Onderscheid je van andere fotografen door je standpunt te variëren. Gebruik het kikvorsperspectief om de wereld als een kikker te zien. Met dat verschil je niet in een plas moet duiken, maar je voeten droog mag houden. Of beklim een hoog gebouw en fotografeer je onderwerp vanuit een veilig nest, zoals een vogel dat zou doen, als die een camera kon bedienen. Zodat je vanuit het vogelperspectief neerkijkt op je omgeving. En verras met je uitgesproken beeldhoeken die je creativiteit bevorderen.
Want kikvorsperspectief en vogelperspectief zijn twee aparte benaderingswijzen die je kunt inzetten om je verhaal te vertellen. Ze versterken jouw beeldtaal en hebben soms een diepere betekenis die niemand onberoerd laat, ook al begrijpen ze soms niet waarom. Goede fotografen zijn zich daar wel van bewust. Ze zetten het kikkerperspectief of vogelperspectief doelgericht in om de inhoud van hun beelden extra kracht bij te zetten. Wij vertellen jou welk standpunt je het beste inneemt in bepaalde omstandigheden en verklaren je wat je ermee vertelt. Zodat ook jij meer gaat bereiken met je foto’s.
KIKVORSPERSPECTIEF
VOGELPERSPECTIEF
Wat is perspectief?
Voor we kikvorsperspectief en vogelperspectief meer in detail bekijken, is het belangrijk om te weten wat perspectief juist inhoudt en voor je foto’s betekent. Perspectief geeft diepte aan je beelden. Het gaat uit van de horizon met vluchtpunten, ook verdwijnpunten genoemd, waarin de perspectieflijnen samenkomen. Je ziet dat wanneer je midden op een verlaten rechte weg gaat staan en je in de verte kijkt. Die weg oogt dan eerst breed en de buitenzijden lopen langzaam naar elkaar toe, tot ze op de horizon ogenschijnlijk samenkomen. De dieptelijnen verdwijnen hier in één punt achteraan in beeld.
Verdwijnpunten
Anderzijds zijn er situaties waarin je twee vluchtpunten herkent. Bijvoorbeeld wanneer je op de hoek van een gebouw kijkt en je merkt dat zowel de ene als de andere gevel in de diepte smaller wordt. De lijnen aan de grond en langs de dakgoot lopen naar elkaar toe, maar zullen elkaar nooit snijden, tenzij je ze in gedachten doortrekt. Zo ontstaan twee snijpunten op de horizon. Die verdwijnpunten kunnen buiten het beeldkader vallen. Maar ook dan bepalen ze welk dieptegevoel je bekruipt bij het zien van de foto, en of er perspectiefvertekening in optreedt.
Perspectiefvertekening
Perspectief slaat op hoe je naar je onderwerp kijkt en welk standpunt je inneemt om het in beeld te brengen, maar ook op de dieptewerking die daaruit ontstaat in je foto. Belangrijk daarbij is hoe je te werk gaat en welk materiaal je gebruikt. Want een telelens drukt alle dieptelagen op elkaar en met een groothoeklens versterk je het ruimtelijk gevoel. Maar je vergroot ook de kans dat er vertekening optreedt. Verticale lijnen worden dan niet meer als dusdanig weergegeven, maar lopen naar elkaar toe. Kikkerperspectief en vogelperspectief zijn uiterste standpunten die de vertekening versterken.
Wat is kikvorsperspectief?
Kikvorsperspectief is de ietwat verouderde naam voor kikkerperspectief. Beide termen worden door elkaar gebruikt. Ze staan voor het extreem lage standpunt, dicht bij de grond, dat je aanhoudt om je foto’s te nemen. Waarbij je de wereld als door de ogen van een kikker ziet en opkijkt naar alles om je heen. Je horizon ligt laag en de weg die je als kikker te gaan hebt, lijkt bijzonder lang. Alle elementen in je omgeving zijn groot en bedreigend. Met de groothoeklens versterk je dat beklemmende gevoel.
Kikkerperspectief
Je kunt je daar als kikker enkel van ontdoen, door je kop op te richten en verder te kijken. Dat is ook wat je als fotograaf in gedachten moet houden, wanneer je het kikvorsperspectief gebruikt. Kantel je digitale camera omhoog om meer diepte in het beeldkader te brengen. Doe je dat niet, dan verleg je het accent naar je onmiddellijke omgeving. Waardoor de voorgrond groot en gedetailleerd in beeld komt. Iedere structuur en elk reliëf in de bodem wordt benadrukt. Voor elementen die zich verderop bevinden, blijft weinig ruimte in het beeldkader over. Waardoor je foto inhoudelijk verandert. Je legt meer nadruk op je moeilijke pad en minder op je verre doel.
Indrukwekkend
Gebruik je het kikkerperspectief correct, minimaliseer je de voorgrond en benadruk je de grootsheid van de andere elementen in de foto. Zoals de ruimte in een monumentale hal, de uitgestrektheid van een weids landschap, of de immense hoogte van een kunstwerk of gebouw, zoals het vrijheidsbeeld of een wolkenkrabber. Jij voelt je nietig tegenover wat je tegenkomt en wilt je onderwerp in zijn volle pracht tonen. Het kikvorsperspectief is met elke lens mogelijk. Maar met een groothoeklens versterk je de grootte, de ruimte en de perspectiefvertekening. Kijk je op naar iets in je foto, dan oogt het niet alleen indrukwekkend, maar lopen de verticale lijnen ook naar elkaar toe.
Wat is vogelperspectief?
Bij vogelperspectief is het omgekeerd. Je bekijkt de wereld vanuit een hoger standpunt. Vanaf een uitkijkplatform, een dak van een torenhoog gebouw, of beter nog: vanuit de lucht. Zoals een vogel naar de dingen op de begane grond zou kijken. Heb je niet die middelen, volstaat ook een trapje of een ladder. Zolang je maar je camera naar beneden kunt richten, om je onderwerp van bovenaf te benaderen. Dat object wordt kleiner getoond dan normaal. Je kijkt er letterlijk en figuurlijk op neer.
Arendsoog
Vanuit de lucht zijn kleine elementen aan de grond soms amper te herkennen. Je kunt er met een arendsoog op inzoomen. Als fotograaf gebruik je dan een telelens. Maar de mooiste foto’s vanuit vogelperspectief neem je met een groothoeklens. Omdat je daarmee je hoogte benadrukt en een mooie, ruime blik werpt op de wereld daar beneden. Het is alsof je zo vrij bent als een vogel. Maar toch is realiteit vaak anders. Omdat de werkruimte waarover je beschikt, vrij beperkt is wanneer je vanuit vogelperspectief fotografeert. Een berg wordt smaller naar de top toe. En wanneer je daarboven staat, is er weinig ruimte om je statief te ontplooien en vrij te werken.
Dieptezicht
Niettemin levert het vogelperspectief vaak verrassend mooie plaatjes op. Je horizon ligt hoog en je toont veel van je omgeving. Meestal vanuit een ongewone hoek: een standpunt dat anderen nog nooit hebben ingenomen. Dat spreekt de mensen aan. Het grote nadeel van het vogelperspectief is wel dat je op zoek moet gaan naar elementen in het beeldkader, die veel diepte aan je foto geven. Want als je echt van boven naar beneden fotografeert, beperk je het dieptezicht. De achtergrond is immers de bodem en dat is een plat vlak. Zonder objecten waar je op neerkijkt, wordt de foto saai.
Hoe ga je creatief om met perspectief?
En het is net de bedoeling dat je het kikvorsperspectief en vogelperspectief in je voordeel gebruikt, als aangename afwisseling met de foto’s die je op ooghoogte neemt. Zodat je meer variatie brengt in je fotoreeksen en de dingen anders toont dan anderen. Portretten op ooghoogte zijn heel gewoon. Je kijkt naar iemand zoals je hem ziet wanneer je met hem babbelt. Maar kijk je op naar hem, dan geef je de persoon meer aanzien door hem vanuit kikvorsperspectief te fotograferen. Je brengt hem ook gemakkelijk ten voeten uit in beeld. Kijk daarentegen neer op de persoon, neem dan een hoger standpunt in en portretteer hem vanuit het vogelperspectief. Zo benadruk je je minachting.
Verhoudingen
Door het juiste standpunt in te nemen, maak je bepaalde elementen belangrijk in de foto en verwijs je andere naar de achtergrond. Mensen zijn kleiner dan gebouwen. Maar plaats je een kind vooraan in je beeld en het gebouw verder in de achtergrond, kun je met een laag standpunt de verhoudingen omkeren. Het kind lijkt groter dan de toren achteraan. Denk maar aan die vakantiekiekjes, waarbij je partner en kinderen de toren van Pisa ondersteunen of groter lijken dan de piramides in de woestijn. Dat zijn gevolgen van hun positie en het kikvorsperspectief waarmee je hen in beeld brengt.
Dramatiek
Met een extreem kikvorsperspectief fotografeer je de zool van een schoen die je bijna vertrappelt. Of de bek van een dier dat je ogenschijnlijk wil verslinden. Het lage standpunt voegt dramatiek toe aan je foto’s. De illusie wordt door het perspectief versterkt. Anderzijds toont het ook de pracht van de natuur. En in het beste geval combineer je de schoonheid met die dreiging. Want kleine bloemen en zwammen vooraan in beeld fotografeer je langs de onderzijde, waardoor je al hun prachtige details onthult. Maar tegelijk leg je de nadruk op de imposante lucht met donkere wolken die een groot deel van de foto innemen, doordat de horizon heel laag ligt, wanneer je het kikvorsperspectief gebruikt.
Overzicht
Het vogelperspectief bewaar je dan weer voor je overzichtsfoto’s. Zo wordt voor voedselfotografie een hoger standpunt gebruikt, om ingrediënten op het bord mooi geordend te tonen. En slaag je er beter in om handelingen weer te geven van iemand die zijn beroep uitoefent, wanneer je meekijkt over zijn schouder. Ga je op reis, benadruk je de diepte van een ravijn door vanuit vogelperspectief te fotograferen. Of toon je de stad die je bezoekt vanuit de lucht. Je drone met camera helpt je, om ongeziene hoogtes te bereiken. Heb je er geen, kruip dan op een ladder om groepsfoto’s te nemen. Zo komt iedereen herkenbaar in beeld. Wat niet zo is, wanneer je beide voeten aan de grond houdt.
