Foto’s-Berkel-Enschot - Deel 1
Berkel-Enschot
(Foto:
15 juli 2013)
Berkel-Enschot is een dorp
in Noord-Brabant.
Van 1811 tot 1996 was het een
zelfstandige gemeente, vanaf 1997 is het onderdeel van de gemeente Tilburg.
De gemeente telde in 1996
10.596 inwoners en had een oppervlakte van 19,82 km2.
De hoofdplaats van de
gemeente was Berkel-Enschot.
Berkel en Enschot waren twee dicht bij elkaar gelegen en later aan
elkaar gegroeide boerendorpen die met Heukelom een gemeente vormden.
De gemeente werd in 1996
opgesplitst, waarna Berkel-Enschot deel uit ging maken van de gemeente Tilburg
en Heukelom van de gemeente Oisterwijk.
In Berkel-Enschot waren in
de Eerste en Tweede Wereldoorlog veel soldaten ingekwartierd.
Na de Tweede Wereldoorlog
werd Berkel-Enschot een snel groeiend dorp dat profiteerde van de Tilburgse
(textiel)industrie.
Berkel-Enschot ligt tussen
Tilburg en Oisterwijk.
Omliggende dorpen en
gehuchten zijn Brem, Heikant, Heuveltje, ‘t Hoekske, Hoog-Heukelom,
Hoogeind,
de Kraan, Laag-Heukelom, Loonse Hoek, Oisterwijkse hoeve en Udenhout.
De namen Berkel en Enschot komen van oudere Nederlandse woorden “Berkeloo” en “Ende Skied,”
die respectievelijk
‘Berkenbos’ en ‘Eindgrens’ betekenen.
Geschiedenis:
In 2009 vonden opgravingen
plaats bij de buurtschap Raubraken, die wezen op
bewoning in de jonge steentijd, zo’n 5000 v.Chr.
Over de oude geschiedenis
van Berkel-Enschot is weinig bekend en tot en met de 18e eeuw zijn de gegevens
over bewoning en bestuur onvolledig.
Sedert 1180 was er sprake
van een parochie te Enschot, die gewijd was aan de
heilige Michael en tot 1826 werd bediend door de Norbertijnen.
De parochie viel onder
West-Tilburg.
De Sint-Willibrorduskapel
van Berkel viel onder de parochie Oost-Tilburg (Oisterwijk).
In 1723 splitste de
parochie Udenhout-Berkel zich van Oost-Tilburg af.
Pas in 1852 werd Berkel
een ook van Udenhout onafhankelijke parochie.
De drie dorpen (Berkel, Enschot en Heukelom) die oorspronkelijk de gemeente
Berkel-Enschot vormden,
waren sinds de 11e eeuw ook bestuurlijk
met Groot-Tilburg verbonden, vooral in rechtspraak en administratie.
In 1803 werden de toenmalige
schepenbanken opgeheven en vervangen door schout-ambten.
Enschot en
Heukelom vielen toen onder het schout-ambt Oisterwijk
en Berkel vormde samen met Udenhout een schout-ambt.
Dit alles duurde tot 1811.
Op 1 juli 1811 was er een plan om drie maires (burgemeesters) te installeren, maar in oktober
bleek er maar één te zijn, de heer Vugts.
Het gemeentebestuur vergaderde in een
school in Enschot en de gemeente werd als
Berkel-Enschot-Heukelom aangeduid.
Udenhout werd in 1814 zelfstandig en de
naam Berkel-Enschot-Heukelom werd in de jaren 40 van de 19e eeuw vervangen door
Berkel c.a. (cum annexis).
De toevoeging van Enschot
aan de gemeentenaam werd in 1941 officieel ingevoerd,
vanwege de verwarring met het andere
Berkel, alsmede klachten over de postbestelling.
In 1876 werd er een
raadhuis in Berkel gebouwd, maar de naam Berkel c.a. was toen al lang gangbaar.
De toevoeging hielp niet bij het
onderscheid met het Zuid-Hollandse Berkel (bij Rodenrijs) dat eveneens als
Berkel c.a. bekendstond.
Het huidige raadhuis stamt uit 1932 en is
ontworpen door architect Constant Panis uit Tilburg. Het heeft dienst gedaan
tot 1997.
In 1881 werd de Abdij
Koningshoeven gesticht door Franse trappisten.
De trappistinnen betrokken
in 1937 de Abdij Koningsoord.
Deze moest echter wijken
voor een nieuwbouwwijk.
De dertig zusters
vertrokken in mei 2009 naar een nieuw klooster te Arnhem.
Bezienswaardigheden:
Sint-Willibrorduskerk te
Berkel. Berkel had een kapel die in 1214 voor het eerst werd vermeld en in 1440
werd vernieuwd.
In 1852 werd Berkel een zelfstandige
parochie.
De kapel werd hersteld en er werd in 1857
een toren tegenaan gebouwd, ontworpen door Hendrik Jacobus van Tulder.
In 1910 werd de kapel gesloopt om plaats
te maken voor een neogotische kerk, ontworpen door Jan Stuyt.
De 19e-eeuwse toren werd ommetseld.
Het is een bakstenen basiliek die een Loret-orgel bezit uit ongeveer 1875.
Sint-Caeciliakerk te Enschot. Op deze plaats stond sinds 1672 een schuurkerk,
die in 1767 werd vernieuwd.
Hier werd in 1898 een neogotische kerk
gebouwd, ontworpen door Caspar Franssen.
Het is een niet-georiënteerde
kruisbasiliek.
De kerk heeft de klokken
van de oude Sint-Michaelkerk.
Oude Toren van de
Sint-Michielskerk te Enschot. Het is een
vroeg-15e-eeuws bakstenen bouwwerk van drie geledingen.
Het heeft tot de klokkenverdieping
opgaande steunberen.
De kerk kwam in 1648 in bezit van de
Hervormden die hem echter nauwelijks konden onderhouden.
In 1788 was de kerk al zwaar vervallen,
maar de toren bleef bewaard.
In 1938 en 1960 werd ze gerestaureerd en
aan beide zijden bleef een deel van de zijbeuken van de kerk behouden en vormt
met de toren één geheel.
Abdij Koningshoeven, een
trappistenabdij, gesticht in 1881.
Abdij Koningsoord.
(Wikipedia)
Enschotsebaan / De Kraan
(Foto:
15 juli 2013)
Enschotsebaan
(Foto:
15 juli 2013)
Enschotsebaan 1
(Foto:
15 juli 2013)
Oude
schuur – Enschotsebaan 1
(Foto:
15 juli 2013)
Restaurant
Riddershoeve (1) – ’t Zwaantje 1
(Foto:
15 juli 2013)
Restaurant
Riddershoeve (2) – ’t Zwaantje 1
(Foto:
15 juli 2013)
Restaurant
Riddershoeve (3) – ’t Zwaantje 1
(Foto:
15 juli 2013)
Sint Caeciliakerk
(Foto: 15 juli 2013)
http://www.reliwiki.nl/index.php?title=Berkel-Enschot,_Kerkstraat_2_-_Caecilia
Kerkstraat
1
(Foto:
15 juli 2013)
Kerkstraat
3
(Foto:
15 juli 2013)
Pastorie
– Kerkstraat 2
(Foto:
15 juli 2013)
Idem,
achterzijde
(Foto:
15 juli 2013)
Hoek:
’t Zwaantje / Torenhoekstraat
(Foto:
15 juli 2013)
‘t
Zwaantje 24
(Foto:
15 juli 2013)
Jenaplanschool
Rennevoirt – Antonie van Dijcklaan 1
(Foto:
15 juli 2013)
Cultureel
Centrum De Schalm – Eikenbosch 1
(Foto:
15 juli 2013)
Winkelcentrum
Eikenbosch
(Foto:
15 juli 2013)
Bibliotheek
Berkel-Enschot – Eikenbosch 7
(Foto:
15 juli 2013)
Voormalig
gemeentehuis van Berkel-Enschot – Raadhuisstraat 56
https://www.monumenten.nl/monument/55764
(Foto:
15 juli 2013)
Café
’t Raadhuis – Raadhuisstraat 54
(Foto:
15 juli 2013)
Abdij
Koningsoord (Trappistenklooster) (1) – Raadhuisstraat 26
(Foto:
15 juli 2013)
http://reliwiki.nl/index.php?title=Berkel-Enschot,_Raadhuisstraat_26_-_O.L._Vrouw_Koningsoord
Abdij
Koningsoord (Trappistenklooster) (2) – Raadhuisstraat 26
(Foto:
15 juli 2013)
Zicht
op Abdij Koningsoord met kapel (tijdens renovatie)
(Foto:
23 augustus 2016)
Sint
Willibrordstraat 52
(Foto:
15 juli 2013)
Raadhuisstraat
14
(Foto:
15 juli 2013)
Robben
Aardbeien – Raadhuisstraat 3
(Foto:
15 juli 2013)
Spoorwegovergang
Raadhuisstraat
(Foto:
15 juli 2013)
Sint
Willibrordstraat 17
(Foto:
15 juli 2013)
Sint
Willibrordstraat
(Foto:
15 juli 2013)
Monique’s
Hairstyling – Sint Willibrordstraat 14
(Foto: 15 juli 2013)
Multimate Bouwmarkt – Sint Willibrordstraat
15
(Foto:
15 juli 2013)
Hobby-Mix
(voor dieren) – Sint Willibrordstraat 6
(Foto:
15 juli 2013)
Schoenmakerij
Joep van den Berg – Sint Willbrordstraat 5B
(Foto:
15 juli 2013)
Basisschool
Berkeloo – Willibrordstraat 4
(Foto:
15 juli 2013)
Eeterij De Bron – Molenstraat 2
(Foto:
15 juli 2013)
Café
Concordia – Burgemeester Brendersstraat 3
(Foto:
15 juli 2013)
Café
– Cafetaria De Oude Raadskelder – Burgemeester Brendersstraat
5
(Foto:
15 juli 2013)
Café
– Cafetaria De Oude Raadskelder – Burgemeester Brendersstraat
5
Café
Concordia – Burgemeester Brendersstraat 3
Eeterij De Bron – Molenstraat 2
(Foto:
15 juli 2013)
Berkelseweg 8
(Foto:
15 juli 2013)
Berkelseweg 2 t/m 6
(Foto:
15 juli 2013)
Praktijk
voor fysiotherapie – Akkerweg 7
(Foto:
15 juli 2013)
Burgemeester
Brendersstraat 8 en 10
(Foto:
15 juli 2013)
Potters
Ceramic Art – Burgemeester Brendersstraat
6
(Foto:
15 juli 2013)
Sint Willibrorduskerk (1)
(Foto:
15 juli 2013)
http://reliwiki.nl/index.php?title=Berkel-Enschot,_Sint_Willibrordstraat_1_-_Willibrordus
Sint
Willibrorduskerk (2)
(Foto:
15 juli 2013)
Pastorie
– Sint Willibrordusstraat 3
(Foto:
15 juli 2013)
Molenstraat
9
(Foto:
15 juli 2013)
Molenstraat
15
(Foto:
15 juli 2013)
Molenstraat
43
(Foto:
15 juli 2013)
Molenstraat
53
(Foto:
15 juli 2013)
Udenhoutseweg 2
(Foto:
15 juli 2013)
Udenhoutseweg
(Foto:
15 juli 2013)
Udenhoutseweg 3 (1)
(Foto:
15 juli 2013)
Udenhoutseweg 3 (2)
(Foto:
15 juli 2013)
Opvallende
situatie:
Plaatsnaambord
Berkel-Enschot – flink stuk na de bebouwde kom – Udenhoutseweg
(een
klein stukje verder staat het plaatsnaambord: Udenhout)
(Foto:
15 juli 2013)
Manege
DE KRAAN – De Kraan 39A
(Foto:
15 juli 2013)
Strandbad
De Rauwbraken
https://derauwbraken.nl/contact/
(Foto:
15 juli 2013)
Kerkstraat
(Foto:
15 juli 2013)
Kerkstraat
29
(Foto:
15 juli 2013)
Kerkstraat
25
(Foto:
15 juli 2013)
De
Smaeck van Brabant – Kerkstraat 8
(Foto:
15 juli 2013)
Voormalige
Sint Caeciliaschool – Kerkstraat 6
(Foto:
15 juli 2013)
Brandweerkazerne
(1) – Burgemeester Panislaan 21
(Foto:
15 juli 2013)
Brandweerkazerne
(2) – Burgemeester Panislaan 21
(Foto:
15 juli 2013)
Cafetaria
van Buytenen – Burgemeester Panislaan 19
(Foto:
15 juli 2013)
Meester
Bakker Van Iersel – Kerkstraat 32
Food
Planet Van Riemsdijk
– Kerkstraat 34A
Hair2day
– Kerkstraat 36
(Foto:
15 juli 2013)
Torenpad 7
(Foto:
15 juli 2013)
Oude
Toren (1)
(Foto:
15 juli 2013)
http://www.regionaalarchieftilburg.nl/wiki/Oude_Toren
Oude
Toren
(Foto:
15 juli 2013)
Begraafplaats
De Oude Toren
(Foto:
15 juli 2013)
Scootergoods – Bosscheweg
32A
(Foto:
15 juli 2013)
Bosscheweg 12
(Foto:
15 juli 2013)
Hotel
De Druiventros – Bosscheweg 11
(Foto:
15 juli 2013)
Idem
(Foto:
23 augustus 2016)
R.K.V.V.
Jong Brabant – Berkelseweg 14
(Foto:
15 juli 2013)
Poortgebouw
Abdij Koningshoeven – Eindhovenseweg 3
(Foto:
15 juli 2013)
http://reliwiki.nl/index.php?title=Berkel-Enschot,_Eindhovenseweg_3_-_O.L._Vrouw_Koningshoeven
Idem
(Foto:
9 september 2014)
Idem
(Foto:
9 september 2014)
Idem
(Foto:
9 september 2014)
Eindhovenseweg
(Foto:
9 september 2014)
De
Rendierhoeve – Eindhovenseweg 88A
Rijksmonument
uit 1903.
http://rijksmonumenten.nl/monument/521122/rendierhoeve:-poortgebouw/berkel-enschot/
(Foto:
9 september 2014)
A65
(Foto:
9 september 2014)
Zicht
op de 2 torens van Abdij Koningshoeven – Eindhovenseweg
3
(Foto:
15 juli 2013)
Zicht
op de torens van Abdij Koningshoeven – Eindhovenseweg
3
(Foto:
15 juli 2013)
Bosscheweg 4A
(Foto:
15 juli 2013)
Café
en Partycentrum Boerderij Denissen – Generaal Eisenhowerweg
1
(Foto:
15 juli 2013)
Idem,
ingang
(Foto:
15 juli 2013)
Generaal
Eisenhowerweg
(Foto:
15 juli 2013)
Raadhuisstraat
62
(Foto:
15 juli 2013)
Wilhelminaplantsoen
24
(Foto:
15 juli 2013)
Kampshoff-Mode - Dom S Dubuissonstraat
70
(Foto:
15 juli 2013)
Rotonde
Bosscheweg met beelden
(Foto:
23 augustus 2016)
Wooncomplex
Generaal Eisenhowerweg / Beukendreef
(Foto:
23 augustus 2016)
Osteopathie
van Eijck – Generaal Eisenhowerweg 3
(Foto:
23 augustus 2016)
Zorgcentrum
Torentjeshoef - Joost van den Vondellaan
(Foto:
23 augustus 2016)
Kunstobject
– Wilhelminaplantsoen
(Foto:
23 augustus 2016)
Zandleij (Loonse
Molenstraat) – Udenhout
(Foto:
23 augustus 2016)
Mijn indruk van
Berkel-Enschot: Berkel-Enschot ontbrak nog aan het rijtje van dorpen rond
Tilburg waarvan ik fotoreportages heb gemaakt. Opvallend aan Berkel-Enschot is
vooral het feit dat tussen alle oudere straten inmiddels bebouwing is en het
daarmee een flink dorp is geworden. Zo’n jaar of 50 geleden kwam ik er
nog wel eens doorheen, maar ik kon helaas niets meer herinneren uit die tijd.
Behoudens de 2 kerken dan. Berkel-Enschot ligt niet alleen tegen Tilburg aan,
maar ook al praktisch tegen Udenhout en Oisterwijk. Kortom, alles groeit daar
tegen elkaar aan. Ook een opvallende situatie vond ik dat Abdij Koningshoeven
ondertussen zowat is verdwenen achter het groen van de bomen. Als ik vroeger
met de fiets naar Moergestel reed dan zag ik in de verte het klooster al staan.
De bomen daar in de buurt zijn inmiddels zo hoog dat alleen de torens nog
zichtbaar zijn. Het poortgebouw viel gelukkig wel op beeld vast te leggen. Ook
dacht ik vroeger altijd dat Abdij Koningshoeven bij Moergestel hoorde, maar is
toch Berkel-Enschot. Wat mij intussen ook is opgevallen dat in Midden-Brabant
beduidend meer historische boerderijen staan dan in West-Brabant. Vooral rond
Oisterwijk is dat het geval, welke ik ook nog op beeld wil vastleggen, maar
wacht totdat de bladeren van de bomen zijn verdwenen, want vele van deze
boerderijen liggen verscholen achter het groen.
Voor deel 2: klik hierop
Foto’s:
Kees Wittenbols ©
15
juli 2013
Ga naar foto’s van dorpen rond
Breda