,,Wat kan ik aan, vroeg ik me zich af toen ik verliefd werd op Anja – destijds nog Jakob. Dat Jakob een weg zocht naar vrouwelijkheid was van meet af aan helder. Ze presenteerde zich nog niet als vrouw, maar slikte wel al hormonen. En er was vrouwelijk ondergoed, beha’s. Niet zo belangrijk, vond ik. Maar hoe ver kon het gaan en wat was de grens voor mij?

Met een compagnon was ik net een therapiepraktijk gestart, samen hebben we alle scenario’s doorgelopen. Alles heb ik doorvoeld. Alleen wanneer ik aan een geslachtsveranderende operatie dacht, werd het beeld zwart. Dat ging voor mij te ver. Maar daarvan was toen nog geen sprake.

Een basis van rust, liefde en vertrouwen

Anja is jurist, we leerden elkaar kennen toen zij mijn scheiding regelde. Er sprong al snel een vonk over, maar omdat ik net gescheiden was, hield ik het in eerste instantie af. Wel belden we veel en na een tijdje raakte het toch aan. We hadden het zó goed met elkaar – ook de klik met mijn tienerdochter was goed. Er was een basis van rust, liefde en vertrouwen.

Misschien durfde ze juist daardoor toch voor een operatie te gaan, niet lang nadat we trouwden. Ze was euforisch toen ze dat besluit had genomen en pakte het sociale stuk meteen op: zo ging ze vrouwenkleding dragen en wilde ze vanaf toen Anja genoemd worden. Ik had meer tijd nodig. Zo vergiste ik me nog wel eens in de naam. Ik heb toen gezegd: ‘Prima als jij je eigen weg volgt, maar er wonen hier nog twee mensen in huis: wij hebben ook een pad te volgen.’

Toen dat kwartje gevallen was, werd het gemakkelijker

Mijn therapieopleiding hielp mij bij dat pad. Ik realiseerde me dat ik niet heel ver vooruit hoefde te denken. Ik stelde me steeds opnieuw de vraag: wat wil ik vandaag? En wat wil ik morgen? Toen dat kwartje gevallen was, werd het gemakkelijker. Het gaat om de binnenkant, besefte ik. Ik was gevallen voor de méns. En ik besloot daar steeds opnieuw voor te kiezen. Kennelijk kon ik meer aan dan ik vooraf had gedacht.

Voor mijn dochter was het ingewikkeld. Als tiener was ze gevoelig voor het oordeel van de buitenwereld. Hoewel ze dol was op Anja, die compleet in de rol van ouder was gedoken, vond ze het knap lastig als ze in vrouwenkleding naar een ouderavond ging. Van ons mocht zij zelf aangeven of Anja mee mocht, dat hielp. Eigenlijk is dat de kern geweest van de transitie: blijven erkennen wie de ander is, wat ieders behoeften en gevoelens zijn.

In het ziekenhuis kreeg ik als partner weinig steun, omdat veel relaties sneuvelen. Het toppunt was dat bij een controle na de operatie werd gevraagd hoe de penetratie ging. Terwijl ik ernaast zat! Anja was na de operatie meteen lesbisch, maar ik natuurlijk niet. Daarom was het qua seksualiteit klaar voor mij. Ik vond het best rauw dat ik dat kwijtraakte, omdat ons seksuele contact zo fijn was – beter dan ik ooit had meegemaakt. Anja is zó open, zó ongelimiteerd zichzelf.

Ik vergelijk haar wel eens met champagne

Ik moest echt een rouwproces door. Voor iedereen gaat seksualiteit eens voorbij, zag ik in. En ik kan terugkijken op wat we hebben gehad. Dat draag ik mee, als een pareltje aan mijn parelketting. En natuurlijk blijft er iets over: intimiteit. Het gevoel van verliefdheid als we elkaar aanraken, is niet weg.

We zijn inmiddels 25 jaar getrouwd en nog steeds heel blij met elkaar. In 2006 werd Anja ziek, gelukkig bleek haar hersentumor te opereren. Die tijd heeft onze band nóg dieper gemaakt, de rest is sindsdien nóg minder belangrijk. Anja is voor mij een rots in de branding. Ze is een vrolijke, vrije, sprankelende geest – ik vergelijk haar wel eens met een fles champagne. Ze is zo ongelooflijk liefdevol, ze zou haar laatste cent uitgeven voor een ander. En haar liefde voor mij is onvoorwaardelijk.’’