchtje wind is dan voldoende om stuifmeel op de stempel te plakken waarna zelfbevruchting plaats vindt.

Zaden van orchideeën zijn uitzonderlijk licht en klein. Ze bevatten nauwelijks reservevoedsel. Om te kiemen zijn ze afhankelijk van in de bodem voorkomende schimmels. Schimmeldraden dringen het zaad binnen en na ontkieming houdt het jonge plantje deze als het ware gevangen. Het overgrote deel van zijn voedingsstoffen onttrekt hij daarna aan de schimmel. Uitsteken van een Bijenorchis voor in de tuin is vrijwel zeker zinloos omdat daar de vereiste schimmelsoort ontbreekt.

Joost Kievit