Geschiedenis van de Stellingwerven en Noordwest Overijssel (Steenwijkerland)

Historische feiten, wetenswaardigheden en analyses over de vroegste tijden tot heden



Nijelamer

vv

Dorpshuis

Hiernaast ziet u het dorpshuis van Nijelamer. De foto is genomen op 25-07-2004. Nijelamer wordt genoemd in de oorkonde van 1320 en heet daar Nieulameren. (1) Het dorp is waarschijnlijk door een zich uitbreidende kolonisatie van het daar aanwezige veengebied vanuit Oldelamer ontstaan.
vv

Klokken stoel te Nijelamer

Nijelamer heeft geen kerk maar wel een klokkenstoel. De klokkenstoel van Nijelamer heeft een zogenaamd helmdak. De klok in de klokkenstoel werd in 1599 gegoten door Willem Wegewart uit Deventer. In de klok bracht hij de volgende tekst aan:

Togadis lof erende pris is des Heren name gebenedit
Willem Wegewart, Got mi to, Deventer/anno 1599

Uit institutieregisters blijkt dat de parochiekerk van Nijelamer aan St Joannes de Evangelist was gewijd en dat de kerk over maar liefst drie vicarieen beschikte. 28 februari 1539 is er de collatie van Nicolaus Gherardi tot de sinds lang vacante vicarie of eeuwige capellanie, gesticht ter eere van God, de Maagd Maria en St. Anthonius in de St. Joannes Evangelista-parochiekerk te Nova Lemmaria. Waarom de kerkelijke functie zolang vacant bleef is niet duidelijk.
17 maart 1560 is er de institutie van Johannes Jacobi tot de prebende of eeuwige vicarie, gesticht ter eere van St. Johannes
en St. Catharina in de parochiekerk genaamd Nyelammer, vacant door dood of resignatie van wijlen Gerardus Nicolai, krachtens presentatie van koning Philips.
5 december 1561 is er de institutie van Joachimus Ludolphi tot de prebende, gesticht ter eere van God en St. Anna in de
parochiekerk van Nova Lammarien, vacant door resignatie of dimissie van Henricus , krachtens presentatie van Andreas Wilh(elm)i curcit, Lambertus Sibrandi en Dominicus Hermanni 'advocati' en de geheele gemeente dier parochie. (2) (Zie voor de betekenis van de verschillende termen de uitleg over de middeleeuwse organisatie van het kerkbestuur)

vv

Kerk te Nijelamer

Het kerkje dat hier oorspronkelijk stond werd door een zware storm in 1747 verwoest en niet herbouwd. Hiernaast zien we een tekening van de kerk van Nijelamer van Jacobus Stellingwerf uit 1723. (3)

Nijelamer heeft een bijzondere bezienswaardigheid, nl een voormalig gemaal. Dit gemaal is ontworpen door de Wolvegaaster architect Bergsma. Het is gebouwd in 1928 en is een voorbeeld van kubistisch expressionisme. In 1928 werd het gemaal reeds electrisch aangedreven, wat toen nog niet zoveel voorkwam. In plaats van het niet meer functionerende gemaal te slopen verkocht het waterschap het pand voor 1 gulden aan de IJsclub Nijelamer. Deze vereniging zal het pand gaan restaureren, zodat het behouden blijft als een stukje industrieel erfgoed. (4)

(1) Zie inleiding
(2) B.M. de Jonge van Ellemeet. Institutien, Proclamatiën en Collatiën van den Aartsdiaken van St. Marie in het Decanaat Drente. In: Archief voor de geschiedenis van het Aartsbisdom Utrecht. Twee en veertigste deel. Utrecht. Wed. J.R. van Rossum, 1916 blz 320
(3) Deze tekeningen van Jacobus Stellingwerf moeten wel met een korreltje zout worden genomen. Hij heeft vele kerken getekend en soms lijkt hij er met de pet naar te gooien. Zo heeft hij kerken getekend toen die allang niet meer bestonden. Anderzijds is bv de kerk van Noordwolde vrij natuurgetrouw nagetekend. Zie voor deze afbeelding en voor de geschiedenis van de klokkenstoelen in Stellingwerf ook S.A. Bloemhoff 1988
(3) Nijelamer wordt ook genoemd in Van der Aa deel 8 blz 196/197

vv

Tafreel met koeien te Nijelamer

Terug naar dorpen-index

samenstelling tekst en lay out pagina:
Piet van der Lende