Annie Brouwer uit Harkema is Amerikaan tegen wil en dank, maar moet daar nu ook belasting betalen
Annie Brouwer moet vanwege haar geboorte in de VS ineens belasting gaan betalen. Foto: Marcel van Kammen
Annie Brouwer uit Harkema heeft geen enkele herinnering aan de korte tijd dat ze in Amerika woonde, maar als ‘onbedoelde Amerikaan’ moet ze nu ook daar belasting betalen. Anders wordt haar bankrekening in Nederland opgeheven.
Bellflower (in Californië) klinkt lieflijker dan pakweg Burgum, toch had Annie Brouwer-Hoogsteen (53) uit Harkema liever gehad dat haar wieg in die laatste plaats had gestaan. Sinds 2018 is ze verwikkeld in een procedure met haar bank, als gevolg van een Amerikaanse belastingwet (FATCA) die sinds 2014 van kracht is. Die wet houdt in dat banken verplicht zijn gegevens over belastingplichtige Amerikaanse burgers in het buitenland door te geven aan de Amerikaanse overheid, omdat er anders sancties volgen.
Burgers die niet meewerken, riskeren opheffing van hun Nederlandse rekening. Brouwer heeft een kapsalon in Harkema. ,,Ik heb de salon nu 32 jaar en nu komt dit om de hoek kijken. Ik heb drie werknemers in dienst, als ik geen rekening meer heb kan ik ook geen salaris uitbetalen.”
Onbedoelde Amerikanen
Tot 2018 wist de Harkemase niet eens dat ze de verplichting had. Ze hoort bij een groep van circa 40.000 zogenoemde ‘onbedoelde Amerikanen’: mensen die door hun geboorte - ook al woonden ze maar kort in de VS - automatisch de Amerikaanse nationaliteit kregen. Brouwer, die Friese ouders heeft, woonde alleen de eerste veertien maanden van haar leven in Amerika, waarna het gezin Hoogsteen terugverhuisde naar Nederland. Tot zover de band met de VS. ,,Het is een heel mooi land, maar ik heb er verder niets mee. Ik wist eigenlijk ook niet dat ik de Amerikaanse nationaliteit had.”
Er had beter Burgum kunnen staan als geboorteplaats, en niet Bellflower
Zo’n twee jaar terug kreeg ze een brief van de bank op de mat voor haar zakelijke rekening. ,,We moesten een formulier over haar fiscaal inwonerschap invullen. Eerst denk je: fiscaal inwonerschap? Dat moet een fout zijn”, zegt echtgenoot Richard. Ze legden het terzijde. Toen de tweede brief kwam vulden ze die toch maar in. Daar hadden ze ook Annies Amerikaanse burgerservicenummer bij moeten opgeven, maar de Harkemase heeft zo’n nummer niet. Dat zou ze moeten aanvragen, waarna ze jaarlijks twee keer belasting zou moeten betalen: voor Nederland en Amerika. Dat willen de twee niet.
Duizenden euro’s aan kosten
Maar de andere optie, afstand doen van de Amerikaanse nationaliteit, kost ook een som geld, rekent Richard voor. ,,Toen de wet werd aangenomen, kostte het zo’n vierhonderd dollar om afstand van de nationaliteit te doen. Inmiddels is dat 2350 euro. Maar dan komt dus die aangifte nog. Daar is een gespecialiseerde belastingadviseur voor nodig, dan kom je al gauw op 2500 euro aan inhuur. En dan komt de naheffing van de belastingen erbij.”
Zo moet er bij het laten vallen van de nationaliteit over de afgelopen vijf jaar alsnog belastingaangifte worden gedaan, als een soort afkoopsom. ,,Dat ging ons te ver, je mag daar wel bijna wel een lening voor afsluiten. En Amerika heft ook belastingen die hier niet of minder geheven worden. Als je je huis hier verkocht hebt met overwaarde, dat wordt in Amerika bijvoorbeeld behoorlijk belast. Hier niet.”
De bestaande rekening overzetten naar een andere bank is ook geen optie. Die is ook gebonden aan de wet. Ze zitten dus klem. Annie: ,,Er had beter Burgum kunnen staan als geboorteplaats, en niet Bellflower.”
Ultimatum van de bank
De bank heeft inmiddels een ultimatum gesteld, de rekening dreigt per 1 januari te worden opgeheven omdat de Harkemase de regels van de Amerikaanse wetgeving niet opvolgde. Het zorgt voor zoveel spanning, dat de twee overwegen te stoppen met de kapsalon. Annie: ,,Het voelt zo onterecht, omdat je hier altijd belasting hebt betaald. Kan ik niet beter de stekker eruit trekken? Dan is de rekening er ook niet meer.”
Het gevoel van onrechtvaardigheid overheerst, je denkt: ze zoeken het maar uit
Het is een vergaand besluit. ,,Het is afschuwelijk dat het zo gaat, maar dan kunnen we hopelijk verder met ons leven. Het gevoel van onrechtvaardigheid overheerst, je denkt: ze zoeken het maar uit.” Richard: ,,We laten het er nu op aankomen.”
Ze hadden hoop gevestigd op een rechtszaak die een andere Nederlandse onbedoelde Amerikaan aanspande tegen zijn bank, de Volksbank. Die bank hief zijn rekening op, omdat hij niet wilde meewerken aan de Amerikaanse regels. De rechtbank oordeelde op 23 december echter dat de bank rechtmatig handelde. Houdt de bank zich niet aan de wet, dan kunnen de VS als sanctie geld inhouden op geldstromen naar de bank.
Laatste hoop op politiek gevestigd
Onbedoelde Amerikanen stelden een zwartboek op over hun ervaringen sinds FATCA. Minister Wopke Hoekstra en staatssecretaris Hans Vijlbrief (Financiën) schreven in november nog aan de Kamer dat Nederland geen invloed heeft op de Amerikaanse wetgeving. Volgens hen is gegevensuitwisseling tussen landen normaal en wil Nederland door andere landen ook geïnformeerd worden over geld van Nederlandse belastingplichtigen in het buitenland.
Wel wil de regering zich inspannen voor betaalbare procedures en redelijke termijnen voor burgers om benodigde papieren aan te vragen. Voor mensen van wie de rekening wordt opgeheven, wijst het ministerie op een basisbetaalrekening als terugvaloptie.
Richard: ,,Het standpunt van de bank kan ik nog begrijpen, zij zijn bang voor grote sancties en kiezen voor de belangen van het gros van de klanten. Maar dat de Nederlandse staat Amerika deze gelegenheid geeft, kan ik niet begrijpen. In de Kamer is er nu reuring, maar het blijft allemaal vaag. Voor mijn gevoel zijn we gewoon met te weinig om aandacht te krijgen. Toevallige Amerikanen zouden moeten worden uitgesloten van de belastingwet.” Annie: ,,We hopen dat de overheid toch ingrijpt.”
