BOX - Archief januari 2007

* Opmerkelijk: ontwerper genoemd als minister

Het was een bijzondere ervaring om gisterenavond tijdens de tv-uitzending van de latenight talkshow Pauw en Witteman te horen dat oud PvdA-voorzitter Felix Rottenberg een ontwerper noemde als kandidaat minister voor ruimtelijke ordening of zoals hij zelf zei 'mobiliteit'. Hij bedoelde landschapsarchitect Adriaan Geuze over wie Rottenberg in lovende termen sprak als het ging om strategische en vernieuwende oplossingen. Nu is van Geuze bekend dat hij zich met name in zijn rol als supervisor bij grote projecten inderdaad heeft ontwikkeld tot een groot strateeg, maar hij ziet zichzelf dachten wij toch in de eerste plaats als ontwerper. Met zijn bureau West 8 werkt hij vanuit Nederland inmiddels over de hele wereld aan vele en prestigieuze projecten; we kwamen hem nog tegen in het vliegtuig vanuit Madrid, waar hij een [naar later bleek winnend] prijsvraagontwerp had gepresenteerd. Kortgeleden werd bekend dat hij tevens aangeschoven is in het ontwerpteam van het [eerst OMA- en nu REX-] project Museum Plaza in het Amerikaanse Louisville.
[Zie ook het eerdere BOX-bericht over Museum Plaza. De foto toont Geuze en Rottenberg - respectievelijk als deelnemer en als voorzitter van een debat - tijdens een congres van de Neprom in 2004.] - 31 januari 2007 - BOX 1.250

* Parkeergarage 3 jaar na oplevering weer gesloten

Weer een potentieel nieuw klusje voor mediator Paul Smeets [eerst zelf bouwer van Patio Sevilla in Maastricht met twee doden door de vallende balkons en nu verantwoordelijk voor de afhandeling van het Bos en Lommer-debacle]: Dit weekeinde besloot een crisisteam van de gemeente Hengelo een grote parkeergarage aan de Hofstedestraat in het centrum van de stad voor alle gebruik te sluiten [zie foto's boven]. De garage die al sinds 2004 in gebruik is, heeft kennelijk enkele kolommen die te zwaar belast worden. Dit bleek uit onderzoek, dat werd ingesteld nadat er problemen ontstonden met de waterafvoer en omdat vloerplaten bol kwamen te staan. Pikant detail is dat de garage kortgeleden nog de European Standard Parking Award kreeg toegekend, die "[...] wordt uitgereikt aan parkeergarages die aan hoge kwaliteitseisen voldoen. [...] De parkeergarage krijgt punten per onderdeel waarop de garage beoordeeld wordt. Zo moeten onder andere de verlichting voor de in- en uitritten, de trappen en liftenhuizen en de parkeervloer zelf in orde zijn."
Naschrift: [31 januari] Na versteviging van de gewraakte kolommen zal de garage eind deze week weer open gaan.
[De betreffende garage in Hengelo is eigendom van de gemeente Hengelo, werd ontwikkeld door Arcadis, gebouwd door aannemer Droste en ontworpen door MAS Architectuur. We hebben de constructeur nog niet kunnen achterhalen.] - 29 januari 2007 - BOX 1.249/Volkskrant

* Nominaties en winnaars Scholenbouwprijs 2006

Naschrift 25 januari: Erick van Egeraat [voortgezet onderwijs] en Geurst en Schulze [primair onderwijs] wonnen ieder een Scholenbouwprijs. Liesbeth van der Pol en Ton Venhoeven kregen elk een perspectiefprijs voor hun schoolgebouw [zie voor de beelden hieronder].

Uit 220 ingezonden projecten heeft een jury 8 projecten genomineerd voor de Scholenbouwprijs 2006, die eens per twee jaar wordt toegekend. Op donderdag 25 januari worden op de Nederlandse Onderwijs Tentoonstelling [NOT] in de Utrechtse Jaarbeurs de prijzen bekendgemaakt en uitgereikt door demissionair minister van Onderwijs mevrouw Maria van der Hoeven. Op de foto hierboven bovenaan OBS ' t Zand en Montessorischool Arcade in Utrecht van Venhoeven CS, linksonder het Metzo College in Doetinchem van Erick van Egeraat Associated Architects en rechtsonder de P.C. Basisschool Prinsehaghe in Den Haag van Geurst en Schulze.

De drie scholen hierboven: bovenaan OBS Het Spectrum in Den Haag van Marlies Rohmer, linksonder OBS de Globe-Johannesschool in Amsterdam van Atelier Zeinstra van der Pol en rechts de Sportcampus Leidse Rijn in Utrecht van Wiel Arets.

De onderste foto's laten boven het Hervormd Lyceum West in Amsterdam van Tangram Architecten en onder het Lyceum Ypenburg in Den Haag van DP6 Architecten zien.
[De jury bestaat uit voorzitter Theo Flederus, directeur NOC/NSF, architect Theo Kupers, actrice Lotte Hellingman, schooldirecteur Willem Pisano, schoolleider Marijke Klemp, onderwijsdeskundige Bob van de Ven en adviseur van de Rijksbouwmeester Ard de Vries.] - 24/25 januari 2007 - BOX 1.248/Scholenbouwprijs

* Foster overweegt verkoop van zijn architectenbureau

In de Britse krant The Telegraph vonden we vandaag het bericht dat Lord Norman Foster - nu 71 jaar oud - zijn bankiers opdracht heeft gegeven om de mogelijke verkoop van zijn omvangrijke architectenpraktijk te onderzoeken. Afgelopen week informeerde Foster een aantal van zijn senior partners dat hij bezig is vreemd kapitaal aan te trekken, maar hij wilde zeker niet de indruk wekken dat hij zelf snel zou vertrekken. Hij heeft alleen nog niet besloten of hij zelf ook aandelen in het bedrijf wil houden. Er worden in het artikel bedragen genoemd tussen de 300 en 500 miljoen pond voor de overname. De omzet was in het boekjaar dat in april 2005 eindigde zo rond de 45 miljoen pond op jaarbasis. Foster and Partners heeft ongeveer 600 mensen in dienst. Geld van buiten zal in ieder geval nodig zijn om uitbreidingsplannen te financieren, er wordt gedacht aan een netwerk van 20 tot 30 kantoren verspreid over de wereld.

Het artikel besluit met een kort curriculum van Foster. Op zijn 16e ging hij van school af om bij de afdeling financien van de gemeente Manchester te gaan werken. Hij vervulde zijn dienstplicht bij de Royal Airforce en studeerde vervolgens architectuur in Manchester en aan de Yale School of Architecture. In 1967 richtte hij zijn eigen architectenbureau op. Hij werd in 1990 geridderd en voor het leven benoemd tot Lord in 1999. Foster was meermalen getrouwd en heeft een jong gezin samen met zijn derde vrouw, de Spaanse Elena Ochoa. Hij woont boven zijn kantoor aan de Thames in twee enorme penthouses [zie foto boven]. De andere foto toont het echtpaar, dat in mei van het vorig jaar door de Spaanse pers werd gespot tijdens een privebezoek aan Santiago de Compostela.
[Zie hier voor het complete artikel. The Times online meldt verder nog dat Foster zelf in het laatstgenoemde boekjaar een salaris van 2,1 miljoen pond ontving - dit uiteraard nog los van zijn aandeel uit de 2,5 miljoen pond winst in dat jaar.] - 22 januari 2007 - BOX 1.247/Telegraph

* Zeven ontwerpen voor de Nieuwe Markt in Groningen

Gisteren werden de zeven ontwerpen voor het culturele centrum Forum in Groningen gepresenteerd. Het aan de Nieuwe Markt te bouwen complex is een uitwerking van het door Neutelings Riedijk ontworpen stedebouwkundige plan. De Groningers zelf mogen straks stemmen over het te bouwen ontwerp. Hierboven het plan van Zaha Hadid, onderstaand achtereenvolgens de ontwerpen van NL Architects en UN Studio.

Tenslotte hieronder de overige vier: linksboven Wiel Arets, rechtsboven Erick van Egeraat, linksonder Neutelings Riedijk zelve en rechtsonder Foreign Office Architects [met Arets het enige plan waarvan de gevels nog gewoon in het lood staan, haha...].

[Alle zeven plannen worden uitgebreider gedocumenteerd op de website van de gemeente Groningen.] - 19 januari 2007 - BOX 1.246/Groningen

* Verrassend plan John Körmeling voor Shanghai Expo

Een jury onder voorzitterschap van Rijksbouwmeester Mels Crouwel selecteerde het ontwerp 'Happy Street' van John Körmeling als Nederlandse inzending voor de Expo 2010 in het Chinese Shanghai. Hij versloeg daarmee de gerenommeerde collega's UN Studio, West 8, NL Architects, Neutelings Riedijk en Marcel Wanders. Het verrassende concept bevat alle elementen die een spectaculair expo-complex garanderen: verschillende expositieruimtes langs een interessante uitgerekte en opgetilde route en met beelden die refereren aan het typische 'Hollandse huis' en het Nederlandse (verkeers-)landschap met zijn fly-overs en reclameborden. En dat alles opgenomen in een kermis-achtig totaalconcept met een feestelijke low-tech knipoog naar de meer 'intellectuele' invalshoek bij de hedendaagse architectuur..., kortom wat ons betreft een zeer geslaagde keuze. En die maakt ons daarom extra nieuwsgierig naar de andere inzendingen.

De zeer 'zware' jury bestond naast Crouwel verder uit Hans Cornelissen [voormalig directeur Stichting Nederland Wereldtentoonstellingen], Jan Doets [kwartiermaker NV Zuidas, voormalig directeur ING Real Estate], Flip de Heer [SG Buitenlandse Zaken, voormalig ambassadeur te Peking], Hans Huis in 't Veld [voorzitter Raad van Bestuur TNO], Erik Kessels [directeur Communicatiebureau KesselsKramer], Wim van Krimpen [directeur Gemeentemuseum Den Haag], Winy Maas, Alexander Rinnooy Kan [voorzitter SER] en Martijn Sanders [consultant, voormalig directeur Concertgebouw, Intendant Cultuurstichting China i.o.]. - 17 januari 2007 - BOX 1.245/Rbm

* Boek over NL Pop-podia (redactie Allard Jolles)

Oud muzikant [Claw Boys Claw en L'Attentat] en architectuur historicus Allard Jolles stelde over de recent gebouwde serie Nederlandse Pop-podia een boek samen, dat afgelopen vrijdag op het fesitval Noorderslag werd gepresenteerd. Op de website van de VPRO staat een bespreking en wordt Allard geinterviewd door Atze de Vrieze:
"Het begon in 1998 met de opening van 013, een moderne popzaal midden in het centrum van Tilburg. Een speciaal ontworpen gebouw, waarin alle bouwkundige technieken gebruikt zijn die een popzaal nodig heeft. Drie jaar later opent in Amsterdam Zuid-Oost de Heineken Music Hall, een zaal met een capaciteit van zo'n 5.000 bezoekers. Anno 2006 heeft bijna elke zichzelf respecterende stad een moderne muziekaccommodatie, van Haarlem tot Eindhoven, van Den Haag tot Breda.
[...] Het boek biedt een beknopte geschiedenis van poppodia in Nederland, maar vooral een uitgebreide beschrijving van de moderne zaal en uitgebreide portretten van 17 zalen in Nederland. Het is een wonderlijke transformatie, van oude fabrieken en boerderijen naar blinkend nieuwe professionele gebouwen. De capaciteit is over het algemeen sterk toegenomen, net als de kwaliteit van de faciliteiten. Terwijl veel architecten tegenwoordig met zogeheten historiserende architectuur teruggrijpen naar een oude uitstraling, hebben de popzalen vrijwel zonder uitzondering een moderne aanblik. Logisch, vindt Jolles: "Ze hebben allemaal al in oude panden gezeten. Je kunt nu eindelijk het popbedrijf in de gevel tot uitdrukking brengen. Maar het belangrijkste is het neutrale kader dat zo'n zaal nodig heeft. Je moet er een reggae-act kunnen zien, maar ook een gitaarband."
Uiteraard wordt bij het bouwen van een nieuwe zaal goed gekeken hoe voorgangers te werk zijn gegaan. De popzaal van de 21ste eeuw kent zo zijn vaste snufjes: "Belangrijkste is het black box principe, of doos-in-doos. Je bouwt een betonnen zaal en daaromheen de gevel. In de ruimte daartussen heb je plek voor je interne logistiek, publieksstroom, noem maar op. Bovendien is het geluiddicht." Een zaal moet ook zijn exploitatie goed regelen. Het grootste probleem van het huidige Tivoli in Utrecht is bijvoorbeeld dat er met geen mogelijkheid een vrachtwagen voor de deur kan laden en lossen. Het nog te bouwen Muziekpaleis krijgt daarvoor een ondergrondse tunnel. Bijna alle zalen beschikken tegenwoordig over een balkon dat open en dicht kan, waardoor de capaciteit van de zaal flexibel is.
Wat is de meest geslaagde nieuwbouwzaal volgens Jolles? "Patronaat is een typisch voorbeeld van de kracht van de Nederlandse architectuur: op een heel beperkte ruimte heel veel doen. Er zijn niet alleen twee zalen boven elkaar gebouwd, er is ook inpandig ruimte om een vrachtwagen te parkeren. En daarbij is ook nog rekening gehouden met omwonenden." Daarnaast noemt Jolles de Heineken Music Hall, een zaal die door popliefhebbers even vaak opgehemeld als verguisd is. "Je kunt natuurlijk de binnenstedelijke snob uithangen en alleen naar Paradiso gaan. Dat snap ik wel. Maar voor veel andere mensen is het een waanzinnig ding. Als je ziet wat het eigenlijk is, een grote grijze hangar, dan vind ik het verdomd knap wat Frits van Dongen ermee gedaan heeft."
De vernieuwing van het poplandschap zal nog wel even doorgaan. Dit boek moet dienen als inspiratiebron: "Het boek moet leuk zijn om te lezen, je moet zin krijgen in bier en in een concert. Maar het is ook bedoeld om architecten eens een stukje te laten lezen. Dat zou goed voor ze zijn. [...]"
[Het boek is voor € 34,50 verkrijgbaar bij NAi Publishers.] - 15 januari 2007 - BOX 1.244/VPRO

* Nieuwjaar in Rotterdam bij SBR en ArchiNed

De BOX was gisteren aanwezig op de inmiddels traditionele nieuwjaars bijeenkomst van de Stichting Bouwresearch [SBR]. Met meer dan 400 andere gasten luisterden we naar een debat - over het verwerven en gebruiken van kennis - tussen oudere en jongere medewerkers van bedrijven in de bouwketen. Het vond plaats in het theater van Schiedam onder leiding van 'Klasgenoten' gastheer Koos Postema [zie foto boven]. Tevens werd een nieuwe website gepresenteerd. Op www.sbr-info.nl zijn alle publicaties die de SBR ooit heeft uitgebracht [en die voor deze tijd nog relevantie hebben] gedigitaliseerd opgenomen en thematisch ontsloten. De enorme kennisbank is nog tot maart aanstaande gratis toegankelijk. Daarna moet worden betaald per module.

Vervolgens gingen we onderweg naar het Groothandelsgebouw waar ArchiNed het 10 jarig bestaan vierde met een informele borrel en een publicatie [zie foto kaft linksboven]. Het 'ArchiNed Archief' beschrijft de geschiedenis van Neerlands oudste internet-platform met architectuur als onderwerp. Per jaar een overzicht van de belangrijkste artikelen en nieuws-items en een overzicht van de populaire Society-rubriek.
[Archief ArchiNed 1996-2006 is voor € 10,- te verkrijgen bij de NAi boekwinkel in Rotterdam en bij Architectura & Natura in Amsterdam. Zie ook het eerdere BOX-bericht over nieuwjaar 2006 bij SBR.] - 12 januari 2007 - BOX 1.243

* Kleine pauze voor Soeters (en toch ook succes)

Het Algemeen Dagblad meldt vandaag de uitspraak in het kort geding dat architect Sjoerd Soeters aanspande tegen de gemeente Delft. Onderstaand het integrale bericht uit het AD: "Delft kan niet worden verplicht om architect Sjoerd Soeters tot winnaar uit te roepen van de architectencompetitie voor het nieuwe stadskantoor/stationshal. Vice-president mr. Van Rens van de Haagse rechtbank oordeelde vanmorgen in kort geding dat het Ontwikkelingsbedrijf Spoorzone Delft bv de oorspronkelijke gunning voor een vervolgopdracht aan Soeters en architect Rudy Uytenhaak mocht intrekken. Hoewel de rechter van oordeel is dat niet kan worden gesteld dat alle aangevoerde bezwaren tegen het oorspronkelijke besluit van de gemeente ongegrond zijn, is zij ook van mening dat de OBS weldegelijk zo mocht handelen. Nadat drie van de deelnemende architecten met een kort geding dreigden, werd de gunning ingetrokken met de bedoeling dat de selectiecommissie alle bezwaren opnieuw ging beoordelen. Soeters hield zijn rechtszaak aan, omdat hij van oordeel was dat hij op punten had gewonnen. De rechter vindt dat de OBS correct heeft gehandeld. Mr. Van Rens voegt hieraan toe dat Soeters na de herbeoordeling alsnog bezwaar kan maken. Onder die omstandigheden oordeelt mr. Van Rens 'vooralsnog' dat deze herbeoordeling niet strijdig is met het aanbestedingsrecht. Soeters wordt veroordeeld tot de kosten van het kort geding."
De gemeente Delft zal binnenkort de resultaten van de herbeoordeling bekendmaken. Verschillende politieke partijen uit de Delftse gemeenteraad suggereerden al dat niet moet worden doorgegaan met deze vier architecten. Ook de recente nieuwjaarstoespraak van burgemeester Verkerk van Delft voorspelde in dat kader niet veel goeds; hij hekelde daar de handelwijze van de inmiddels voor de rechter bekvechtende ontwerpers.
Nagekomen: Rudy Uytenhaak laat in een persbericht [09 januari 15.45 uur] weten: "Wij zijn tevreden met het oordeel van de voorzieningenrechter van de rechtbank Den Haag dat het Ontwikkelingsbedrijf Spoorzone B.V. (OBS) mag overgaan tot een herbeoordeling van de reeds ingediende plannen aan de hand van gelijkblijvende uitgangspunten zoals vastgelegd in de aanbestedingsstukken, zodat eventuele onvolkomenheden in de aanbestedingsprocedure kunnen worden rechtgezet. Wij zien deze herbeoordeling, gezien de kwaliteiten van ons plan zoals die al eerder door de selectiecommissie zijn herkend, met vertrouwen tegemoet."
Nagekomen 2: Journalist Hans Verhagen besluit [in een update van het eerdere AD-artikel] met een klein succesje voor Soeters: "[...] De rechter maakte overigens meteen korte metten met de poging van enkele collega-architecten om het plan van Soeters helemaal uit te sluiten van deelname aan de competitie. De collega's waren van oordeel dat de typerende windmolens op het dak van het ontwerp van de Amsterdamse architect boven de maximaal toegestane bouwhoogte uitstijgen. De rechter: "De windmolens zijn 'extra' en het ontwerp kan ook zonder toevoeging en daarmee binnen de grenzen van het bestemmingsplan worden gerealiseerd."
[Zie ook het eerdere uitgebreide BOX-bericht met het verslag van de rechtszaak.] - 09 januari 2007 - BOX 1.242/AD

* NMa: BNA en BNSP de beste jongetjes van de klas...

Vlak voor de jaarwisseling presenteerde de Nederlandse Mededingings autoriteit [NMa] in een persbericht de recente aanpassing van de gedragregels van de BNA en de BNSP. Ze zullen voor wat de NMa betreft "[...] meer concurrentie tussen architecten opleveren en opdrachtgevers ruimere keuzemogelijkheden geven bij de selectie van een architect." Het bericht sprak niet letterlijk van een gewonnen wedstrijd, maar de toon had zeker iets van een 'overwinning', al was het er een van de bovenmeester op zijn leerlingen, haha.
"Ik ben zeer te spreken over het feit dat deze beroepsverenigingen voor de start van de inventarisatie van de NMa al veel initiatief en eigen verantwoordelijkheid hebben getoond", aldus Rene Jansen, lid van de Raad van Bestuur. Je ziet bij wijze van spreken de kindertjes in de klas met hun reikhalzende vingers omhoog zitten... En als beloning voor het goede gedrag wordt de inventarisatie met betrekking tot de zelfregulering van de architecten beeindigd. De overige klasgenootjes moeten nog wel even peentjes zweten, want de NMa heeft voorlopig de accountants, de advocaten en de notarissen nog even in de tang.
Het blijft natuurlijk een curieuze zaak dat een complete beroepsgroep zich bijna vrijwillig laat beroven van het collegiaal overleg dat al eeuwenlang beoogde juist de kwaliteit van de beroepsuitoefening te dienen. Nee, nu zijn voor architecten toch echt "[...] de mogelijkheden vergroot om te werven onder elkaars opdrachtgevers. Andere aanpassingen betroffen de regel dat de architect niet negatief over collega's of over hun werk spreekt, zonder hen hierover te informeren. Een kritische benadering van het werk van andere architecten kan bijdragen aan verbetering van de kwaliteit van de geleverde architectendiensten. Architecten mogen niet worden beperkt in hun mogelijkheden om zich op die manier van concurrenten te onderscheiden".
Concurrentie leidt dus - per NMa-definitie - tot verbetering van kwaliteit, haha; laten ze het in Bos en Lommer, in Patio Sevilla of in Delft maar niet horen...
[Zie ook het eigen persbericht van de BNA en het eerdere BOX-bericht over de discussie binnen de BNA over de gedragsregels.] - 04 januari 2007 - BOX 1.241/NMa

Berichten uit de voorgaande maanden in het

* Archief-overzicht.